یکی از مشکلات شایع و اساسی که در سالمندان ممکن است رخ دهد، مشکل کم‌خونی یا آنمی (Anemia) است. کم خونی در سالمندان معمولاً به دلیل عوامل متعددی ایجاد میشود، از جمله از دست دادن خون ناشی از خونریزی‌های مختلف، تخریب گلبول‌های قرمز خون به علت بیماری‌ها، یا عدم توانایی بدن سالمند در تولید کافی گلبول‌های قرمز. در این مقاله با ما همراه باشید تا به بررسی این مسئله یعنی کم‌خونی یا آنمی در سالمندان بپردازیم و توضیحاتی جامع در مورد این بیماری ارائه دهیم.
چگونگی تشخیص کم خونی در سالمندان
قبل از هر چیزی باید گفت که اگر پرستار سالمند یا پرستار بیمار دارید، باید اطلاعات دقیقی در این موارد داشته باشد. تشخیص کم‌خونی در سالمندان بسیار مهم و حیاتی است که نیاز به مراجعه به پزشک دارد. اولین گام برای تشخیص این وضعیت، انجام آزمایش خون است. در این آزمایش، سطح هموگلوبین و هماتوکریت در خون سنجیده میشود. مقدار عادی هموگلوبین به صورت میانگین بین 12 تا 17 گرم در دسی‌لیتر خون برای آقایان و 12 تا 15 گرم در دسی‌لیتر خون برای بانوان است، با این حال این مقادیر ممکن است در هر آزمایشگاهی متغیر باشد.
اگر سالمند شما طبق نتایج آزمایش، با کاهش سطح هموگلوبین و هماتوکریت مواجه شود و علائمی همچون خستگی زیاد، ضعف و تپش قلب داشته باشد، پزشک متخصص ممکن است تشخیص کم‌خونی دهد. در صورت تایید تشخیص، پزشک به شما دستورات درمانی مناسب را اعطا خواهد کرد.
علائم کم خونی در سالمندان
گلبول های قرمز خون از هموگلوبین برای انتقال اکسیژن از ریه ها به تمامی سلول های بدن استفاده می کند. بنابراین زمانی که فرد گلبول های قرمز کافی و سالم نداشته باشد، بدن علائم مربوط به کمبود اکسیژن را ازخود نشان می دهد. شایع ترین این علت ها عبارتند از:
- خستگی
- ضعف
- تنگی نفس
- تپش قلب
- رنگ پریدگی
- فشارخون پایین
البته لازم به ذکر است که این علائم در افرادی که دارای کم خونی متوسط هستند ممکن است دیده نشود. بنابراین ممکن است این افراد متوجه کم خونی خود نشوند.
علل کم خونی در سالمندان
افراد بسیاری در سنین مختلف دچار کم خونی می‌شوند؛ اما این مسئله می تواند در افراد سن بالا خود را به دلایل خاص دیگری هم نشان دهد. در ادامه موارد و علت هایی که باعث کم خونی در سالمندان می شوند را بررسی می‌کنیم.
کمبود آهن
کمبود آهن یکی از موارد مهمی است که میتواند به کم‌خونی یا آنمی در سالمندان منجر شود. آهن، یکی از عناصر ضروری برای تولید گلبول‌های قرمز خون یا هموگلوبین در بدن است. وقتی بدن دچار کمبود آهن میشود، تولید گلبول‌های قرمز کمتر میشود و همین باعث کاهش سطح هموگلوبین در خون میشود. این کمبود آهن میتواند عوارضی جدی برای سالمندان داشته باشد.
یکی از تاثیرات کمبود آهن بر روی سالمندان، ضعف عمومی و افزایش خستگی است. بعلاوه، کمبود آهن میتواند عوارض جدی مانند تنگی نفس، تپش قلب، سرگیجه، و کاهش فشار خون را برای سالمند داشته باشد و زندگی روزمره او را تحت الشعاع قرار دهد. به منظور جلوگیری از کم‌خونی ناشی از کمبود آهن در سالمندان، تغذیه مناسب، مصرف مکملهای آهن تحت نظر پزشک، تشخیص به موقع و درمان علل احتمالی مانند خونریزی‌های دستگاه گوارشی بسیار اهمیت دارند.
شیمی درمانی یا دارو
شیمی درمانی یا مصرف داروهای موثر بر سلول های مغز استخوان که سازنده گلبول قرمز هستند، در کم خونی افراد سالمند موثر می باشند. اگر سالمند بیمار است و این مشکل را دارد باید پرستار بیمار و یا پرستار سالمند به طور کامل در اطلاع با شرایط او فعالیت کند.
شیمی درمانی یا مصرف داروهای موثر بر سلول‌های مغز استخوان که در تولید گلبول‌های قرمز خون (هموگلوبین) نقش دارند، میتواند به عنوان یک عامل اصلی در درمان کم‌خونی در سالمندان در نظر گرفته شود. پزشکان می‌توانند با تنظیم مناسب دوز و نظارت صحیح به واسطه درمان، سطح هموگلوبین در خون را افزایش داده و علائم کم‌خونی را بهبود بخشند. این نکته را در نظر بگیرید که تا اثرات جانبی این داروها باید کنترل شود و اثر آنها بر روی دیگر جنبه‌های سلامتی سالمند مورد ارزیابی قرار گیرد.
کمبود ویتامین های گلبول های قرمز
کمبود ویتامین هایی مانند ویتامینB12 و فولات که هر دو برای خون ضروری هستند، باعث می شود تا کم خونی در افراد دارای سن بالا بیشتر دیده شود. پس باید برای جبران کمبود ویتامین ها اقداماتی صورت گیرد. بهتر است در این زمینه با پزشک متخصص یا تغذیه مشورت شود. با مصرف مکمل های ویتامین، تغذیه مناسب و برطرف کردن مشکلات جذب دستگاه گوارشی میتوان این مشکل را تا حد زیادی برطرف نمود.
پیشنهاد مقاله : کم آبی در سالمندان و علل و نشانه های آن
سطح پایین ارتروپویتین ها
کاهش سطح ارتروپویتین‌ها (Erythropoietin) یکی از عوامل مؤثر در ایجاد کم‌خونی است.ارتروپویتین ها که معمولا توسط کلیه ها تولید می‌شوند، باعث تحریک مغز استخوان گردیده و برای ایجاد گلبول های قرمز کمک کننده هستند. از آنجایی که ارتروپویتین وابسته به تولید گلبول‌های قرمز است، کاهش آن میتواند منجر به کمبود گلبول‌های قرمز و در نتیجه کم‌خونی شود.
از دست دادن خون زیاد
از دست دادن خون زیاد (سریع یا آهسته) نیز میتواند یکی از عوامل شایعی باشد که به کم‌خونی منجر میشود. این خونریزی‌ها ممکن است بر اثر ضربه، عمل جراحی، بیماری‌های خاص، شکستگی استخوان، خون دماغ شدن یا دیگر بیماری‌های خونی ایجاد شوند. در سالمندان، به دلیل ضعف عمومی بدن و احتمال وقوع آسیب‌های جسمانی بیشتر، خصوصاً در مواردی که عوامل خطرناک مانند خوردن داروهای خون رقیق کننده وجود داشته باشد، از دست دادن خون زیاد خطرات زیادی دارد. درمان این نوع کم‌خونی برای سالمندان علاوه بر مراقبت‌های پزشکی تحت نظر متخصصان، ممکن است نیاز به تزریق خون به عنوان تراپی فوری داشته باشد تا خون از دست رفته جایگزین شود و وضعیت بیمار بهبود یابد.
درمان کم خونی در سالمندان
برای درمان این مشکل ابتدا باید علت آن را پیدا کنیم. کم خونی می تواند بر اثر بیماری زمینه ای ایجاد گردد که در این حالت برای درمان آن ابتدا علت بیماری را پیدا نمود و به درمان آن پرداخت. ذکر این نکته ضروری است که درمان کلی برای این بیماری وجود ندارد و متناسب با نوع بوجود آمدن آن می تواند شامل موارد زیر شود:
- درمان کمبود آهن
- روند درمان کمبود ویتامین ها
- درمان بیماری های مزمن
- مصرف داروها و مکمل ها
- ویتامین ها و مواد معدنی در تغذیه سالمندان
- مراقبت های پزشکی نظیر عمل جراحی
- تغذیه مناسب
- مدیریت عوامل منجر به کم خونی
- آزمایش و چکاپ منظم
تشخیص و درمان کم‌خونی در سالمندان نیاز به مشورت با پزشک دارد تا راهکار ایده آلی مطابق با شرایط فرد تعیین شود و عوارض جانبی حاصل از درمان کنترل شود.
استخدام پرستار سالمند برای مراقبت از سالمند کم خون
در این نوشته از موسسه پرستاری زندگی برتر اکسین ما به بررسی کم خونی در سالمندان پرداختیم. بهترین راه تشخیص و درمان بیماری مراجعه به پزشک متخصص بوده تا بعد از انجام آزمایشات مربوطه نسبت به دستورات درمانی عمل گردد. پس بهتر است از اقدامات خودسرانه در زمینه مسئله کم خونی در افراد مسن، خودداری کنید.
موسسه پرستاری زندگی برتر با افتخار به عنوان یک مؤسسه پیشرو در زمینه پرستار در منزل و مراقبت از سالمندان، تمام تلاش خود را به کار می‌گیرد تا به ارائه خدمات با کیفیت و حرفه‌ای به سالمندان عزیزمان بپردازد. ما با تیمی مجرب از پرستاران و متخصصان بهداشتی، به تامین نیازهای روزمره و مراقبت‌های پزشکی سالمندان می‌پردازیم تا زندگی راحت و ایده آلی برای سالمندان و نیز خانواده آنها به ارمغان بیاوریم. برای استخدام پرستار سالمند حرفه‌ای در منزل، می‌توانید با کارشناسان ما تماس حاصل فرمایید.
سوالات متداول
- نشانهها و علائم کم خونی در سالمندان چیست؟
کمبود آهن، فولات، یا ویتامین B12، خونریزی داخلی یا خارجی، افزایش نیاز به آهن در سنین بالاتر و خستگی معمولی از علائم کم خونی در سالمندان هستند. - چگونه میتوان از کم خونی در افراد مسن پیشگیری کرد؟
مصرف مواد غذایی غنی از آهن و ویتامینهای مورد نیاز، پیگیری منظم سلامتی، شناختن علائم زودرس کم خونی، و مشورت با پزشک میتواند در پیشگیری از کم خونی کمک کند. - آیا کم خونی میتواند به مشکلات جسمی و روانی در سالمندان منجر شود؟
بله، کم خونی میتواند به خستگی، ضعف عمومی، افسردگی، و اختلال در عملکرد ذهنی در سالمندان منجر شود. - آیا سبک زندگی و تغذیه مناسب در کاهش خطر کم خونی در سالمندان تأثیر دارد؟
بله، تغذیه مناسب و سبک زندگی سالم شامل مصرف غذاهای غنی از آهن و ویتامینها، و فعالیت بدنی منظم میتواند خطر کم خونی در سالمندان را کاهش دهد. - چگونه میتوان کم خونی و کمبود آهن سالمندان را درمان کرد؟
ابتدا باید علت کم خونی تعیین شود. سپس پزشک میتواند درمان مناسب را تجویز کند؛ از جمله مصرف مکملهای آهن یا ویتامین B12 و درمان علائم مرتبط درمانهای رایج هستند. - آیا مصرف مکملهای آهن در سالمندان بدون مشورت پزشکی توصیه میشود؟
خیر، مصرف مکملهای آهن بدون مشورت پزشکی ممکن است به سلامتی ضربه بزند؛ بهتر است همواره با پزشک مشورت کنید. - کم خونی در سالمندان چه تأثیری بر کیفیت زندگی آنان دارد؟
کم خونی میتواند کیفیت زندگی سالمندان را کاهش دهد، از جمله تأثیر منفی بر فعالیت روزمره، انرژی، و سلامتی روان افراد سالخورده دارد.
