به تب مخملک، تب مالـت نیز گفته میشود. این عبارت به مفهوم ایجاد حس مانند “مخمل” یا “مالـت” در دهان اشاره دارد. افرادی که این تجربه را دارند، معمولاً احساس میکنند که زبان یا دهانشان بافت مخملی یا مالتی دارد. این احساس معمولاً به همراه تغییر در طعم غذاها و مایعات میآید.
تب مخملک ممکن است ناشی از موارد مختلفی باشد از جمله عفونتهای دهانی، مصرف برخی از داروها، تغییرات در سطح آب دهان و یا دلایل دیگر باشد. در برخی موارد، این تجربه ممکن است به نحوهٔ تغذیه، استفاده از دخانیات، یا مشکلات سیستمیک مرتبط با دیابت و بیماریهای کلیوی نیز مربوط شود.
پیشنهاد مقاله : صفر تا صد نکات مهم نگهداری از کودک و نوزاد تب دار در منزل
تب مخملک، یک بیماری باکتریایی است که در برخی از کودکانی که به گلودرد های استرپتوکوکی مبتلا میشوند، دیده میشود. تب مخملک که به اسکارلینا نیز معروف است، کودک، تظاهرات گلودرد، تب و راش های قرمز رنگ همراهی دارد.
علت ایجاد تب مخملک
تب مخملک، به علت آلودگی با استرپتوکوک های گروه A رخ می دهد. این باکتری ها موجب تولید توکسین (سم) میشود که راش های پوستی را ایجاد میکند.
چگونگی آلودگی کودک، به تب مخملک
استرپتوکوک های گروه A در بینی و گلوی افراد وجود دارد که به راحتی، بین افراد قابل انتقال است. نکته مهم این است که بدانیم همه افراد آلوده، علائم ندارند و بیمار نمی شوند. افرادی که آلوده هستند، با سرفه یا عطسه می توانند موجب انتقال آلودگی شوند که نحوه انتقال هم با ایجاد قطرات تنفسی (Droplet) حاوی باکتری است.
شیوع تب مخملک
تب مخملک، بیشتر در کودکان 5 تا 15سال دیده می شود. اگرچه تب مخملک، یک بیماری جدی در دوران کودکی قلمداد میشود، اما با درمان آنتی بیوتیکی، قابل درمان بوده و کاملا یک بیماری درمانپذبر است. در صورتی که این بیماری، درمان نشود، میتواند باعث ایجاد آسیبهای قلبی، کلیوی و سایر ارگانهای بدن شود.
علایم تب مخملک
علائم و نشانه هایی که موجب تب مخملک می شوند، عبارتند از :
1. جوش قرمز (Red Rash)
ظاهر راش های پوستی مانند جای آفتاب سوختگی به نظر می رسد و از صورت و گردن شروع شده و به تنه، بازوها وپاها، گسترش می یابد و اگر محل راش های قرمز را لمس کنیم، ناپدیدخواهند شد.
2. خطوط قرمز (Red Lines)
چین های پوستی اطراف کشاله ران، زیربغل، آرنج ها، زانوها وگردن معمولا قرمزتر از راش های اطراف است.
3. صورت برافروخته (Flashed Face)
صورت وچهره کودک، ممکن است با حلقه های رنگ پریده در اطراف دهان ظاهر شود.
4. زبان توت فرنگی (Strawberry Tongue)
زبان قرمز و پف کرده به نظر می رسد و ممکن است با خطوط سفیدی در جریان بیماری مشخص شود. راش پوستی و قرمزی زبان و صورت در تب مخملک، حدود 4 هفته طول می کشد و پس از فروکش کردن این علائم و نشانه های ثانویه مربوط به تب مخملک بروز می یابد که عبارتند از:
پیشنهاد مقاله : کودکان با نیازهای خاص
I. تب بالای 3/38 به بالا همراه با لرز
II. گلودرد شدید
III. وجود لکه سفید مایل به زرد
IV. تهوع یا استفراغ
V. سردرد
زمان مراجعه کودک مبتلا به تب مخملک به پزشک
در صورتی که کودک شما، گلودرد دارد و علامت های زیر در وی وجود دارد، لازم است که به پزشک، مراجعه نمایید:
تب بالای 9/38
غدد لنفاوی متورم
راش های قرمز
تب مخملک در کودکان
از آنجایی که کودکان در بازه سنی 15-5 سال، بیش از سایر افراد به تب مخملک مبتلا میشوند، میکروبهای عامل این بیماری می توانند از سایر افراد خانواده یا همکلاسی ها به آن ها منتقل شوند.
علت ابتلا کودکان به تب مالت
۱.در قطرات و ذرات تنفسی حاوی میکروب، تنفس کنند.
۲.دست آلوده خود را به بینی و دهان خود بزنند.
۳.از لیوان یا ظروف مشترک، آب و غذا بخورند.
۴.پوست افراد مبتلا به تب مخملک را که حاوی راش های قرمز است، لمس شوند.
عوارض تب مخملک در کودکان
در صورتی که تب مخملک درمان نشود، باکتری ها ممکن است به اندام های زیر گسترش یابد.
- لوزه ها
- ریه ها
- پوست
- کلیه ها
- خون
- گوش میانی
به ندرت، تب مخملک میتواند منجر به بیماری روماتیسمی شود، اما در صورت عدم درمان، میتوانند آسیبهای جدی را به قلب و سیستم عصبی وارد سازند.
تشخیص تب مخملک در کودکان
بسیاری از ویروسها و باکتریها، میتوانند باعث راشهای پوستی قرمز رنگ و گلودرد میشود، اما تنها با آزمایش استرپتوکوک سریع و کشت گلو میتواند تعیین کننده استرپتوکوک گروه A باشد.
آزمایش سریع استرپتوکوک شامل کشت گلو و آزمایش سواپ است. این آزمایش میتواند وجود استرپتوکوک گروه A را تشخیص دهد و در صورت تابید تست، میتوان تجویز آنتی بیوتیک را شروع کرد و در صورت منفی بودن تست و و ظن قوی بالینی، کشت مجدد گلو درخواست می شود.
پیشگیری از تب مخملک در کودکان
ابتلا چند باره به تب مخملک در بزرگسالان شایع است، اما نکته مهم این است که ابتلا به تب مخملک، از فرد مبتلا شده محافظت نمیکند و واکنشی هم برای تب مخملک وجود ندارد، لذا اهمیت پیشگیری در مقابل تب مخملک بسیار مهم است و میتوانیم از ابتلای خود و کودکانمان به تب مخملک، پیشگیری کنیم.
بهترین راه برای جلوگیری از گسترش عامل بیماری تب مخملک، شستن مرتب، مکرر و مداوم دستهاست، بهویژه بعد از عطسه یا سرفه و قبل از تهیه غذا این مورد توصیه میشود. سایر توصیه ها شامل مواردی است که در ادامه اشاره میکنیم:
1. هنگام سرفه یا عطسه، دهان و بینی خود را با دستمال بپوشانید.
2. دستمال مصرف شده را در سطل زباله بیندازید.
3. در صورت نبود دستمال، از آرنج خود جهت پوشاندن دهان و بینی هنگام عطسه و سرفه استفاده کنید.
4. دست ها را روزانه و مکرر، حداقل به مدت 20 ثانیه با آب و صابون بشویید و در صورت نبود آب و صابون، از ضدعفونی کننده های حاوی الکل استفاده کنید.
درمان تب مخملک در کودکان
با وجود شیوع بالای تب مخملک، همچنان درمان این بیماری، بسیار راحت بوده و معمولا به خوبی، به درمان پاسخ میدهد. تجویز آننی بیوتیکها درمان اصلی است اما نوع آنتی بیوتیک، دوز و تعداد دفعات مصرف پزشک، بسته به شرایط کودک، تجویز می کنند.
کودکان مبتلا به تب مخملک باید در منزل بمانند و استراحت کنند و حداقل 10-7 روز، از رفتن به مدرسه و مهد کودک خودداری کنند. علائم، حدود 24 ساعت بعد از مصرف آنتی بیوتیک، شروع به کاهش میکند اما دوره مصرف داروها، حتما باید کامل شود و به مروز، تب کودک قطع شده و بعد هم راش های پوستی ناپدید میگردد.
سیر تب مخملک در کودکان
به طور کلی، تب مخملک، یک عفونت خفیف است. معمولا 5-2 روز طول میکشد تا کودک در معرض استرپتوکوک گروه A قرار بگیرد. بیماری معمولا با تب و گلودرد شروع میشود و ممکن است با لکه های سفید رنگ همراهی داشته باشد. زبان، ظاهری شبیه توت فرنگی و قرمز برجسته است. گلو و لوزهها ممکن است متورم، قرمز و دردناک باشد و به علت تورم گلو، بلع غذا برای کودک دردناک است.
یک تا دو روز بعد از شروع بیماری جوش ها و راش های قرمز رنگ، ظاهر میشود. با گذشت زمان، راش ها در بدن پراکنده شود. راشها معمولا در بدن به صورت لکه های صاف ایجاد میشود که به مرور، به ناهمواریها و برجستگیهای کوچک مبدل میگردد.
صورت، حالت گلگون دارد اما در ناحیه اطراف دهان، یک حلقه سفیدرنگ به وجود میآید. چین های زیربغل، آرنج و کشاله ران از سایر راش های موجود، روشن تر به نظر میآید. راش ها در حدود 7 روز بعد، از بین میرود.
با کمرنگ شدن راش های پوستی، پوست از نوک انگشتان تا کشاله ران ممکن است کمی حالت پوسته ریزی داشته باشد که تا چند هفته ادامه دارد.
سخن پایانی
موسسه پرستاری زندگی برتر اکسین ، با دارا بودن مجوز از وزارت بهداشت در زمینه پرستاری از سالمندان و کودکان و بیماران در حال فعالیت است، مقوله پرستار کودک و سالمند و بیمار ، امروزه از اهمیت ویژه ای برخوردار است و یافتن پرستاران معتمد و متخصص هم بخشی از این موضوع با اهمیت است. جهت اطلاع از شرایط یافتن پرستار مناسب، با کارشناسان ما، تماس حاصل فرمایید.
سوالات متداول
تب مخملک چیست؟
تب مخملک یک بیماری ویروسی است که علائم آن شامل تب، خستگی، درد عضلانی و افزایش لنفوسیتها است.
علت ایجاد تب مخملک چیست؟
آلودگی با استرپتوکوک های گروه A علت تب مخملک میباشد که این باکتری ها موجب تولید توکسین میشود که راش پوستی را ایجاد میکند.
علائم تب مخملک چیست؟
علائم تب مخملک عبارت اند از جوش قرمز، صورت برافروخته، زبان توت فرنگی و خطوط قرمز.
نشانه ی زبان توت فرنگی در تب مخملک چیست؟
در این مورد زبان قرمز و پف میکند و ممکن است با خطوط سفید در جریان بیماری مشخص شود. قرمزی صورت، زبان و راش پوستی در تب مخملک ۴ هفته طول میکشد.
چگونه میتوان از تب مخملک پیشگیری کرد؟
بهترین راه برای پیشگیری از تب مخملک، استفاده از روشهای بهداشت شخصی مانند شستشوی دستها و جلوگیری از تماس با حشرات ناقل آن است.