بیماری گل مژه stye یک بیماری شایع چشمی است که منجر به ایجاد جوش‌های چرکی روی چشم یا زیر چشم می‌شود. این بیماری ممکن است یک چشم را با خود درگیر کند یا همزمان در هر دو چشم بروز پیدا کند. علائمی همچون سوزش، خارش، اشک، درد پلک و ایجاد توده و برجستگی اطراف پلک از جمله علائم مهم این بیماری هستند.
این بیماری معمولا پس از چند روز برطرف می‌شود اما از آنجایی که درد و اذیت چشم را به همراه دارد، باید راهکارهای درمان خانگی و پزشکی بیماری hordeolum را بشناسید. شما می‌توانید با کمک پرستار کودک یا پرستار بزرگسال در منزل بیماری مذکور را برطرف نمایید اما قبل از آن باید با علائم، علل و روش‌های پیشگیری از این بیماری آشنا باشید.
گل مژه چیست؟
بیماری گل مژه (stye یا hordeolum) یک توده عفونی است که در پلک بالایی یا پلک پایینی چشم نمایان می‌شود. این بیماری دردناک در هر سنی بروز پیدا می‌کند و علائم خاصی همچون ایجاد جوش پر از چرک روی پلک و خارش و سوزش را به همراه دارد.
علت آن تماس پلک با آلودگی‌هایی است که از روش‌های مختلف منتقل می‌شوند. این بیماری مسری نیست و از فردی به فرد دیگر منتقل نمی‌شود. چنانچه عفونت پلک فرد مبتلا با سطوح مختلف برخورد داشته باشد، احتمال بروز بیماری hordeolum برای دیگران بیشتر می‌شود. اگر این بیماری در بدن یک فرد شدید شود، احتمال تاری دید ناگهانی وجود دارد. در چنین مواقعی باید از بیمار مراقبت‌های خاصی انجام شود تا بیماری کاملا برطرف شود.
به نقل از وبسایت رسمی و معتبر my.clevelandclinic :
گل مژه (یا گل مژه) یک برآمدگی قرمز دردناک در لبه پلک شما است. ممکن است شبیه جوش های آکنه به نظر برسد و ممکن است در لمس حساس باشد. گل مژه زمانی ایجاد می شود که یک غده ریز تولید کننده چربی در فولیکول مژه یا پوست پلک شما مسدود شده و عفونت باکتریایی ایجاد شود. اصطلاح پزشکی گل‌چشم «hordeolum» است.
گل‌زدگی فقط روی یک پلک معمول است، اما ممکن است روی هر دو پلک نیز گل‌زدگی ایجاد شود. گل مژه معمولاً یک تا دو هفته طول می کشد و معمولاً خود به خود از بین می رود. اما در مواردی که اینطور نیست، ممکن است لازم باشد برای تخلیه آن به یک ارائه دهنده مراقبت چشم اعتماد کنید. همچنین ممکن است برای کاهش عفونت آنتی بیوتیک تجویز کنند.
گل مژه شبیه برآمدگی پلک دیگری به نام شالازیون است. شالازیون برآمدگی است که معمولاً در قسمت‌های دورتر روی پلک شما ایجاد می‌شود. برخلاف گل مژه، شالازیون معمولاً دردناک نیست و ناشی از عفونت باکتریایی نیست. اما درمان برای هر دو بیماری مشابه است.
انواع گل مژه
در کل بیماری hordeolum زمانی خود را نشان می‌دهد که غده‌ای در بدن ملتهب یا متورم شود. انواع بیماری هوردلوم در اطراف چشم و مژه خود را نشان می‌دهند. در مواقعی درمان گل مژه نیاز به دارو دارد و در موارد شدیدتر با جراحی برطرف می‌شود و نیاز به خدمات پرستار در منزل نیز می باشد. در کل این بیماری به عنوان عفونت‌های مربوط به مژه یا غدد چشم شناخته شده و دو نوع دارد:
- بیماری گل مژه خارجی (External Hordeolum) که به واسطه رشد باکتری‌های Staphylococcus aureus در مویرگ‌های مژه ایجاد می‌شود. این بیماری با علائمی همچون سوزش، تورم، درد، خارش و قرمزی اطراف مژه بروز می‌کند.
- گل مژه داخلی (Internal Hordeolum) در داخل پلک‌ها باعث تورم و درد می‌شود. این بیماری ناشی از عفونت غدد چربی پلک است.
چرا گل مژه می‌زنیم؟
بیماری هوردلوم پلک یا گل مژه به دلیل التهاب و عفونت غده میبومین پلک اتفاق می‌افتد. معمولاً آلودگی‌ها، میکروب‌ها و باکتری‌هایی که از لبه پلک وارد مجاری غدد چربی می‌شوند و این مجاری را مسدود می‌کنند، در ایجاد بیماری هوردلوم نقش موثری دارند. گذشته از آن، افزایش کلسترول بدن، دیابت و چاقی ترشح چربی در غده میبامین را افزایش می‌دهد.
در واقع چربی اضافه ترشح شده در اطراف پلک تجمع پیدا می‌کند و بیماری گل مژه را ایجاد می‌کند. از طرف دیگر مصرف بیش از حد شیرینی و شکلات تجمع گلوکز در بدن را به دنبال دارد و این موضوع می‌تواند ترشح چربی را افزایش داده و هوردلوم ایجاد کند. در کل علل مختلفی وجود دارند که باعث بروز این بیماری چشم می‌شوند.
علت گل مژه زیر چشم
علت اصلی گل مژه زیر چشم یا hordeolum تورم و عفونت غدد چربی بسیار ریزی است که زیر مژه قرار دارند. این غدد همچون منافذ پوست هستند. هرگونه آلودگی و تجمع چربی می‌تواند موجب انسداد این غدد شود زمانی هم که غدد چربی زیر مژه انسداد پیدا کنند ناراحتی‌های چشم را به وجود می‌آورند. زیرا در این مواقع باکتری‌هایی مثل استافیلوکوک تکثیر شده و غدد چربی را عفونی می‌کنند. برخی از مهم‌ترین عواملی که در پیدایش بیماری گل مژه نقش موثر دارند، موارد زیر هستند:
- بلفاریت یا التهاب در لبه پلک
- استفاده از لوازم آرایشی آلوده، بی‌کیفیت و فاسد
- استفاده نادرست از لنزهای تماسی چشم
- تماس دست آلوده با چشم یا آلودگی‌های بالشت با چشم
- عدم رعایت بهداشت چشم
- عدم پاک کردن مواد آرایشی از روی چشم
- بیماری روزاسه
علائم گل مژه
همچون سایر بیماری‌هایی که اعضای مختلف بدن انسان را درگیر می‌کنند، بیماری hordeolum نیز علائم مختلفی دارد. برخی از مهم‌ترین علائم بروز این بیماری عبارتند از:
- احساس سنگینی و درد در پلک
- به وجود آمدن توده قرمز رنگ و برجسته در اطراف چشم
- سوزش و خارش چشم
- ریزش اشک
- خروج ضایعات چرک مانند از چشم
- تار شدن دید
- قرمزی چشم کودک و التهاب پلک
- کف آلود بودن اشک در قسمت لبه پلک
- به هم چسبیدن مژه‌ها به دلیل ترشحات اضافی از چشم
- پوسته پوسته شدن پلک یا قسمت زیرین مژه
- وجود زخم کوچک در اطراف چشم
درمان گل مژه چشم
معمولا ضایعاتی که روی پلک‌ها ایجاد می‌شوند، پس از چند روز به صورت خود به خود از بین می‌روند و مشکل خاصی ایجاد نمی‌کنند. در چند روز ابتدایی با راهکارهای خانگی همچون استفاده از کمپرس گرم می‌توانید این عارضه را تسکین داده و ترشحات داخل آن را تخلیه کنید.
به یاد داشته باشید هرگز نباید هوردلوم را بترکانید و ترشحات آن را به زور تخلیه کنید. زیرا این کار سبب گسترش ترشحات و افزایش عفونت چشم می‌شود. اگر پس از چند روز این بیماری تسکین پیدا نکرد یا شدیدتر شد، لازم است سریعاً به پزشک مراجعه کنید تا بنا بر تشخیص خود برای شما دارو تجویز کند یا چشم شما را جراحی کند.
در حال حاضر پزشکان از آنتی بیوتیک‌های مختلف برای رفع گل مژه استفاده می‌کنند. این آنتی‌بیوتیک‌ها نه تنها برای رفع عفونت چشم بزرگسالان بلکه جهت درمان عفونت چشم نوزادان و کودکان نیز کاربردی هستند. در مواقع خیلی شدید ممکن است پزشکان متخصص جهت کاهش تورم ناشی از بیماری هوردلوم به پلک بیمار استروئید تزریق کنند. این کار سبب کاهش عفونت شده و hordeolum را درمان خواهد کرد.
سریعترین درمان گل مژه
بیماری هوردلوم اگر شدت بالایی نداشته باشد، نیاز به راهکار درمانی خاصی ندارد؛ زیرا بعد از یک هفته خود به خود درمان می‌شود. به نظر می‌رسد سریعترین راهکار درمان این بیماری مراجعه به پزشک و مصرف آنتی بیوتیک‌های مناسب جهت رفع بیماری است. اگر پزشک تشخیص دهد چرک این بیماری قابل تخلیه است، با ابزارهای مناسب ان را تخلیه می‌کند. در غیر این صورت ممکن است پمادهای چشم یا داروهای مختلف را جهت رفع عوارض بیماری hordeolum تجویز نماید.
درمان خانگی گل مژه زیر چشم
همانطور که اشاره کردیم درمان گل مژه به روش‌های مختلف خانگی امکان‌پذیر است. چنانچه این بیماری هنوز شدیدتر نشده و گسترش پیدا نکرده است، می‌توانید با کمک راهکارهای زیر روند بهبود بیماری را تسریع ببخشید:
- استفاده از کمپرس گرم برای درمان گل مژه در منزل
گرما باعث می‌شود چرک موجود در پلک به راحتی تخلیه شود. جهت درمان hordeolum همانند سیاهی زیر چشم کودک می‌توانید از کمپرس‌های گرم استفاده کنید. بدین صورت که یک حوله تمیز را با آب گرم خیس کرده و آن را روی پلک خود قرار دهید. به مدت ۵ الی ۱۰ دقیقه و چند بار در طول روز این کار را انجام دهید تا غدد مسدود شده باز شوند. حتی به جای استفاده از کمپرس‌های گرم می‌توانید از کیسه چای گرم نیز استفاده کنید.
- شستن پلک با آب و صابون ملایم
اگر علت گل مژه آلودگی‌های محیطی هستند، با شستن پلک می‌توانید علائم این بیماری را بهبود دهید. بهتر است آب و صابون را با یکدیگر مخلوط کرده و به آرامی روی پلک خود بزنید. این کار باعث از بین رفتن باکتری‌های پلک شده و از ایجاد بیماریهای بعدی چشم پیشگیری می‌کند.
- درمان خانگی گل مژه زیر چشم با پرهیز از آرایش
اگر دچار بیماری هوردلوم شده‌اید، چشم خود را آرایش نکنید؛ زیرا مواد آرایشی به سرعت چشم را تحریک کرده و درمان بیماری را به تاخیر می‌اندازند.
- خودداری از مصرف لنزهای تماسی برای درمان گل مژه در منزل
تا زمانی که چرک زیر مژه تخلیه نشده است، نباید از لنزهای تماسی استفاده کنید. ممکن است باکتری‌هایی که در لنزها وجود دارند باعث گسترش عفونت شوند یا حتی باکتری زیر پلک وارد لنز تماسی شده و به چشم آسیب بزند. برای درمان بیماری هوردلوم مژه باید از عینک استفاده کنید.
- درمان خانگی گل مژه زیر چشم با مصرف ژل پترولیوم یا وازلین
از دیگر راهکارهای ایده‌آل خانگی جهت درمان این بیماری چشم می‌توانیم به مصرف وازلین اشاره کنیم. این محصول یک نرم کننده بسیار عالی است و به کاهش درد ناشی از هوردلوم کمک شایانی می‌کند. کافی است مقداری از وازلین را روی پلک آسیب دیده قرار دهید و کمی صبر کنید. با تکرار این کار چرک داخل پلک تخلیه می‌شود و بیماری از بین می‌رود.
- ماساژ دادن برای تخلیه چرک و درمان گل مژه در خانه
آخرین روش خانگی پیشنهاد شده برای درمان بیماری هوردلوم چشم ماساژ دادن است. با استفاده از یک دستمال مرطوب ضد عفونی شده ناحیه برآمده را ماساژ دهید تا زمانی که چرک داخل پلک تخلیه شود. پس از تخلیه چرک محل تخلیه چرک را کاملا تمیز نگه دارید و از دست زدن به پلک خود جدا خودداری کنید. اگر حین ماساژ دادن متوجه صدمه دیدن چشم خود شدید، از مالش بیش از حد چشم خودداری کنید.
قطره استریل چشمی گل مژه
یکی از روش‌های پرکاربرد جهت رفع و درمان هوردلوم استفاده از قطره‌های چشمی است. قطره استریل چشمی یک محصول ضد باکتری و ضد التهاب است که باعث کاهش عفونت‌های پلک شده و در تسکین درد ناشی از هوردلوم نقش مؤثری ایفا می‌کند. با استفاده از قطره‌های چشم می‌توانید روند درمان بیماری خود را سریعتر کنید. معمولاً پزشکان جهت درمان و کنترل این بیماری از قطره‌های آنتی بیوتیک یا قطره‌های استروئیدی استفاده می‌کنند.
فراموش نکنید قبل از مصرف هر دارویی باید ابتدا با یک پزشک متخصص مشورت‌های لازم را داشته باشید تا با عوارض جانبی داروهای مختلف درگیر نشوید. همچنین رعایت بهداشت چشم‌ها و عدم دست زدن به قسمت برجسته پلک اهمیت زیادی در بهبود سریعتر چشم شما دارد.
عوارض گل مژه در کودکان
گرچه بیماری هوردلوم اغلب اوقات بزرگسالان را درگیر می‌کند اما این بدان معنا نیست که هوردلوم در پلک کودکان ایجاد نشود. علت گل مژه عفونی شدن غدد چربی و انسداد این غدد است و غدد چشم کودکان نیز در تماس با آلودگی‌ها و میکروب‌ها آسیب پذیر هستند. به همین دلیل کودکان همچون بزرگسالان درگیر این بیماری می‌شوند و نیازمند راه‌های درمان هوردلوم هستند. چنانچه این بیماری در پلک کودکان درمان نشود، عوارض زیادی را با خود به همراه دارد. اگر می‌پرسید عوارض بیماری hordeolum در چشم کودکان چیست، باید به موارد زیر اشاره کنیم:
- احساس درد و ناراحتی چشم
ممکن است بیماری هوردلوم در ناحیه پلک تورم و التهاب ایجاد کند. تورم علاوه بر اینکه قرمزی و برجستگی پلک را به دنبال دارد، موجب درد و ناراحتی چشم نیز می‌شود. این عارضه می‌تواند برای کودک آزار دهنده باشد. - عفونت چشم
در برخی موارد عدم درمان سریع بیماری هوردلوم و تخلیه چرک آن بدون کمک پزشک باعث عفونت چشم در کودکان می‌شود. در چنین مواقعی برای درمان عفونت چشم نیاز به درمان‌های پیسرفته‌تر دارید. - مشکلات بینایی موقت
اگر هوردلوم بزرگ باشد و روی قرنیه چشم تاثیر بگذارد، به طور موقت کودک را با تاری دید و مشکلات بینایی و حتی خشکی چشم مواجه می‌کند. - عوارض روانی و ظاهری
گاهی اوقات بیماریهای چشم روی ظاهر کودک تاثیر می‌گذارند. با برجسته شدن پلک ممکن است کودک احساس نگرانی و خجالت داشته باشد و عوارض چنین احساساتی روی روان کودک اثر بگذارد.
راه های پیشگیری از گل مژه زیر چشم
راهکارها و روش‌های زیادی جهت پیشگیری از بروز بیماری هوردلوم در بزرگسالان و کودکان پیشنهاد شده‌اند. جهت جلوگیری از این بیماری لازم است زمینه بیماری گل مژه شناخته شود و از بین برود. شما با تکنیک‌های از شر این بیماری در امان خواهید بود و سلامت چشم خود را تضمین خواهید کرد:
- اگر آلرژی باعث خارش چشم شده است، از داروهای مختلف برای درمان خارش استفاده کنید و به چشم دست نزنید.
- همواره دستان خود را بشویید تا آلودگی‌ها و میکروب‌های دست به چشم منتقل نشوند.
- اگر به بیماری‌هایی همچون بلفاریت، روزاسه، اختلال در عملکرد غدد اشکی چشم و مواردی از این قبیل مبتلا هستید، این بیماری‌ها را سریعا درمان کنید.
- لنزهای تماسی خود را همواره تمیز نگه دارید و حدالامکان آن‌ها را ضد عفونی کنید.
- اگر در نزدیکی شما فردی به این بیماری مبتلا است، از رختخواب این فرد استفاده نکنید و دستان خود را شستشو دهید.
در این مطلب به بررسی بیماری گل مژه، دلایل و علائم، روش‌های جلوگیری از ابتلا به این بیماری و راهکارهای درمان آن پرداختیم. این بیماری در بزرگسالان و کودکان با علائمی همچون درد چشم، ایجاد توده برجسته روی پلک، سوزش چشم و التهاب بروز پیدا می‌کند.
علت اصلی بیماری هوردلوم انسداد غدد چربی پلک است. این بیماری در عرض یک هفته درمان می‌شود و نیاز به درمان جدی ندارد. اگر هوردلوم شدت یافت، باید با آنتی بیوتیک‌ها و قطره‌های استریل چشمی یا روش جراحی آن را درمان نمایید. شاید جهت درمان گل مژه چشم به خدمات پرستار در منزل نیاز داشته باشید. در این مواقع می‌توانید از خدمات حرفه‌ای پرستاری مرکز زندگی برتر بهره‌مند شوید.
سوالات متداول
عوارض hordeolum و گل مژه چشم چیست؟
این بیماری برای بزرگسالان و کودکان عوارض جدی ندارد. خارش، سنگینی پلک، عفونت چشم و مشکلات موقت بینایی مهم‌ترین عوارض هوردلوم هستند.
بهترین پماد چشمی برای گل مژه چیست؟
وازلین به عنوان بهترین و اثربخش‌ترین پماد چشمی خانگی جهت درمان هوردلوم کاربرد دارد.
