علائم گرمازدگی نوزاد؛ جلوگیری و درمان گرما زدگی کودک

گرمازدگی نوزاد Baby heatstroke یکی از خطرناک ترین وضعیت‌ها برای سلامتی نوزاد است و والدین و پرستار کودک باید ضمن مراقبت از سلامت عمومی کودک، محیط نگهداری او را هم دائما چک کنند. چرا که نوزاد در محیطی با شرایط و دمای نامناسب در خطر بیشتری نسبت به بزرگسالان است. گرمازدگی در نوزاد، او را با اختلالات خواب و در درجات شدیدتر با خطر مرگ در خواب که موسوم به SIDS است، روبرو می سازد که در تمامی فصل ها و شرایط جوی مختلف، به سبب افزایش بیش از حد دمای بدن نوزاد، ممکن است رخ بدهد. گرمازدگی نوازدان یکی از مهم‌ترین مشکلات فصول گرم سال است و در این شرایط پیچیده بدن نوزاد گرم شده و گرفتگی عضلات در بدن ایجاد می‌شود. علائم گرمازدگی شامل سردرد، بیحالی، حالت تهوع، بی‌هوشی، سرگیجه، کم آبی و قرمز شدن پوست هستند. از آنجایی که گرما زدگی در نوزاد پس از تعریق شدید اتفاق می‌افتد و عواض ناخوشایندی به دنبال دارد، باید هرچه سریع‌تر درمان شود. به همین دلیل شناخت علائم، عوارض و روش‌های درمان گرمازدگی در نوزادان اهمیت دارد.

علائم گرمازدگی نوزادان

نوزادان قبل از اینکه دچار گرمازدگی شدید شوند، احساس گرم بودن می‌کنند. این حالت گرما تکیدگی نام دارد و تشنگی و کم آبی را در بدن نوزاد ایجاد می‌کند. در صورتی که گرمازدگی نوزادان شدید باشد، پرستار کودک و مادر باید بدانند که این عارضه با علائم مختلف همراه است. گاهی گرمازدگی شدید در نوزاد با علامت تب شدید و کم آب شدن بدن خود را نشان می‌دهد، گاهی این حالت با گیجی و استفراغ خود را نشان می‌دهد. در ادامه به مهم‌ترین علائم گرمازدگی نوزاد اشاره کرده‌ایم:

1. احساس گرمای شدید همراه با تب یا بدون تب در کودکان
2. گریه زیاد
3. تغییر رنگ پوست و خشک شدن لب
4. خشک و قرمز شدن پوست نوزاد
5. عرق کردن شدید
6. بیقراری نوزاد و افزایش ضربان قلب
7. حالت خستگی و بیحالی
8. حالت گیجی و ضعف
9. حالت تهوع و استفراغ شدید

علائم گرمی در نوزادان

علائم گرمازدگی نوزادان بسته به شرایط بدن نوزاد و شرایط گرمازدگی متفاوت خواهد بود. در ابتدا دمای طبیعی بدن نوزادان که ۳۸ درجه است، افزایش پیدا می‌کند و به ۴۰ درجه می‌رسد. پس از افزایش دمای بدن و تب کردن نوزاد، احتمال دارد متوجه تشنگی و خستگی بیش از حد نوزاد شوید. این علائم نشانگر گرم شدن بدن نوزاد هستند و اگر از آن‌ها غافل شوید، احتمال فزایش شدت بیماری در بدن نوزاد بالا خواهد بود.

روش‌های درمان گرمازدگی نوزادان

برای اینکه‌ گرمازدگی نوزادان را درمان نمایید، می‌بایست سریعا نوزاد را به محیطی خنک منتقل کنید و لباس‌های اضافی را از تن او خرج کنید. اگر نوزاد هوشیاری بالایی دارد و می‌تواند مایعات را ببلعد، جهت کاهش دمای بدن به او مایعات خنک بدهید. سپس با استفاده از آب خنک یا ولرم نوزاد را پاشویه کنید. چنانچه با انجام این اقدامات علائم گرمازدگی نوزاد برطرف نشد، سریعا به پزشک مراجعه نمایید. چرا که عدم توجه به شدت یافتن گرمازدگی در بدن نوزادان ممکن است برای جان نوزاد خطرناک باشد.

اقدامات اولیه برای رفع گرمازدگی در نوزاد

ابتدا کودک را به یک مکان خنک ببرید و لباس های اضافی او را از تن خارج کنید. در صورتی که هوشیار و قادر به نوشیدن و بلع مایعات باشد، مایعات خنک به او بدهید. سپس با استفاده از آب سرد یا حوله و پارچه نمدار، اقدام به پایین آوردن دمای بدن نوزادتان کنید. وضعیت تنفس و هوشیاری او را مرتبا چک کنید و در صورت مشاهده هر گونه مشکل تنفسی یا کاهش علائم هوشیاری، از به سرعت کودک را به مراکز درمانی منتقل کنید.

عوارض گرمازدگی نوزاد

گرمازدگی نوزادان یک عارضه جدی است و مشکلات و عوارضی را برای بدن نوزاد ایجاد می‌کند. این عارضه اگر شدت یابد، باعث عدم هوشیاری و هوای آلودگی نوزاد شده و در نهایت مرگ نوزاد را به دنبال دارد. همچنین کودکان و نوزادان پس از گرمازدگی تعریق زیادی را تجربه می‌کنند و تنفس آن‌ها سریعتر از حد معمول می‌شود. این نشان می‌دهد اندام‌های حیاتی نوزاد آسیب دیده‌اند. چنانچه نوزاد شما گرمازده شده است و علائم شدیدی دارد، باید سریعا به پزشک مراجعه نمایید.

اقدامات لازم برای مراقبت از کودک در هوای گرم

برای مراقبت از نوزادان و جلوگیری از گرمازدگی نوزادان والدین می بایست به یکسری نکات توجه داشته باشند که تعدادی از این نکات به صورت زیر می باشد:

1. نوشیدن مایعات کافی نوزادان قادر به اعلام تشنگی خود در هوای گرم نیستند و لازم است به میزان مایعات مصرفی آن ها دقت داشته باشید. هم چنین نوزادان شیرخوار در هوای گرم باید بیشتر تغذیه شوند. توجه کنید که هر گونه تماس پوستی با نوزاد در هوای گرم می تواند برای او آزار دهنده باشد و ضروری است که به هنگام تغذیه کودک از هر گونه تماس پوستی با او خودداری کنید. به این منظور می توان از یک حوله یا پارچه نازک بین خود و نوزاد استفاده کرد.
2. لباس مناسب درشرایط آب و هوایی گرم، حتی الامکان نوزاد را با لباس نازک و روشن بپوشانید و برای محافظت از پوست او در برابر اشعه های مضر آفتاب، از کلاه آفتابی و ضد آفتاب مخصوص استفاده کنید.

برای پیشگیری از گرمازدگی در نوزادان به هنگام مسافرت چه اقداماتی باید انجام داد؟

زمان بندی سفر خود را به گونه ای انجام دهید که در خنک ترین ساعات روز باشد و دمای اتومبیل را متعادل نگه دارید. دقت کنید کودک مایعات زیاد مصرف کند، در سایه و به دور از تابش مستقیم آفتاب باشد و لباس های راحت و خنک بپوشد. هرگز نوزاد خود را تنها درون ماشین رها نکنید. چرا که دمای هوای داخل ماشین عموما ده ها درجه بیشتر از دمای خارج از آن باشد. در صورتی که کودک از شیر مادر تغذیه نشود و یا داروی خاصی مصرف کند، لازم است که به هنگام سفر، محفظه های خنک کننده برای جلوگیری از فساد مواد غذایی به همراه داشته باشید و کودک را مرتبا در وعده های متعدد و کم حجم تغذیه کنید.

پیشگیری از گرمازدگی در نوزاد به هنگام خواب

برای جلوگیری از گرمازدگی نوزادان و بچه ها در هنگام خواب، مادران و والدین عزیز باید به موارد زیر توجه ویژه ای داشته باشند: استفاده از پتو یا کیسه خواب مناسب پتوهایی که دارای روزنه های ریز برای گردش و تعدیل هوا هستند، بهترین انتخاب برای نوزادان است. به خاطر داشته باشید که کودک خود را در زمان خواب، بیش از حد نپوشانید. در صورتی که حرارت بدن کودک شما کمی بیشتر از حد معمول است، از رختخواب کمتری برای پوشاندن او استفاده کنید و البته با پزشک متخصص نیز در این خصوص مشورت کنید. شما همچنین می توانید به جای پتو، از کیسه خواب های مناسب کودک، استاندارد و ترجیحا بدون آستین استفاده کنید. پوشاندن به اندازه لباس از آن جایی که بخش زیادی از گرمای بدن نوزاد از سرش خارج می شود، پوشاندن او با کلاه ضخیم به هنگام خواب، منجر به محبوس شدن گرما درون بدن و بروز گرمازدگی در نوزاد می شود. کلاه ها بلافاصله پس از تولد کودک و برای یک پارچه کردن دمای بدن مورد استفاده قرار می گیرد و برای زمان خواب ضروری نیستند مگر اینکه پزشک متخصص توصیه کرده باشد. سعی کنید در هوای گرم حتی الامکان از لباس کمتری برای پوشاندن نوزادتان استفاده کنید. تنظیم دمای اتاق با استفاده از دماسنج، اطمینان حاصل کنید که دمای اتاقی که نوزاد در آن استراحت می کند، متعادل باشد. بهتر است دما در حدود 16 تا 20 درجه سانتی گراد باشد. گرمازدگی در نوزادان در اثر گرمای بیش از حد هوا و افزایش درجه تب بدن نوزاد اتفاق می‌افتد. این عارضه با سردرد، بدن درد، بیحالی، خشکی پوست، قرمز شدن پوست، جوش زدن پوست، تعریق، حالت تهوع و‌ گیجی و استفراغ خود را نشان می‌دهد. برای درمان این مشکل باید دمای بدن کودک از طریق پاشویه کردن یا انتقال نوزاد به محیط خنک کاهش داده شود. سخن آخر در صورتی که از طریق راهکارهای خانگی علائم گرمازدگی برطرف نشوند، لازم است به پزشک مراجعه کنید تا خطرات جدی جان نوزاد را تهدید نکنند. شما می‌توانید جهت دریافت خدمات پزشک منزل و درمان گرمازدگی در نوزادان از خدمات مرکز زندگی برتر بهره‌مند شوید.

---

سوالات متداول