زخم دهانه رحم یک وضعیت هشدار دهنده پزشکی است که برای خانم‌ها مشکلات جدی ایجاد می‌کند. این وضعیت آسیب‌هایی در بافت‌های دهانه رحم ایجاد می‌کند و ممکن است دلایل مختلفی داشته باشد. شناخت علائم زخم دهانه رحم و درک درست آن می‌تواند برای تشخیص زودهنگام و درمان مناسب این بیماری موثر باشد. شناخت علائم مربوط به علت زخم دهانه رحم به خانم‌ها کمک می‌کند تا واکنش مناسبی به وضعیت خودشان داشته باشند. این بیماری می‌تواند روابط جنسی، بارداری یا زندگی روتین فرد را تحت تاثیر قرار دهد. درصورت درمان به‌موقع نگرانی درخصوص بیماری وجود ندارد؛ اما عدم درمان می‌تواند زمینه پخش عفونت در تمام بدن را ایجاد کند. برای درمان بیماری می‌توانید از خدمات پرستار بیمار استفاده کنید.
زخم دهانه رحم چیست؟
دهانه رحم یا سرویکس نام یک مجاری باریک است که رحم و واژن را به هم متصل می‌کند. خون قاعدگی همراه از دهانه رحم خارج میشود و وارد واژن میشود. زمانی که یک خانم صاحب فرزند میشود؛ دهانه رحم منبسط شده و به کود اجازه می‌دهد که وارد کانال زایمان شود. بااین‌حال اگر چیزی باعث تحریک دهانه رحم شود و التهاب دهانه رحم را در پی داشته باشد؛ علائم زخم رحم رخ می‌دهد. این عارضه ممکن است برای برخی از افراد هیچ عارضه‌ای ایجاد نکند. بااین‌وجود این عارضه معمولا با ترشحات واژینال، خونریزی یا رابط جنسی دردناک یا تحریک فرج یا واژن همراه است. افراد ممکن است سرویسیت یا زخم واژن را تجربه کنند.
این بیماری معمولا با آنتی‌بیوتیک‌ها درمان میشود؛ اما در بسیاری از کیس‌ها نیاز به لیزردرمانی و غیره است. مطالعات نشان داده است که نیمی از خانم‌های بالغ و مردان تراجنسیتی که از بدو تولد واژن داشته‌اند؛ در برخی از مواقع، بیماری زخم واژن را تجربه می‌کنند.
به نقل از سایت clevelandclinic:
زخم در ناحیه تناسلی چگونه تشخیص داده می شود؟
از آنجایی که بیماری زخم تناسلی دلایل بسیار زیادی دارد، دریافت یک ارزیابی کامل مهم است. ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما با یادگیری بیشتر در مورد تاریخچه پزشکی و سبک زندگی شما شروع می کند. آنها ممکن است از شما در مورد فعالیت جنسی برای تعیین خطر ابتلا به بیماری های مقاربتی بپرسند.ارزیابی شامل یک معاینه فیزیکی خواهد بود. ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما به زخم ها و پوست اطراف آن نگاه می کند. آنها همچنین ممکن است نواحی دیگر لگن شما را بررسی کنند، مانند غدد لنفاوی در کشاله ران.
زخم دهانه رحم در بارداری
زخم دهانه رحم یک عارضه نادر در دوران بارداری و یا حتی بارداری خارج از رحم است؛ اما باز هم احتمال بروز آن وجود دارد. این اتفاق می‌تواند در اثر عفونت گردن رحم، ضربه دهانه رحم یا دیسپلازی دهانه رحم ایجاد شود. این زخم‌ها باعث خونریزی واژن، ناراحتی و افزایش خطر زایمان زودرس می‌شوند. ایجاد زخم واژن باعث جلوگیری از بارداری نمی‌شود؛ اما می‌تواند انسداد دهانه رحم یا التهاب مزمن دهانه رحم را درپی داشته باشد. سرویسیت همچنین می‌تواند باعث زایمان زودرس شود که برای جنین مضر است. درصورتی‌که علت زخم دهانه رحم هورمونی را مشاهده کنید؛ لازم است که با پزشک ملاقات کنید. همچنین می‌توانید از خدمات پرستار زن باردار بهره‌مند شوید.
علائم زخم دهانه رحم
در ادامه نشانه های زخم دهانه رحم در افراد مختلف را معرفی کرده‌ایم:
- ترشحات غیرطبیعی واژن که به رنگ زرد یا خاکستری بوده، همراه با بوی نامطبوع
- خونریزی غیرطبیعی از واژن یا لکه‌بینی واژینال
- احساس فشار و درد در لگن و شکم (کمی شبیه به درد سندروم پیش از قاعدگی)
- تکرر ادرار و همراه با احساس درد
- خارش واژن
- درد در هنگام رابطه جنسی
حال که می‌دانیم زخم دهانه رحم به چه معنا است و با علائم این بیماری آشنا شدیم باید به دلایل بروز این بیماری پی ببریم.
علل ایجاد زخم رحم
حالا که می‌دانید زخم دهانه رحم چیست؛ شاید برای‌تان جالب باشد که بدانید علت زخم دهانه رحم چیست و دلایل بروز علائم زخم رحم چیست. علل شایع عفونی بروز زخم واژن عبارت‌اند از:
- سوزاک
- تبخال تناسلی
- مایکوپلاسمای تناسلی
- تریکومونیازیس
- مایکوپلاسمای تناسلی
- کلامیدیا
- باکتری‌های استافیلووک یا استرپتوکوک
علل غیرعفونی بروز زخم دهانه رحم معمولا در اثر قرار گرفتن در معرض عوامل شیمیایی یا مکانیکی ایجاد میشود. این موارد عبارت‌اند از:
- تحریک شیمیایی ناشی از اسپرم‌کش‌ها یا لاتکس مورد استفاده در کاندوم‌ها
- واکنش به دیافراگم‌ها، کلاهک‌های دهانه رحم، تامپون‌ها یا پساری‌های وارد شده
- پرتودرمانی یا بیماری‌های التهابی سیتمیک
تشخیص زخم رحم
تشخیص سرویسیت شامل آزمایش‌ها و روش‌های متعدد زیر است:
- آنامنتوسیس: در این مرحله پزشک با بیمار در خصوص علائم بیماری صحت می‌کند و سوابق بیماری در خانواده را بررسی می‌کند. سابقه پزشکی، سابقه جنسی و هرنوع عامل خطر مربوط به زخم رحم بررسی میشود. در این مرحله معمولا اطلاعات متعدد جمع آوری می‌شوند تا تشیخص اولیه بیماری ساده‌تر انجام شود.
- بررسی بالینی: پزشک با معاینات جسمی، ارزیابی و بررسی واژن و دهانه رحم میزان آلودگی‌ها و علائم و التهاب‌ها را مشخص می‌کند.
- آزمایش پاپ‌اسمیر: این آزمایش برای تشخیص تغییرات سلولی دهانه رحم و شناسایی سرویسیت و سرطان رحم کاربرد دارد. در این آزمایش نمونه‌ای از سلول‌های دهانه رحم به‌عنوان نمونه برداشت شده و در آزمایشگاه تست و بررسی می‌شوند.
- آزمایش خون: آزمایش خون می‌تواند برای تشخیص عفونت‌های جنسی کاربرد دارد. برای مثال آزمایش‌هایی مانند آزمایش خون برای سیفیلیس یا آزمایش آنتی‌بادی‌های ضدکلامیدیا و گونورها و آزمایش‌های دیگر در این مرحله استفاده می‌شوند.
- آزمایش‌های جداگانه: به‌نسبت نیاز و شرایط بیمار، ممکن است پزشک تشخیص دهد که لازم است آزمایش‌های جداگانه دیگری مانند کشت و بررسی میکروبی، آزمایش‌های DNA برای شناسایی عوامل عفونی خاص و آزمایش‌های دیگر انجام شود.
درمان قطعی زخم رحم
زخم شدن دهانه رحم از شرایط پزشکی است که نیاز به درمان مناسب و مراقبت‌های خاص دارد. عدم درمان زخم رحم می‌تواند علائم نارحت‌کننده‌ای مانند درد، خونریزی و التهاب را ایجاد کند. برای درمان این عارضه و درمان uti در زنان راهکارهای متعددی وجود دارد که شامل مراقبت‌های پزشکی متعدد و استفاده از برخی داروها میشود. زاج و زخم دهانه رحم می‌تواند مفید باشد. با مشورت و پیروی‌های منظم با پزشک معالج و مصرف بهترین دارو برای زخم دهانه رحم می‌توانید فرایندهای بهبودی علائم زخم دهانه رحم را سرعت بدهید. بهترین روش‌های درمان زخم دهانه رحم عبارت‌اند از:
1. مصرف داروهایی برای سرکوب عفونت‌ها
علاوه بر زاج و زخم دهانه رحم می‌توانید با داروهای آنتی‌باکتری، ضدویروس و ضد قارچ می‌توانید در برخی از موارد علائم زخم دهانه رحم را کاهش بدهید. بهترین دارو برای زخم دهانه رحم معمولا توسط پزشک تجویز می‌شوند و در کتگوری داروهای ضدباکتری هستند. داروهای ضدویروس درصورت بروز عفونت گردن رحم تجویز می‌شوند. درنهایت داروهای ضدقارچ برای کنترل رشد و تکثیر قارچ‌های عامل یا ناشی از عفونت گردن رحم در این ناحیه کاربرد دارند. میزان و ضرورت استفاده از داروها به نوع و شدت علائم زخم رحم و تشخیص پزشک بستگی دارد. پیش از تجویز دارو، با پزشک متخصص زنان هم هماهنگ میشود. مصرف دارو برای درمان علت کم خونی در زنان سالمند هم مفید است.
2. رادیوتراپی و درمان علائم زخم دهانه رحم
کرایوتراپی از روش‌های درمانی است که در برخی از موارد برای درمان و کاهش علائم زخم دهانه رحم کاربرد دارد. در این روش از سرما و یخ‌زدگی برای تسکین عفونت گردن رحم و التهاب در منطقه زخم استفاده میشود. کرایوتراپی توسط پزشک یا تکنسین ماهر در کلینیک انجام میشود.
3. لیزر درمانی برای رفع علائم زخم دهانه رحم
لیزر درمانی از راهکارهای شناخته شده برای درمان علائم زخم دهانه رحم مثل درد لگن در زنان است. در این روش درمانی از نور مرکزی تقویت شده استفاده میشود که روی یک منطقه خاص متمرکز میشود. ارسال نور لیزر به بافت زخم سبب میشود که سلول‌های آلوده تخریب شده و التهابات ناشی از بیماری درمان شوند. همچنین زخم بهبود پیدا کند. لیزر دقت بالایی داشته و احتمال تاثیرات جانبی حداقلی آن ممکن است در برخی از موارد، مورد توجه پزشک معالج قرار بگیرد.
4. استفاده از پمادهای موضعی و کاهش علائم زخم دهانه رحم
به جز زاج و زخم دهانه رحم برخی از پمادها ممکن است یک راهکار در درمان زخم دهانه رحم باشند. این پمادها معمولا ترکیباتی مانند آنتی‌بیوتیک‌ها، آنتی‌باکتریال‌ها، ضدالتهاب‌ها، ضدویروس‌ها یا ضدقارچ‌ها دارند. این ترکیبات می‌توانند برای کنترل عفونت‌های باکتریایی، ویروسی و قارچی در ناحیه تحت تاثیر و کاهش علائم زخم دهانه رحم موثر باشد. همچنین پمادها ممکن است برای کاهش درد، بهبود التهاب و ترمیم بافت‌های زخمی مفید و کاربردی باشند. استفاده از پمادها بستگی به نوع و شدت زخم و تشخیص پزشک دارد و پیش از استفاده باید نظر متخصص زنان را هم جویا شد.
5. پلاسماتراپی و زخم دهانه رحم
سرویسیت علائم متعددی مانند خونریزی‌های نامنظم، خونریزی‌هایی بعد از رابطه جنسی، درد ناشی از تماس جنسی، خونریزی بین پریودها، احساس تنگی، ترشحات غیرطبیعی و احساس سوزش و خارج در ناحیه تناسلی را در پی دارد. بررسی‌ها نشان داده‌ها که علائم زخم دهانه رحم ممکن است علائم بیماری‌های مرتبط با ناحیه تناسلی شباهت داشته باشد. پس تشخیص این بیماری نیاز به نظر پزشک حرفه‌ای دارد. از روش‌های قطعی برای تشخیص بیماری، هیستروسکوپی است که توسط پزشک متخصص زنان انجام میشود و کار آن کشف زخم واژن است. تشخیص به‌موقع و درست این بیماری می‌تواند از پیشروی بیماری جلوگیری کرده و یک راهکار درمانی خوب ارائه بدهد.
6. محافظت و استراحت
در برخی از موارد پزشک توصیه می‌کند که بیمار تا مدتی از تامپون‌ها استفاده نکرده و از روابط جنسی تا مدتی دوری کند. این روند برای بهبودی بیماری و کاهش علائم و نشانه‌های بیماری مناسب و مفید است.
7.درمان عوامل اساسی
گاهی بروز علائم زخم رحم ناشی از بیماری‌های عفونی جنسی دیگر مانند لامیدیا یا گونورها است. در این مورد پزشک توصیه می‌کند که این بیماری‌ها درمان شوند و داروهایی برای درمان این عفونت‌ها تجویز شود.
8. مصرف دارو برای زخم دهانه رحم
درمان زخم دهانه رحم معمولا به کمک بهترین دارو برای زخم دهانه رحم و آنتی‌بیوتیک‌ها انجام میشود. معمولا آنتی‌بویتیک‌ها براساس نوع عامل ایجاد کننده عفونت تجویز می‌شوند. در ادامه برخی از رایج‌ترین داروهایی که برای درمان التهاب ناشی از زخم شدن دهانه رحم تجویز می‌شوند؛ عبارت‌اند از
- آزیترومایسین: این دارو یک مکرولید است که در مواجهه با عفونت‌های جنسی مانند کلامیدیا، گونورها و مایکوپلاسما تجویز می‌شوند.
- دوکسی سایکلین: این دارو یک تتراسیکلین است که برای درمان عفونت‌های جنسی ناشی از کلامیدیا و گونورها تجویز میشود.
- سفتریاکسون‌ها: این دارو یک سفالوسپورین است که معمولا در درمان گونورها کاربرد دارد. معمولا این دارو به‌صورت تزریق وریدی کاربرد دارد.
- مترونیدازول‌ها: این دارو یک آنتی‌بیوتیک اناعقادی است که در مواجهه با عفونت‌های جنسی مانند تریکومونیاز، باکتری‌های آناعقادی و گاردنرلا تجویز می‌شوند.
9. فریز کردن زخم دهانه رحم
فریز کردن دهانه رحم یا کرایوتراپی یک روش درمانی است که هدف آن از بین بردن سلول‌های سرطانی یا سلول‌های مشکوک به سرطان است. این روش درمانی معمولا توسط متخصص زنان و به کمک گاز نیتروژن استفاده میشود. درواقع این کار برای برداشتن سلول‌هایی از دهانه رحم انجام می‌شوند که مشکوک به سرطان هستند. در درمان فریز کردن سرویسیت نیز سلول‌های عفونی و بیمار به کمک این روش، حذف می‌شوند. در این روش گاز نیتروژن تا دمای بسیار پایین سرد شده و از آن برای از بین بردن سلول‌هایی استفاده میشود که در دهانه رحم مشکوک به سرطان هستند. این روش درمانی همچنین برای کنترل خونریزی دهانه رحم هم کاربرد دارد. فریز کردن دهانه رحم برای از بین بردن سلول‌های خطرناک و آسیب دیده در دهانه رحم استفاده میشود. در این روش سلول‌های ناسالم حذف می‌شوند تا سلول‌های سالم جایگزین آن بشوند. این روش درمانی معمولا 20 تا 30 دقیقه طول می‌کشد و تا 90 درصد شانس موفقیت دارد.
به‌جز موارد عنوان شده بیماری‌های مقاربتی مانند انواع هپاتیت، زگیل های تناسلی و فریز کردن سرویسیت هم می‌توان از این روش استفاده کرد. فریز کردن دهانه رحم نیازی به بیهوشی ندارد. همچنین ممکن است بیمار در طول درمان در ناحیه مورد نظر احساس گرفتگی عضلانی داشته باشد.
برای بهبودی کامل علت زخم دهانه رحم از طریق فریز دهانه رحم، نیاز به تجویز و مشورت پزشک دارید. به‌نسبت اندازه زخم رحم در دهانه رحم، شیوه انجام فرایند فریز زخم رحم می‌تواند در هر کس متفاوت باشد. به‌طور کلی اگر زخم دهانه رحم بزرگ باشد؛ ممکن است مجبور باشید که چند جلسه برای فریز کردن این زخم زمان صرف کنید تا درمان زخم رحم صورت بگیرد.
در برخی از موارد به‌خاطر کوچک بودن زخم دهانه رحم می‌توانید با یک تا دو جلسه فریز زخم دهانه رحم، این عارضه را به‌طورکلی درمان کنید. پس بهتر است که برای تعداد جلسات درمانی مورد نیاز با پزشک متخصص مشورت کنید.
نکات مهم در بهبودی درمان زخم دهانه رحم
فریز دهانه رحم یک عمل سرپایی است که در کلینیک‌ها و مراکز درمانی انجام میشود. بعد از انجام این عمل می‌توانید از منزل بیرون بروید و کارهای روزمره خودتان را انجام دهید. در نظر گرفتن توصیه‌های پزشک و نکات زیر می‌تواند به درمان سریع‌تر زخم شدن دهانه رحم کمک کند:
- ممکن است برای 2 تا 3 هفته بعد از فریز کردن زخم دهانه رحم، شاهد ترشحات آبی از واژن خود باشید. این ترشحات آبکی هستند که ناشی از خروج بافت‌های مرده از دهانه رحم است.
- بعد از پروسه فریز کردن زخم دهانه رحم، هرگز از تامپون استفاده نکنید.
- برای انجام روابط جنسی تا چند هفته بعد از فریز کردن زخم دهانه رحم، با پزشک مشورت کنید.
- دوش گرفتن بعد از انجام فریز کردن دهانه رحم، باید با مشورت و تشخیص پزشک انجام شود. در برخی از موارد ممکن است دوش گرفتن احتمال عود کردن عفونت را ایجاد کند.
- تا چند روز بعد از انجام فریز زخم دهانه رحم، بهتر است از انجام فعالیت‌های سنگین خودداری کنید.
- حتما تا چند هفته بعد از انجام کرایوتراپی دهانه رحم، باید از نوار بهداشتی استفاده کنید تا ترشحات رایج، باعث کثیف شدن لباس‌تان نشود.
- درصورت بروز شکم‌درد و تب و لرز به پزشک مراجعه کنید.
پیشگیری از عفونت و زخم دهانه رحم
با وجود آنکه می‌دانیم زخم دهانه رحم چگونه درمان میشود؛ اما بهترین راه، پیشگیری از ابتلا به این بیماری است که با انجام کارهایی مانند:
- از روابط جنسی متعدد بپرهیزید و در هنگام رابطه جنسی از کاندوم استفاده کنید.
- در صورتی که شریک جنسی شما دارای زخم یا ترشحات غیرعادی اندام جنسی است، از برقراری رابطه اجتناب نمایید.
- برای جلوگیری از ایجاد حساسیت از تامپون و محصولات مشابه استفاده نکنید.
- هرگونه ترشح غیرعادی از واژن، لکه بینی، بوی بدن اندام جنسی و مشکلات دیگر را جدی گرفته و به پزشک مراجعه نمایید.
درمان خانگی برای زخم دهانه رحم
برای درمان و تشخیص زخم دهانه رحم، اولین اقدام مهم مراجعه به پزشک و آغاز فرایند درمان دارویی است. یکی از انواع درمان زخم دهانه رحم، روش‌های خانگی هستند که می‌توان از آنها نیز در کنار روش‌های دارویی استفاده کرد مانند:
- استفاده از لباس زیر نخی
- مصرف ماست یا مکمل‌های پروبیوتیک
- نوشیدن چای سبز
- مصرف سیر
- استفاده از کاندوم در هنگام رابطه جنسی برای جلوگیری از انتقال آلودگی
- عدم استفاده از مواد حساسیت‌زا مانند خوشبوکننده‌ها واژن و تامپون
چه کسانی زخم رحم می‌گیرند؟
زخم دهانه رحم بیماری شایعی در بین خانم‌ها است. پیش‌بینی شده است که بیش از نیمی از خانم‌های بزرگسال این بیماری را در مقطعی از زندگی خود تجربه می‌کنند. معمولا خانم‌هایی که رفتارهای جنسی پرخطر دارند و بیش از چندین شریک جنسی دارند؛ بیش از دیگران در معرض این بیماری هستند. خانم‌هایی که بیماری‌های مقاربتی را تجربه می‌کنند یا شریک جنسی دارند که به بیماری‌های مقاربتی مبتلا هستند نیز بسیار در معرض خطر زخم دهانه رحم قرار دارند. هرچند تنها دلیل بروز این بیماری روابط جنسی نیست و عوامل دیگری هم در بروز این بیماری دخیل است.
جمع‌بندی
زخم دهانه رحم علائم متعددی مانند خونریزی نامنظم، خونریزی‌های بعد از رابطه جنسی، درد ناشی از تماس جنسی، خونریزی‌های بین پریودی، احساس تنگی، ترشحات غیرطبیعی و احساس سوزش و خارش در ناحیه تناسلی است. تشخیص این بیماری حتما باید توسط پزشک متخصص انجام شود. از روش‌های قطعی تشخیص بیماری هیستروسکوپی است که توسط پزشک متخصص زنان انجام میشود و به کشف زخم دهان رحم کمک می‌کند. تشخیص به‌موقع و درست بیماری از پیشروی بیماری جلوگیری کند.
سوالات متداول
1. زخم دهانه رحم چیست؟
2. علت به وجود آمدن زخم دهانه رحم چه چیزی است؟
3. زخم دهانه رحم چگونه درمان می شود؟
4. آیا زخم دهانه رحم بیماری خطرناکی است؟
درصورتی‌که این بیماری مزمن باشد؛ خطرناک است و می‌تواند مشکلاتی را ایجاد کند. عدم درمان زخم رحم خطر تغییرات سلولی در دهانه رحم و ایجاد زمینه برای کانسرهای دهانه رحم را در پی دارد.
5. آیا درمان خانگی زخم دهانه رحم امکان‌پذیر است؟
معمولا برای درمان خانگی این بیماری از یخ و عسل در انتهای واژن استفاده می‌کنند.
6. لیزر درمانی زخم دهانه رحم برای درمان آن موثر است؟
هرگونه فریز کردن برای درمان زخم دهانه رحم توصیه نمی‌شود. چرا که بافت آنها را تغییر داده و باعث میشود که پاپ اسمیر جواب کاذب داشته باشد. اگر تغییر بافت ایجاد شود؛ بیماری قابل تشخیص نخواهد بود.
7. آیا دارودرمانی برای زخم دهانه رحم کاربرد دارد؟
بهتر است سیستم ایمنی بدن به کمک دارها و مکمل‌ها تقویت شوند. این داروها حتما باید زیر نظر پزشک مصرف شوند.
8. آیا بروز بیماری زخم دهانه رحم یک عارضه طبیعی است؟
این بیماری معمولا در خانم‌ها شایع است و دلایل متعددی باعث بروز آن میشود. ابتلا به این مشکل غیرعادی و عجیب نیست؛ اما بهتر است پیش از انتشار عفونت در تمام بدن، درمان صورت بگیرد.
9. آیا التهاب دهانه رخم می‌تواند ناشی از نتایج غیرطبیعی پاپ‌اسمیر باشد؟
بله؛ شایع‌ترین دلایل نتایج غیرطبیعی پاپ‌اسمیر، عفونت پاپ‌اسمیر، عفونت واژن و زخم دهانه رحم است.
10. درمان گیاهی زخم دهانه رحم چگونه است؟
استفاده از گیاهانی مانند آلوئه‌ورا، چای سبز، بابونه، زردچوبه و روغن درخت چای در درمان گیاهی زخم دهانه رحم موثر است اما باید با مشورت پزشک انجام شود.
