اگر نوزادی در منزل دارید و یا در شرف بچه‌دار شدن هستید، احتمالا درک می‌کنید که شستشوی نوزاد در خانه تا چه حد می‌تواند استرس‌‌آور و وحشتناک باشد. تصور اینکه اگر کودک از دست بلغزد و زمین بخورد؛ بدن نحیف و لطیفش آسیبی ببیند و یا خوب تمیز نشود و در معرض ابتلا به بیماری‌ها قرار گیرد!، باعث شده والدین وحشت زیادی از مراحل شستشوی نوزاد در منزل داشته باشند. از این رو آموزش تصویری شستن نوزاد یک روزه از لازمه‌های مراقبت صحیح از کودک است.
از آنجایی که هدف اصلی ما در مجموعه زندگی برتر بهبود و ارتقای سلامت، و تامین آسایش هموطنان گرامی است، افزون بر ارائه خدمات ۲۴ ساعته پرستاری، در این نوشته به آموزش شستن نوزاد می‌پردازیم. اما پیش از آن باید توجه داشته باشید که افراط در بهترین چیزها هم خوب نیست. اینکه نوزاد یک روزه را با بند نافی که هنوز خشک نشده در وان غوطه‌ور کنید، نه تنها به سلامت وی کمک نمی‌کند؛ بلکه می‌تواند موجبات بیمار شدن او را نیز فراهم می‌کند! کودک تنها بعد از خشک شدن بند ناف (حدود یک هفته بعد از تولد) می‌تواند به طور کامل حمام کند و این فرآیند با آموزش نکات استحمام کودک انجام می‌شود.
طریقه شستن نوزاد یک روزه چگونه است؟
طبق دستورالعمل‌های منتشر شده از سازمان بهداشت جهانی، اصلا نوزاد یک روزه نیازی به حمام کامل ندارد. چراکه نوزاد از مایع آمنیوتیک و سرشار از نمک شکم مادر بیرون می‌آید و شستن نوزاد بعد از تولد در بیمارستان صورت می‌گیرد. بعد از این نیازی به استحمام کودک توسط مادر نیست و طریقه شستن نوزاد یک روزه بسیار مختصر انجام می‌پذیرد.
طریقه شستن نوزاد یک روزه در این حد کفایت می‌کند که مادر یا پرستار بچه، یک اسفنج لطیف را با آب گرم خیس کنند و بر دست و صورت نوزاد بکشند. همچنین شستن نواحی تناسلی نوزاد بعد از مدفوع و در هنگام تعویض پوشک، تکمیل کننده این اقدام است و به حفظ سلامت و بهداشت وی کمک می‌کند. توجه داشته باشید که تا زمان خشک شدن بند ناف، به هیچ عنوان نوزاد نباید در لگن یا وان کودک غوطه‌ور شود.
استحمام نوزاد چند بار در هفته است؟
هر بخش از مراقبت و استحمام کودک دارای چالش‌ها و نگرانی‌هایی است. و خصوصا مادرانی که اولین تجربه نگهداری از نوزاد را دارند، برای این امر نگران‌تر هستند و هر لحظه می‌ترسند که در بخشی از کار کوتاهی کرده باشند! از این رو یکی از سوالات پرتکراری که مادران در مورد آموزش تصویری شستن نوزاد دارند، این است که استحمام نوزاد چند بار در هفته است؟
از آنجایی که پوست نوزادان به شدت لطیف است و همچنین ارگان‌های بدن حساسیت زیادی نسبت به تغییرات دمایی دارند، استحمام زودبه‌زود کودک اصلا توصیه نمی‌شود. نهایتا مادران باید کودک را سه بار در هفته به حمام ببرند و با رعایت ملاحظات لازم از آسیب‌های احتمالی جلوگیری کنند. البته این برنامه سه بار در هفته، مخصوص وقتی است که چند روز از تولد کودک گذشته و بند ناف خشک شده باشد. همچنین شایان ذکر است که مرطوب کردن دست و صورت نوزاد با اسفنج هم باید حداقل ۲۴ ساعت بعد از تولد نوزاد انجام پذیرد و انجام زودهنگام آن باعث خشکی پوست نوزاد می‌شود.
پیشنهاد مقاله : هر آنچه لازم است درباره کم وزنی نوزاد در بدو تولد بدانید
شرایط را برای استحمام نوزاد مهیا کنید
- خرید وان کودک یا لگن
حتما دیده‌اید بسیاری افراد از روی عادات غلط قدیمی کودک را در سینک دستشویی قرار می‌دهند و می‌شویند! اگر برای سلامت کودکتان اهمیت قائل هستید، این کار را نکنید؛ چراکه در هنگام شستشو بدن کودک به شدت لغزنده است و ممکن است لیز بخورد. حال اگر در داخل سینک ظرفشویی یا روشویی لیز بخورد، به شدن آلوده و آسیب‌دیده می‌شود. برای شستشوی نوزاد در خانه استفاده از یک لگن یا وان کودک بسیار خوب است و ریسک‌های کمتری برای سلامت نوزاد دارد.
- تهیه وسایل مورد نیاز
برای حمام ایده‌آل و کامل نوزاد، نیازمند لیف لطیف نوزاد، اسباب بازی حمام، شامپو و صابون نوزاد، فنجان، دماسنج و حوله هستید. شاید در چند حمام اول شستشوی بدم نوزاد با دست و آب کفایت کند، اما وقتی پوست نوزاد چرب می‌شود، باید از لیف و یا اسفنج نیز کمک بگیرید. اسباب بازی حمام همین اسباب‌بازی‌های پلاستیکی و بادی متنوعی هستند که علاقه و آرامش کودک در حمام را افزایش می‌دهد.
شامپو و صابون نوزاد نیز برای جلوگیری از خشکی پوست نوزاد ضروری هستند اما نه از حمام اول! در چند حمام اول آب گرم برای شستشو کفایت می‌کند. وجود یک فنجان در حمام کمک می‌کند با ریختن مداوم آب گرم بر بدن نوزاد، او هرگز احساس سرما نکند. و دماسنج اگرچه ضروری نیست اما در تشخیص دمای مناسب حمام برای جلوگیری از سرماخوردگی و سوختگی نوزاد کارایی زیادی دارد. توجه داشته باشید که دمای آب حمام باید حدود ۳۲ تا ۳۵ درجه باشد و خود محیط حمام نیز حدود ۲۵ تا ۲۷ درجه سانتیگراد!
- آماده کردن حمام
برای استحمام نوزاد تنها کافیست همه وسایل اضافه و خصوصا دستگاه‌های برقی را از حمام خارج کنید. سپس دمای اتاق را گرم‌تر کنید؛ دمای حمام را روی ۲۷ درجه تنظیم نمایید و هرچه از وسایل حمام لازم است را دردسترس بگذارید. افزون بر مواردی که بالاتر بیان کردیم، آماده کردن لباس و پوشک نوزاد پیش از حمام نیز ضروری است. چراکه پوشاندن لباس‌های نوزاد باید در محیط گرم حمام انجام گیرد تا کودک از دمای پایین و آسیب‌زا در امان باشد. فراموش نکنید که پیش از استحمام نوزاد باید کف حمام و دمپایی را خشک کنید تا لغزنده نباشد. همچنین حتما دمپایی‌های مناسب و غیرلغزنده خریداری نمایید.
در انتها با نگه‌داشتن نوزاد بهتر است از قسمت سر مراحل شستشوی نوزاد در منزل را آغاز کنید و به کمک دست و آب شستشو را انجام دهید. در این بین می‌توانید از مواد شوینده مخصوص نوزاد نیز استفاده کنید تا چربی‌های احتمالی بدن و سر نوزاد را برطرف سازید. وقتی اصول شستشوی نوزاد در خانه را بدانید، استحمام نوزاد برایتان به شیرین‌ترین کار دنیا تبدیل خواهد شد و هم شما و هم کودک از آن لذت زیادی می‌برید.
