یکی از بیماری هایی که بیشتر جنبه سلامت روانی داشته و علاوه بر بزرگسالان سراغ کودکان و نوجوانان نیز می آید بیماری دوقطبی (BD) است. برای آشنایی با این بیماری و درمان دوقطبی در کودکان و نوجوانان در نوشته پیش رو توضیحاتی در این مورد خواهیم داد.
اختلال دوقطبی به چه معنی است؟
اختلال دوقطبی نوعی اختلال روانی می باشد که در آن رفتار و خلق وخوی فرد ( کودک و نوجوان)دچار تغییراتی گردیده که محسوس می باشد. البته لازم به ذکر است که این تغییرات در صورت عدم رسیدگی تشدید خواهد گردید.
در اثر این بیماری ممکن است کودک یا نوجوان بسیار فعال و پرجنب وجوش شوند. در روند دیگر احساس رضایت کرده و تحرک شان بیشتر می گردد. نکته دیگر در این اختلال روانی ممکن است شرایط برعکس شود. فرد دچار گوشه نشینی و حزن و اندوه شود.
اختلال دوقطبی بیشتر اشاره به فراز و نشیب هایی می باشد که معمولا بدون انگیزه هستند. به همین دلیل درمان دوقطبی در کودکان و نوجوانان بسیار مهم است.
علت اختلال دوقطبی در کودکان و نوجوانان
در این مورد بایستی گفت که علتی برای این بیماری هنوز شناخته نشده. اما عوامل ارثی، ژنتیکی از جمله عوامل اصلی می باشد. البته می توان گفت کسانی که دچار ناملایمات روانی هستند در ابتدا دچار اختلال دوقطبی بوده اند.
تحقیقات نشان داده که اگرعضوی از خانواده دچار این اختلالات باشند احتمال بروز در دیگر افراد خانواده نیز خواهد بود.
نشانه های اختلال دوقطبی در کودکان و نوجوانان
با توجه به تحقیقات انجام شده توسط دانشمندان در این مورد بایستی گفت که ساختار وعملکرد مغز مبتلایان به اختلال دوقطبی با دیگر افراد غیر مبتلا متفاوت می باشد.
اختلال دوقطبی در افرادی که مبتلا به آن هستند دوره های تغییر خلق را شامل می گردد. از جمله این تغییرات شامل بروز احساسات به وقایع پیرامون خود، تغییر در حالت خواب وعادات روزانه به همراه تغییر در رفتارهای اجتماعی می باشد.
اختلال دوقطبی امکان دارد به دو صورت “شیدایی” و”افسردگی” و یا هردوی آنها باشد که به نام مختلط شناخته می شود. این دو نوعی کمتر در افراد دیده می شود. البته آگاهی از این اختلال فقط برعهده روانپزشکان می باشد
نشانه های دوران خلقی ممکن است بین چند روز تا چند هفته به طول بیانجامد. این تغییرات به عنوان بدخلقی با فعالیت ها و رفتارهای عادی کودک تغییر خواهد داشت. درمان دوقطبی در کودکان و نوجوانان با توجه به نشانه ها تعیین می شود.
نشانه های اختلال دوقطبی در دوره شیدایی
این نشانه ها عبارتند از:
- شادی های بدون دلیل و طولانی مدت
- عدم احساس خستگی حتی بعد از نخوابیدن های طولانی
- تحرک پذیری و بی قراری
- اختلال در تمرکز
- صحبت درباره موضوع های مختلف بدون تفکر
- تمایل بیش از حد به فعالیت های بدنی
- کم خوابی
- انجام کارهای خطرآفرین
بیشتر بخوانید : علائم و علت انواع اختلالات ژنتیکی در کودکان
نشانه های دو قطبی بودن با دید افسردگی
این نشانه ها عبارتند از:
- زودرنجی، پرخاشگری، عصبانیت ضمن احتمال بوجود آوردن زد وخورد
- افزایش ساعات خواب
- اختلال تمرکز
- احساس غمگینی های طولانی مدت
- بروز درد در معده و سردرد
- ضعف در برقراری ارتباط با دیگران
- کاهش اشتها وعدم میل به غذا خوردن
- کم خوری یا پرخوری بیش از حد
- فکر به خودکشی و مرگ
درمان دوقطبی در کودکان و نوجوانان
برای درمان این اختلال حتما بایستی اقدامات پزشکی و زیر نظر پزشک متخصص صورت پذیرد. برخی از این مراحل درمانی عبارتند از:
دارو
داروهای متفاوتی توسط پزشک برای درمان تجویز می گردد که برای همه کودکان و نوجوانان یکسان نبوده و متفاوت می باشد. برخی از کودکان و نوجوانان ممکن است به استفاده از چند دارو احتیاج داشته باشند که تعداد و دز آن بستگی به تشخیص پزشک دارد.
نکته مهمی که والدین کودک و نوجوان به آن بایستی توجه کنند احتمال بروز عوارض بعد از مصرف دارو می باشد که حتما پزشک را درجریان گذاشته و بدون نظر پزشک تغییری در دز و یاعدم مصرف دارو ندهند.
درمان دوقطبی در کودکان و نوجوانان با دوره های روان شناختی
روان درمانی انواع گوناگونی دارد. انجام دوره های روان درمانی به والدین و کودکان کمک می کند تا نشانه های این اختلال را بهتر شناخته و نسبت به کنترل و مهار آن موفق تر عمل کنند.
روش های درمانی بر پایه های علمی مانند رویکردهای شناخت رفتار و خانواده درمانی پایه گذاری گردیده است. در این دوره های درمانی مشاوران به کودک و نوجوان مبتلا به اختلال روش هایی را آموزش می دهند تا بتوانند در کنترل و مهار این بیماری عملکرد موفقی داشته باشند.
البته بایستی متذکر شویم که این مرحله درمانی در صورتی موفقیت آمیز خواهد بود که پزشک معالج، مشاور، خانواده و خود بیمار همکاری وهماهنگی لازم را داشته باشند.
با انجام روان درمانی دوره بهبود علائم خود را نشان داده و ممکن است اختلال دوقطبی در کودک و نوجوان ناپدید گردد. استخدام پرستار بچه ماهر در این زمینه بسیار کمک کننده است.
سخن آخر
با توجه به علایم بوجود آمده و نشانه های بهبودی هرگونه تغییر دوره درمانی و دز دارو و جلسات مشاوره ای حتما بایستی زیرنظر پزشک معالج صورت پذیرد. پایبند بودن به روش های درمانی زیر نظر پزشک کمک شایانی به درمان کرده و می تواند از عوارض خطرناکی مانند افسردگی، ناامیدی و حتی خودکشی جلوگیری کند.
