تب در کودکان؛ علل، علائم و درمان خانگی تب کودک

کودکان به دلایل مختلفی، از بیماری‌های ساده گرفته تا عفونت‌های سخت و پیچیده، ممکن است دچار تب شوند. مراقبت از کودک در هنگام تب، دستورالعمل خاص خود را داشته و باید تب در کودکان، کاملا جدی گرفته شده و بایدها و نبایدهای نگهداری از کودک تب دار در منزل، رعایت شوند. در برخی موارد تب نشانه‌ای از وجود مشکل جدی در بدن کودک می‌تواند باشد. تب در کودکان معمولاً ناشی از عفونت‌ها مانند سرماخوردگی، آنفولانزا، عفونت‌های گلو و گلویی یا عفونت‌های ادراری است.

تب در کودکان به این خاطر که نشانه‌ای از بیماری است و می‌تواند عوارض خطرناکی داشته باشد، طبیعتا برای همه والدین نگران‌کننده است و شاید به دنبال پرستار بچه باشند. هر کودکی در این دوره از زندگی خود تب را تجربه می‌کند و واکنش والدین در این خصوص برای کاهش تب و تشخیص بیماری اهمیت فراوانی دارد. در این مطلب به همه چیز در مورد نگهداری از کودک و نوزاد تب‌دار اشاره خواهیم کرد.

علت تب در نوزادان و کودکان

طبق اعلام متخصصان، عفونت رایج‌ترین دلیل تب در نوزادان است. به طور کلی بیماری‌های ویروسی و باکتریایی در بروز تب نقش دارند که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از سرماخوردگی، گاستروانتریت، التهاب مجاری هوایی، عفونت‌های مجاری ادراری، خروسک و عفونت‌های گوش.

در حالی که والدین زیادی تصور می‌کنند دندان در آوردن نوزاد عاملی برای تب کردن اوست، اما متخصصان آن را رد می‌‎کنند. ضمنا به تن کردن لباس‌های گرم فراوان در هر ماهی از سال یا پتوی زیاد ممکن است حرارت بدن کودک را افزایش دهد. برخی واکسن‌ها در دوران کودکی نیز تب را به وجود می‌آورند که زمان تب با توجه به نوع واکسیناسیون متفاوت خواهد بود. همچنین روزئولا در کودکان از علل اصلی تب در بچه ها و کودکان می باشد.

به نقل از سایت nhs:

دمای طبیعی در نوزادان و کودکان می‌تواند در کودکی با کودک دیگر متفاوت باشد.
تب کودکان دمای بالا 38 درجه سانتیگراد یا بیشتر است.
اگر کودک شما درجه حرارت بالا در بدن خود داشته باشد، ممکن است:
وقتی پشت یا قفسه سینه آن‌ها را لمس می‌کنید، گرم‌تر از حد معمول احساس کنید.
احساس عرق کردن
هم‌چنین ظاهر یا احساس بدی داشته باشید
تشنج داشته باشید که به آن تشنج تب نیز می‌گویند
از دماسنج دیجیتالی که می‌توانید آن را از داروخانه‌ها و سوپرمارکت‌ها خریداری کنید، برای اندازه گیری دمای کودک خود استفاده کنید.

تب در کودکان زیر دو سال

تب در کودکان زیر دو سال و تب در سالمندان یکی از مسائلی است که برای والدین چالش‌های خاصی را به همراه دارد. این چالش‌ها به دلیل ناتوانی کودک در بیان حالت‌های خود و والدین نیاز به نگرش دقیق به علائم تب هستند. در زیر به برخی از این چالش‌ها اشاره خواهیم کرد:

1. ناتوانی نوزاد در بیان علائم: کودکان زیر دو سال نمی‌توانند به درستی علائم خود را بیان کنند. این امر می‌تواند به تشخیص دقیق تب و علت آن چالش برانگیز باشد.
2. اضطراب و استرس والدین کودک: والدین نگرانی‌های زیادی دارند زیرا نمی‌توانند به سرعت و با اطمینان تب کودک را تشخیص دهند یا علت آن‌را بیابند.
3. مراجعات مکرر به پزشک: والدین ممکن است به علت عدم قطعیت، به طور مکرر به پزشک مراجعه کنند، که این می‌تواند هزینه‌های پزشکی را افزایش دهد.
4. احتمال عفونت‌های مختلف: در کودکان کوچکتر، عفونت‌های ویروسی و باکتریایی بسیار رایج هستند. تشخیص تب به علت هر گونه عفونتی از دیگر مشکلات تشخیصی پیچیده‌تری است.
5. ترس از تب‌زدگی: برخی والدین ممکن است از افزایش دمای بدن کودک ترس کنند و تب‌زدگی را نادیده بگیرند، در حالی که تب ممکن است علامتی از یک مشکل جدی باشد.

در نهایت، تشخیص تب در کودکان زیر دو سال نیاز به دقت و توجه بسیار دارد و والدین باید همیشه با پزشک کودک مشورت کنند تا به درستی علت تب را تشخیص دهند و اقدامات مناسب را انجام دهند.

علائم همراه تب در کودکان

تب در کودکان مانند تب مخملک می‌تواند علائم متفاوتی نسبت به بزرگسالان داشته باشد. به طور کلی نشان دادن دمای بالاتر از 37.5 درجه در کودکان تب است. البته قبل از بررسی دما، از روی برخی علائم نیز می‌توان متوجه تب شد.

• کودک در زمان تب ممکن است احساس خوبی نداشته و اگر به بدن او دست بزنید، به راحتی متوجه داغی خواهید شد.
• همچنین او شاید مدام گریه و بدخلقی کند و بهانه‌گیر باشد.
• اگر کودک بیشتر از حد معمول می‌خوابد، نشانه دیگری از تب است.
• لرزش و احساس درد را هم نباید نادیده گرفت.
• کودک در این شرایط از خوردن و نوشیدن خودداری کرده و حالت تهوع دارد.

از بین این علائم، داغی بدن بیش از همه مشخص بوده و تقریبا جزء نشانه‌های ثابت تب کردن کودک است. توجه به نشانه‌های تب در کودکان بسیار مهم است. درصورتی که تب با سایر علائم نگران کننده همراه باشد یا به مدت طولانی ادامه داشته باشد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا علت آن مشخص شود و درمان مناسب انجام شود.

تب 37.5 در کودکان نشانه چیست؟

خود دمای 37.5 درجه احتمالا نتواند دلیل محکمی برای وجود تب در نوزادان باشد. تب اغلب زمانی تشخیص داده می‌شود که دمای بدن به حدود 38 درجه رسیده باشد. اگر دمای بدن کودک 37.5 است و علائم گفته شده مانند تحریک‌پذیری، خواب‌آلودگی غیرعادی، سرفه یا مشکل در تنفس ندارد، احتمالا نیازی هم به نگرانی نخواهد بود.

در واقع اگر دمای بدن کودک 37.5 درجه باشد، باید حتما علائم دیگر را مورد بررسی قرار دهید. تمام نکات و علائم ذکر شده، شما را در تشخیص درست راهنمایی خواهند کرد. سپس، اندازه‌گیری مجدد تب با دماسنج یا تب‌سنج به شما کمک می‌کند. در نهایت باید اطمینان حاصل کنید که کودک در محیطی خنک و راحت قرار داشته و لباس‌های سبک و مناسبی پوشیده است. اگر کودک علائم دیگری داشت، لازم است حتما با یک پزشک متخصص در تماس باشید تا علت و نوع بیماری را جویا شوید.

تب شبانه کودک نشانه چیست؟

به طور معمول عفونت‌های ویروسی چون سرماخوردگی،آنفولانزا یا بیماری سل باعث بروز تب شبانه در کودکان می‌شوند. بسیاری اوقات مشاهده می‌شود که کودک در طول روز حال بهتری دارد، اما با تاریک شدن هوا، تب شبانه بروز کرده و کودک شروع به بی‌قراری می‌کند؛ علاوه بر این، کودک ممکن است دچار خستگی، بی‌خوابی و افزایش تعریق شود. در چنین مواردی با پایین آوردن تب و درمان بیماری ویروسی، مشکل به کلی برطرف خواهد شد. به علاوه باید دقت داشته باشید که روی کودک پتوی گرم و ضخیم نکشیده و هوای اتاق خواب او را خنک نگه دارید.

تشخیص دقیق علت تب شبانه کودک نیازمند مشاوره و بررسی پزشکی است. درمان این وضعیت بستگی به علت اساسی دارد و ممکن است شامل داروها یا تدابیر خاصی باشد. بنابراین، اگر کودک شما دچار تب شبانه شده است، بهتر است به یک پزشک متخصص مراجعه کنید تا علت این مشکل تشخیص داده شود و درمان مناسب انجام شود.

علت تب ایدیوپاتیک در کودکان 

بعضی مواقع بدون آن که ویروس یا باکتری خاصی عامل تب در کودک باشد، شاهد تب کردن او هستیم که البته این نوع تب، معمولا با شدت کمی همراه است. به طور مثال گاهی پوشاندن لباس زیاد و گرم به کودک، باعث بالا رفتن دمای بدن او می‌شود. گاهی اوقات تب در کودکان ناشی از عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی معمولی نیست و به عواملی ناشناخته برمی‌گردد. این پدیده به نام “تب بی دلیل” یا “تب ایدیوپاتیک” شناخته می‌شود. همینطور مشاهده شده که برخی از کودکان موقع دندان درآوردن، میزان کمی از تب را تجربه می‌کنند. به جز این موارد کم آبی یا گرمازدگی می‌تواند عامل بروز تب در کودکان باشد. تب بی دلیل معمولاً به طور خودبخود از بین می‌رود و نیاز به درمان خاصی ندارد.
با این حال، اگر تب در کودک شما به مدت طولانی ادامه داشته و با علائم دیگری همراه باشد، مثل تغییر در رفتار یا افزایش تعداد ضربان قلب، حتماً به یک پزشک متخصص مراجعه کنید تا علت واقعی تب را تشخیص دهد و درمان مناسب را تجویز کند.

علت قطع نشدن تب در کودکان

گاهی‌اوقات ممکن است که با وجود مراقبت‌های صحیح از کودک برای پایین آوردن تب، همچنان تب ادامه داشته و حتی افزایش پیدا کند. علل متعددی می‌تواند به طولانی شدن تب در کودکان منجر شود. این علل شامل عفونت‌های مزمن مانند عفونت‌های ادراری یا تنفسی، مننژیت، ذات الریه یا عفونت‌های شدید خونی هستند؛ بنابراین، اگر تب در کودک شما به طور مداوم ادامه دارد، حتماً به یک پزشک متخصص مراجعه کنید. همچنین، نباید از مصرف داروهای ضد تب بدون مشورت پزشک استفاده کنید، زیرا این می‌تواند علائم اصلی مشکل را مخفی کرده و تشخیص دقیق را دشوارتر کند.

تشنج ناشی از تب طولانی

در صورتی که تب کودک به موقع درمان نشده و افزایش پیدا کند، ریسک تشنج بالا خواهد رفت. به خاطر داشته باشید که اگر تشنج کودک بیشتر از 15 دقیقه طول کشیده یا در طول یک شبانه روز چند بار تکرار شود، به احتمال زیاد اختلال در متابولیسم مغز رخ داده و عوارض همیشگی خواهد داشت. از این روی اهمیت بسیار زیادی دارد که نسبت به وضعیت تب کودک حساس بوده و مراقبت از کودک در هنگام تب، جدی گرفته شود. در صورت وقوع تشنج ناشی از تب در کودکان و نوزادان، مهم است که والدین به آرامی و بدون هرگونه جلب توجه غیرضروری عمل کرده و کودک را در محیطی ایمن قرار دهند. همچنین، اگر تشنج بیش از چند دقیقه ادامه داشت یا به تکرار رخ داد، حتماً به پزشک مراجعه کنید تا علت آن مشخص شود و درمان مناسب انجام شود.

در هنگام تب نوزاد چه کنیم؟

در زمان بروز تب در نوزادان باید اقدامات مشخصی را برای کاهش تب و بهبود وضعیت او انجام داد. متاسفانه برخی از والدین، کودک را به حال خود رها کرده و تصور می‌کنند خود‌ به خود شرایط و حال نوزاد بهتر می‌شود. این در حالیست که تب نشانه‌‎ای از یک بیماری مهم است و باید در تشخیص و رفع آن کوشا باشید.

1. دمای بدن نوزاد را اندازه بگیرید

از یک دماسنج استفاده کرده و ترجیحا دمای مقعدی را به دلیل دقت فراوان اندازه بگیرید. تب نوزادان معمولا 38 درجه سانتی‌گراد به بالا است.

2. لباس سبک تن نوزاد کنید

پوشیدن لباس‌های سنگین احتمالا دمای بدن نوزاد را افزایش می‌دهد. بنابراین، نوزاد را با لباس‌های سبک و راحت پوشانده تا گرمای اضافی از بدن او خارج گردد. خیلی از والدین تصور می‌کنند در هر فصلی حتی فصول گرم باید از لباس‌های گرم برای نوزادان استفاده کنند که این درست نیست.

3. مایعات کافی به کودک بدهید

اگر نوزادی در منزل دارید، اطمینان حاصل کنید که به اندازه کافی شیر خشک یا شیر مادر می‌خورد تا از کم‌آبی بدن او جلوگیری کرده باشید. تب می‌تواند آب بدن را تا حد زیادی کاهش دهد. در صورتی که کودک از مایعاتی مانند آب تحت نظر پزشک استفاده می‌‎کند، باید مقدار آن در هر روز به اندازه کافی باشد. همچنبن برای بهبود ابن وضعیت می توانید از غذاهای مفید برای سرماخوردگی نیز استفاده کنید.

4. محیط را خنک نگه دارید

خنک نگه داشتن محیط یکی از راه‌های کاهش تب در کودکان است که حتما باید انجام دهید. دمای اتاق در این شرایط باید حدود 20 تا 22 درجه سانتی‌گراد باشد. برای این منظور می‌توان از یک پنکه یا تهویه هوا استفاده کرد، اما کودک را مستقیم جلوی باد پنکه قرار ندهید.

حتی با مشورت پزشک و در صورت لزوم می‌توان از تب‌برها استفاده کرد. داروهای کاهش‌دهنده تب همچون استامینوفن مخصوص نوزادان و کودکان در درمان موثر هستند؛ البته به شرطی که دوز مناسب آن را طبق نظر پزشک رعایت کرده و از استفاده از دارو به صورت سرخود خودداری کرده باشید.

نحوه مراقبت ازکودک تب‌ دار در منزل

اگر تب در نوزادان بالا است، بد نیست از یک حوله مرطوب و ولرم برای پاک کردن بدنشان استفاده کنید. هرگز سر وقت آب سرد نروید؛ زیرا موجب لرزش بدن شده و احتمالا تب را افزایش دهد. اگر نوزاد شما کمتر از 3 ماه سن داشته و دچار تب شده است، فورا باید با پزشک تماس بگیرید. روش‌های درمانی سرخود معمولا در این سن جوابگو نیستند.

هم‌چنین برای نگهداری و مراقبت از کودک در هنگام تب، باید پیش از هر چیزی دمای اتاق را پایین نگه داشته و از گرم کردن محیط خودداری کرد. به علاوه، لباس‌های نازک و نخی به تن کودک کرده و مطمئن باشید که پاها و سر بدون پوشش باشند. این مورد به پایین آوردن دمای بدن کودک کمک زیادی می‌کند.

به جز آن استفاده از کمپرس آب سرد روی پاها و بازوها و مصرف استامینوفن به عنوان یک داروی تب بر در زمان تشدید تب، کارآمد خواهد بود. به خاطر داشته باشید که نباید حوله خیس را روی پیشانی کودک بگذارید. این به تحریک سینوس‌ها و بروز مشکلات دیگر منجر می‌شود. همچنین، کودک را برای استراحت بیشتر به تخت ببرید و از تماس با دیگر کودکان خودداری کنید تا انتقال عفونت جلوگیری شود. به کودک غذاهای سبک و ساده داده و از مصرف غذاهای سنگین و سرد خودداری کنید.

درمان خانگی تب کودکان

فراهم کردن اتاقی برای بیمار کودک با دمای مناسب و نسبتا خنک ضرورت دارد. البته اتاق نباید بیش از اندازه خنک باشد، زیرا اثر معکوس روی بیماری خواهد گذاشت. به یاد داشته باشید مایعات دشمن تب هستند و آب از دست رفته را تا حد زیادی باز می‌گردانند. اگر کودک علائمی نظیر بی‌قراری شدید، تغییر رنگ پوست مانند کبودی، خواب‌آلودگی غیرعادی و مشکلات تنفسی را تجربه می‌کند، وقت مراجعه به پزشک رسیده است. والدین زیادی می‌خواهند بدانند دقیقا چه زمانی باید نزد پزشک بروند.

برای درمان تب و لرز کودکان در خانه، روش‌های متعددی وجود دارد. البته همه این‌ها بستگی به وضعیت تب و علت آن دارد. در صورتی که تب کودک بسیار شدید بوده و با روش‌های خانگی کنترل نشود، حتما کودک را به پزشک برسانید. برای پرستاری از کودک در هنگام تب، موارد زیر را در نظر داشته باشید:

• دمای اتاق را پایین نگه دارید.
• لباس‌های نازک برای کودک بپوشید.
• جوراب را از پاهای کودک دربیاورید.
• او را در یک محیط آرام و بی‌صدا در حالت استراحت قرار دهید.
• از محبت و نوازش کودک غافل نشوید.
• از کمپرس آب سرد روی دست و پاها استفاده کنید.
• به کودک مایعات بیشتری بدهید.
• در صورت نیاز از قطره یا شیاف استامینوفن (مطابق تجویز پزشک) برای کاهش تب کمک بگیرید.

جمع‌بندی

همان‌طور که در این مطلب از زندگی برتر گفته شد، همه نوزادان و کودکان تب را تجربه می‌کنند و وظیفه والدین تحت این شرایط، نگهداری و کاهش دمای بدن او است. شما باید به دنبال راحتی کودک بوده و در صورت مشاهده علائم نیز حتما او را نزد پزشک ببرید. فراموش نکنید تامین آب بدن از مهم‌ترین راه‌ها برای کاهش تب در نوزادان است. کم‌ آب شدن بدن می‌تواند تاثیر منفی فراوانی روی عملکرد بخش‌های مهم بدن از جمله مغز داشته باشد. در این مقاله نیز به علت تب و شیوه برخورد در زمان تب کودکان اشاره شد که امیدواریم از راهکارها استفاده کنید.

سوالات متداول

1. تب در کودکان چند درجه است؟

تب کودک به افزایش دمای بدن او بیشتر از حد طبیعی یعنی تقریبا 37.5 درجه سانتی‌گراد گفته می‌شود. تب اغلب نشانه‌ای از مبارزه بدن در برابر عفونت به حساب می‌آید.

2. چطور می‌توان تب نوزادان را اندازه گرفت؟

با راهکارهایی ساده مانند دماسنج می‌توان تب کودک را اندازه گرفت. این ابزارها شامل دماسنج دهانی، زیربغلی، گوش یا مقعدی هستند که دماسنج مقعدی دقیق‌ترین نتیجه را به شما نشان خواهد داد.

3. چگونه تب کودک را از بین ببریم؟

با استفاده از روش‌های ساده‌ای چون استفاده از کمپرس آب سرد، مایعات، کم کردن حجم لباس و استامینوفن، می‌توان تب کودک را کنترل کرد.

4. علت تب در کودکان چیست؟

بیماری‌های ویروسی و باکتریایی مانند سرماخوردگی، عفونت ادراری، عفونت گوش و …  از جمله عوامل بروز تب در کودکان هستند.

5. آیا تب کودکان خطرناک است؟

به خودی خود، تا زمانی که تب 40 درجه سانتی‌گراد را رد نکرده باشد، خطرناک نیست و باید تنها آن را کنترل کرد. اما در کودکان زیر 2 سال، هر میزانی از تب خطرناک بوده و باید بلافاصله به پزشک مراجعه شود.

6. علت تب در کودکان بدون علائم سرماخوردگی چیست؟

این موضوع مهم و خطرناک است. تب در کودکان زیر چهار سال بدون علائم سرماخوردگی یا حتی با علائم سرماخوردگی خطرناک است و باید به پزشک مراجعه کنید. عفونت های باکتریایی یا ویروسی موجب چنین تبی می شوند و بسیار آسب زا هستند.