PMS چیست؟ علائم و درمان سندرم پیش از قاعدگی

سندرم پیش از قاعدگی (PMS) مجموعه‌ای از علائم جسمی، روانی و احساسی است که برخی از زنان در دوره زمانی قبل از قاعدگی تجربه می‌کنند. این سندروم معمولاً از یک تا دو هفته قبل از شروع قاعدگی ظاهر شده و با شروع خونریزی بهبود می‌یابد. علائم PMS شامل تغییرات خلقی مانند افسردگی، تحریک‌پذیری، اضطراب و نوسانات روحی، همچنین علائم جسمی مانند نفخ، خستگی، حساسیت پستان‌ها و دردهای عضلانی و مفصلی است. اگرچه علت دقیق PMS هنوز به طور کامل شناخته نشده، اما تغییرات هورمونی در طول چرخه قاعدگی نقش مهمی در بروز این علائم ایفا می‌کنند. به علاوه، عوامل ژنتیکی، تغذیه و سبک زندگی نیز می‌توانند بر شدت و نوع علائم تأثیرگذار باشند. مدیریت PMS ممکن است شامل تغییرات در سبک زندگی، رژیم غذایی، ورزش منظم و در برخی موارد استفاده از دارو باشد. پرستار بیمار در مراقبت از بیماران خانم، باید این سندروم را در نظر بگیرد و با اقدام درست و به موقع از هرگونه تداخل سندروم پیش از قاعدگی با روند درمان بیمار جلوگیری کند.

PMS چیست؟

سندرم پیش از قاعدگی (PMS) مجموعه‌ای از علائم جسمانی و روانی است که در دوره‌ی قبل از قاعدگی (حدود یک تا دو هفته پیش از شروع قاعدگی) در بسیاری از زنان رخ می‌دهد. این علائم معمولاً با شروع قاعدگی کاهش می‌یابند یا از بین می‌روند. شدت و نوع علائم در زنان مختلف، متفاوت است. علائم جسمانی PMS می‌تواند شامل درد و گرفتگی در ناحیه شکم، سردرد، تورم و حساسیت در سینه‌ها، افزایش وزن ناشی از احتباس مایعات، خستگی و تغییرات در الگوی خواب باشد. علاوه بر این، برخی زنان ممکن است تغییرات در اشتها و میل به مصرف غذاهای خاص را تجربه کنند.

علائم روانی PMS نیز ممکن است شامل نوسانات خلقی، اضطراب، افسردگی، تحریک‌پذیری، گریه‌های بی‌دلیل و کاهش تمرکز باشد. این علائم می‌توانند تأثیرات جدی بر زندگی روزمره زنان داشته باشند و حتی در موارد شدید، روابط شخصی و حرفه‌ای آنها را مختل کنند. دلایل دقیق PMS هنوز به طور کامل مشخص نشده است، اما فرضیات مختلفی وجود دارد. یکی از این فرضیات، تغییرات هورمونی در طول چرخه قاعدگی است که می‌تواند بر سیستم عصبی مرکزی و تولید مواد شیمیایی مغز تأثیر بگذارد. پیشگیری از عفونت ادراری نیز در جلوگیری از این سندروم موثر است.

تغییرات در سطح هورمون‌هایی مانند استروژن و پروژسترون می‌تواند نقش مهمی در بروز علائم داشته باشد. برای مدیریت علائم PMS، روش‌های مختلفی وجود دارد. تغییرات در سبک زندگی، مانند تغذیه سالم، ورزش منظم و مدیریت استرس، می‌تواند به کاهش علائم کمک کند. برخی از زنان ممکن است نیاز به مصرف مکمل‌های ویتامینی و معدنی داشته باشند.

در موارد شدیدتر، پزشکان ممکن است داروهای خاصی را تجویز کنند، از جمله داروهای ضد افسردگی یا داروهای هورمونی. تشخیص و درمان PMS نیاز به مشاوره با پزشک دارد، زیرا هر زن ممکن است نیاز به رویکرد درمانی منحصر به فرد داشته باشد. مراقبت‌های پزشکی و تغییرات در سبک زندگی می‌توانند به زنان کمک کنند تا با این علائم بهتر کنار بیایند و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند.

علائم PMS

سندرم پیش از قاعدگی (PMS) مجموعه‌ای از علائم جسمی و روحی است که بسیاری از زنان در طول دوره پیش از قاعدگی خود تجربه می‌کنند. این علائم می‌تواند از چند روز تا دو هفته قبل از شروع قاعدگی رخ دهد. علائم PMS شامل موارد زیر می‌شوند:

علائم جسمی

• نفخ و افزایش وزن: بسیاری از زنان در این دوره احساس نفخ و سنگینی می‌کنند.
• حساسیت و درد پستان: تورم و درد در ناحیه پستان‌ها شایع است.
• خستگی و کمبود انرژی: احساس خستگی و کاهش انرژی عمومی.
• سردرد: میگرن و سردرد‌های تنشی ممکن است افزایش یابد.
• گرفتگی عضلات و درد شکم: گرفتگی‌های شکمی و درد در ناحیه لگن.
• مشکلات گوارشی: مشکلاتی مانند اسهال یا یبوست.
• آکنه: افزایش جوش و آکنه روی پوست.
• درد لگن: علت درد لگن در زنان می تواند PMS باشد

علائم روانی و احساسی

• تغییرات خلق و خو: تغییرات ناگهانی و شدید در خلق و خو، احساس افسردگی یا تحریک‌پذیری.
• اضطراب و نگرانی: افزایش احساسات اضطراب و نگرانی.
• افزایش حساسیت عاطفی: احساسات عاطفی شدیدتر از معمول، مانند گریه بدون دلیل مشخص.
• مشکلات خواب: بی‌خوابی یا خواب بیش از حد.
• کاهش تمرکز: مشکلاتی در تمرکز و انجام فعالیت‌های روزانه.

علائم رفتاری

• افزایش یا کاهش اشتها: تغییرات در میزان اشتها، به خصوص تمایل به خوردن غذاهای شیرین یا نمکی.
• کاهش علاقه به فعالیت‌ها: کاهش علاقه به فعالیت‌هایی که قبلاً لذت‌بخش بودند.

راه‌های مدیریت PMS

• تغذیه مناسب: خوردن غذاهای سالم و متنوع، پرهیز از مصرف کافئین، الکل و غذاهای پرنمک به کاهش سندرم پیش از قاعدگی کمک می‌کند.
• ورزش: ورزش منظم می‌تواند به کاهش علائم کمک کند.
• مدیریت استرس: تکنیک‌های مدیریت استرس مانند یوگا، مدیتیشن و تنفس عمیق.
• داروها: در برخی موارد، پزشکان ممکن است داروهای ضد افسردگی، ضد التهابی یا هورمونی تجویز کنند.
• استراحت کافی: خواب کافی و استراحت می‌تواند به بهبود علائم کمک کند.

تجربه و شدت علائم PMS در هر فرد متفاوت است. در برخی زنان، علائم ممکن است بسیار خفیف و در دیگران بسیار شدید باشد. اگر علائم شدید و ناتوان‌کننده هستند، مراجعه به پزشک توصیه می‌شود.

درمان PMS

درمان سندرم پیش از قاعدگی (PMS) شامل تغییرات سبک زندگی، درمان‌های دارویی و استفاده از روش‌های تکمیلی و جایگزین است. این درمان‌ها به کاهش علائم جسمی و روانی PMS کمک می‌کنند. در زیر به توضیح برخی از روش‌های معمول درمان PMS می پردازیم:

• تغذیه سالم: مصرف غذاهای غنی از کربوهیدرات‌های پیچیده مانند میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل.
• ورزش منظم: فعالیت‌های بدنی منظم مانند پیاده‌روی، دویدن، یوگا و ایروبیک می‌تواند به کاهش علائم کمک کند.
• مدیریت استرس: تمرین‌های آرامش‌بخش مانند مدیتیشن، یوگا و تنفس عمیق می‌تواند به کاهش استرس کمک کند.
• خواب کافی: حفظ یک برنامه خواب منظم و اطمینان از داشتن خواب کافی و با کیفیت.
• مسکن‌ها: مصرف مسکن‌هایی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن برای کاهش درد و ناراحتی.
• قرص‌های ضد بارداری: استفاده از قرص‌های ضد بارداری هورمونی می‌تواند به تنظیم نوسانات هورمونی کمک کند.
• داروهای ضد افسردگی: برخی از داروهای ضد افسردگی مانند مهارکننده‌های بازجذب سروتونین (SSRIs) می‌توانند به کاهش علائم روانی PMS کمک کنند.
• دیورتیک‌ها: در مواردی که احتباس مایعات یکی از علائم اصلی است، ممکن است دیورتیک‌ها تجویز شوند.
• مکمل‌های غذایی: مصرف مکمل‌های کلسیم، منیزیم، ویتامین B6 و ویتامین E ممکن است به کاهش علائم کمک کند.
• گیاهان دارویی: برخی گیاهان مانند کرم یا چای نعنایی، گل مغربی و گیاهان دارویی دیگر می‌توانند به تسکین علائم کمک کنند.
• آروماتراپی: استفاده از روغن‌های ضروری مانند اسطوخودوس و نعناع برای کاهش استرس و تسکین درد.
• طب سوزنی: طب سوزنی ممکن است به بهبود علائم سندرم پیش از قاعدگی کمک کند.
• مشاوره روانشناسی: در صورت وجود علائم روانی شدید، مشاوره با یک روانشناس یا مشاور می‌تواند مفید باشد.
• ثبت علائم: ثبت علائم و تغییرات آن‌ها می‌تواند به پزشک شما کمک کند تا بهترین برنامه درمانی را پیشنهاد دهد.

ترکیب این روش‌ها می‌تواند به بسیاری از زنان کمک کند تا علائم PMS را مدیریت کنند و کیفیت زندگی بهتری داشته باشند.

دوره PMS چقدر است

سندرم پیش از قاعدگی (PMS) مجموعه‌ای از علائم جسمی و روانی است که برخی از زنان در روزهای قبل از شروع قاعدگی تجربه می‌کنند. دوره PMS معمولاً از 5 تا 11 روز قبل از شروع قاعدگی آغاز می‌شود و با شروع قاعدگی یا چند روز بعد از آن پایان می‌یابد. علائم جسمی شامل نفخ، سردرد، حساسیت سینه‌ها، افزایش وزن ناشی از احتباس آب، درد عضلات و مفاصل و خستگی است. از نظر روانی، علائمی مانند تغییرات خلق‌وخو، اضطراب، افسردگی، تحریک‌پذیری و مشکل در تمرکز ممکن است بروز کند.

شدت و نوع علائم بین زنان متفاوت است و در برخی موارد می‌تواند آنقدر شدید باشد که زندگی روزمره را مختل کند. عوامل دیگری مانند استرس، سابقه خانوادگی و برخی شرایط پزشکی نیز می‌توانند در بروز PMS مؤثر باشند. برای مدیریت علائم PMS، تغییرات در سبک زندگی مانند رژیم غذایی سالم، ورزش منظم و کاهش استرس می‌تواند کمک‌کننده باشد. در موارد شدیدتر، ممکن است پزشکان داروهایی مانند مسکن‌ها، داروهای ضد افسردگی، یا هورمون‌درمانی تجویز کنند. همچنین، مشاوره روانشناسی و حمایت اجتماعی می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی زنان مبتلا به PMS کمک کند.

علت PMS چیست؟

همانطور که در ابتدا گفتیم هنوز علت دقیقی برای سندروم پیش از قاعدگی یافت نشده است. اما این به این معنا نیست که ما هیچ چیز راجب علت PMS ندانیم. منظور از علت دقیق آن است که مکانیزم دقیق وقوع این عارضه را بدانیم و تمامی فاکتور های دخیل و نقش هریک را نیز مشخص کنیم، که این طور نیست و این سندروم هنوز با این دقت مکاشفه نشده است. اما یک سری عوامل بسیار موثر در بروز سندروم پیش از قاعدگی یافت شده است.

به نقل از mayoclinic.org :

تغییرات چرخه ای در هورمون ها. علائم و نشانه های سندرم پیش از قاعدگی با نوسانات هورمونی تغییر می کند و با بارداری و یائسگی ناپدید می شود.
تغییرات شیمیایی در مغز نوسانات سروتونین، یک ماده شیمیایی مغز (انتقال‌دهنده عصبی) که گمان می‌رود نقش مهمی در حالت‌های خلقی بازی می‌کند، می‌تواند علائم PMS را تحریک کند. مقادیر ناکافی سروتونین ممکن است به افسردگی قبل از قاعدگی و همچنین خستگی، هوس غذایی و مشکلات خواب کمک کند.
افسردگی برخی از زنان مبتلا به سندرم پیش از قاعدگی شدید افسردگی تشخیص داده نشده دارند، اگرچه افسردگی به تنهایی باعث ایجاد همه علائم نمی شود.

عوارض PMS

سندرم پیش از قاعدگی مجموعه‌ای از علائم جسمی و روانی است که در دوره‌ی قبل از قاعدگی در برخی زنان رخ می‌دهد. این علائم می‌توانند از خفیف تا شدید متغیر باشند و معمولاً در طول نیمه دوم چرخه قاعدگی (حدود ۱۴ روز قبل از شروع قاعدگی) ظاهر شوند. این علائم با شروع خونریزی کاهش می‌یابند. عوارض PMS شامل موارد زیر است:

عوارض جسمی

• نفخ شکم: افزایش حجم شکم و احساس سنگینی.
• حساسیت و درد در پستان‌ها: پستان‌ها ممکن است حساس و دردناک شوند.
• سردرد: برخی زنان ممکن است سردرد یا میگرن تجربه کنند.
• خستگی: احساس خستگی و کم‌انرژی بودن.
• درد مفاصل و عضلات: درد و سفتی در مفاصل و عضلات.
• مشکلات گوارشی: مانند یبوست یا اسهال.
• افزایش یا کاهش اشتها: تغییرات در الگوی خورد و خوراک.
• جوش و آکنه: ظهور جوش‌های پوستی.

کمردرد: درد در ناحیه کمر.

عوارض روانی

• نوسانات خلقی: تغییرات سریع و ناگهانی در خلق و خوی.
• اضطراب و استرس: احساس نگرانی و اضطراب.
• افسردگی: احساس غم و افسردگی.
• تحریک‌پذیری: زودرنجی و حساسیت بیش از حد به مسائل روزمره.
• مشکلات خواب: مانند بی‌خوابی یا خواب‌آلودگی زیاد.
• تمرکز نداشتن: مشکل در تمرکز و حافظه.
• احساس بی‌ارزشی: کاهش اعتماد به نفس و احساس ناکافی بودن.

قرص PMS

قرص‌های PMS برای مدیریت و کاهش علائم سندرم پیش از قاعدگی (PMS) طراحی شده‌اند که می‌توانند تأثیر قابل توجهی بر کیفیت زندگی زنان داشته باشند. این علائم معمولاً در هفته‌های پیش از شروع قاعدگی بروز می‌کنند و ممکن است شامل تغییرات خلقی، نفخ، دردهای شکمی، حساسیت پستان‌ها و خستگی باشند. در ادامه توضیحات بیشتری در مورد انواع داروهایی که برای مدیریت علائم PMS تجویز می‌شوند آورده شده است:

• مسکن‌ها: این داروها مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن به کاهش دردهای شکمی و سردردهای مرتبط با PMS کمک می‌کنند. آنها با کاهش التهاب و آرام کردن درد عمل می‌کنند.
• دیورتیک‌ها: این داروها به کاهش احتباس آب در بدن و به تبع آن، کاهش نفخ و ورم کمک می‌کنند. دیورتیک‌ها معمولاً در اواخر چرخه قاعدگی تجویز می‌شوند تا علائم نفخ به حداقل برسد.
• داروهای هورمونی: قرص‌های ضد بارداری و دیگر داروهای هورمونی می‌توانند به تنظیم چرخه قاعدگی کمک کنند و نوسانات هورمونی که به علائم PMS مرتبط است را کاهش دهند. این داروها معمولاً شامل استروژن و پروژسترون هستند که به تنظیم سطح هورمون‌ها کمک می‌کنند.
• آنتی‌دپرسانت‌ها: این داروها به ویژه برای زنانی که با تغییرات خلقی و اضطراب شدید مواجه هستند، تجویز می‌شوند. آنتی‌دپرسانت‌ها می‌توانند به تعادل مواد شیمیایی مغز کمک کرده و علائم روانی PMS را کاهش دهند.
• مکمل‌های غذایی: برخی از ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند کلسیم، منیزیم و ویتامین B6 ممکن است به کاهش علائم کمک کنند. این مکمل‌ها ممکن است به کاهش حساسیت پستان‌ها، بهبود خلق و خو و کاهش خستگی کمک کنند.
• توجه به این نکته ضروری است که مصرف هر یک از این داروها و مکمل‌ها باید تحت نظر پزشک و بر اساس نیاز فردی و وضعیت سلامتی خاص هر فرد انجام شود. پزشک می‌تواند با بررسی کامل وضعیت بیمار، درمان مناسب را انتخاب کرده و راهکارهایی برای مدیریت علائم به صورت موثر ارائه دهد.

تشخیص PMS چگونه است؟

تشخیص سندرم پیش از قاعدگی (PMS) معمولا شامل ارزیابی جامع علائم و الگوهای قاعدگی شما است. در حالی که هیچ آزمایش پزشکی خاصی برای تشخیص قطعی PMS وجود ندارد، متخصصان مراقبت‌های بهداشتی برای تشخیص به معیارهای خاصی تکیه می‌کنند. در اینجا یک مرور کلی از روند تشخیصی را دنبال می‌کنیم:

• ردیابی علائم: ثبت علائم خود در چند دوره قاعدگی می‌تواند مفید باشد. علائم خاص، شدت، مدت و زمان آن را در رابطه با چرخه قاعدگی خود یادداشت کنید. این اطلاعات به ارزیابی همخوانی علائم با الگوهای PMS کمک می‌کند.
• معیارهای علائم: طبق گفته کالج آمریکایی متخصصین زنان و زایمان (ACOG)، برای تشخیص PMS، باید علائم فیزیکی و عاطفی خاصی را در مرحله قبل از قاعدگی تجربه کنید. این علائم باید به اندازه کافی قابل توجه باشد تا در زندگی روزمره شما اختلال ایجاد کند و ظرف چند روز پس از شروع قاعدگی کاهش یابد.
• حذف سایر شرایط: برای متخصص مراقبت‌های بهداشتی مهم است که سایر بیماری‌های زمینه‌ای پزشکی یا روانی که می‌توانند علائم مشابهی ایجاد کنند را بررسی و آن‌ها را رد کند. این شرایط ممکن است شامل افسردگی، اختلالات اضطرابی، اختلالات تیروئید و برخی بیماری‌های مزمن باشد.

ارتباط صادقانه با پزشک در مورد علائم شما برای تشخیص دقیق بسیار مهم است.

زمان مراجعه به پزشک متخصص زنان

در صورتی که علائم شما شدید شده یا بسیار آزاردهنده وغیرمعمول شدند، لازم است که به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید. در این شرایط، معمولا از درمان‌های کنترل‌کننده و نگهدارنده برای تسکین سندرم و علائم آن استفاده می‌شود. به علاوه گاهی اوقات ممکن است مشکلات بیشتر و جدی‌تری وجود داشته باشد.

چگونه علائم PMS با نزدیک شدن به دوره یائسگی زن تغییر می‌کند؟

توجه داشته باشید که وقتی صحبت از سندرم پیش از قاعدگی (PMS) می‌شود، تجربه هر زنی می‌تواند متفاوت باشد. با این حال، با نزدیک شدن یک زن به یائسگی که پایان دوره‌های قاعدگی و پایان سال‌های باروری است، ممکن است تغییراتی در علائم PMS ایجاد شوند. در ادامه این علائم را بررسی می‌کنیم:

• پریودهای نامنظم: با نزدیک شدن به یائسگی، چرخه‌های قاعدگی ممکن است نامنظم شوند. این می‌تواند منجر به علائم PMS نامنظم یا به طور کلی عدم وجود PMS شود.
• نوسانات خلقی: برخی از زنان ممکن است در مرحله قبل از قاعدگی دچار نوسانات خلقی شوند، اما ممکن است به دلیل نوسانات هورمونی، تغییرات خلقی شدیدتر یا مکرر باشند.
• علائم فیزیکی: علائمی مانند حساسیت سینه، نفخ و گرفتگی ممکن است با تغییر سطح هورمون‌ها در طول یائسگی کاهش یافته یا ناپدید شوند. با این حال، تفاوت‌های فردی وجود دارد.
• تغییرات عاطفی: زنانی که به یائسگی نزدیک می‌شوند ممکن است تغییرات عاطفی از جمله تحریک پذیری، اضطراب یا غمگینی را تجربه کنند. این احساسات می‌توانند تحت تأثیر تغییرات هورمونی قرار گیرند، اما ممکن است همیشه مستقیماً با PMS مرتبط نباشند.

به یاد داشته باشید که یائسگی یک فرآیند طبیعی است و علائم PMS می‌تواند از زنی به زن دیگر بسیار متفاوت باشد. اگر در مورد علائم خود نگران هستید یا ناراحتی قابل توجهی را تجربه می‌کنید، ایده خوبی است که برای مشاوره و راهنمایی شخصی با یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی مشورت کنید.

سخن پایانی

سندرم پیش از قاعدگی (PMS) به مجموعه‌ای از علائم جسمی و روانی اطلاق می‌شود که قبل از شروع دوره قاعدگی در زنان ظاهر می‌شود. این علائم شامل تغییرات خلق و خو، اضطراب، خستگی، دردهای جسمی مثل نفخ، حساسیت پستان‌ها و تغییرات در اشتها هستند.

PMS می‌تواند کیفیت زندگی زنان را تحت تاثیر قرار دهد و مدیریت مناسب آن نیاز به شناخت علائم و مشاوره با پزشک دارد. در نهایت، آگاهی از علائم و دریافت مشاوره پزشکی و کمک گرفتن از پرستار بیمار ماهر و باتجربه  می‌تواند به زنان کمک کند تا با سندروم پیش از قاعدگی بهتر کنار بیایند و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند.

سوالات متداول

سندروم پیش از قاعدگی چیست؟

سندروم پیش از قاعدگی مجموعه‌ای از علائم فیزیکی و عاطفی است که معمولاً در هفته‌های قبل از شروع قاعدگی به وجود امده و به طور معمول با شروع قاعدگی کاهش می‌یابد.

آیا سندروم پیش از قاعدگی درمان دارد؟

بله، درمان‌ها می‌توانند شامل تغییرات در رژیم غذایی، ورزش منظم و در برخی موارد داروهای تجویزی برای مدیریت علائم باشند.

چگونه می‌توان به کاهش علائم سندروم پیش از قاعدگی کمک کرد؟

تغییر در سبک زندگی مانند تغذیه سالم، ورزش منظم و تکنیک‌های مدیریت استرس می‌تواند به کاهش علائم کمک کند. در برخی موارد، مشاوره پزشکی برای تجویز داروهای مناسب نیز ممکن است لازم باشد.

داروهای مناسب کنترل سندرم پیش از قاعدگی کدامند؟

معمولا استفاده از داروهای مسکن چون استامینوفن و همینطور داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی پیشنهاد می‌شوند.

چه علائمی در سندرم پیش از قاعدگی شایع است؟

علائم معمول شامل تغییرات خلق و خو، اضطراب، افسردگی، حساسیت و تورم پستان‌ها، نفخ، سردرد، خستگی و تغییرات اشتها است.

علل سندرم پیش از قائدگی چیست؟

علت این سندرم مشخص نیست و تنها به تغییرات هورمونی در دوران پریود زنان مرتبط دانسته شده است.

درمان خانگی سندرم پیش از قاعدگی چیست؟

ماساژ کمر با روغن زیتون، انجام ورزش سبک و هوازی، کاهش مصرف نمک و نوشیدن آب و مایعات به اندازه کافی در تسکین و درمان سندروم pms کمک کننده هستند.

چه عواملی ممکن است باعث تشدید سندروم پیش از قاعدگی شوند؟

عوامل ژنتیکی، تغییرات هورمونی، استرس، و سبک زندگی می‌توانند بر شدت علائم تأثیر بگذارند.