درمان درد زونا در سالمندان و علائم هرپس زوستر در پیری

بیماری زونا، که به عنوان هرپس زوستر نیز معروف است، یک عفونت ویروسی ناشی از ویروس واریسلا زوستر است. این ویروس در ابتدا باعث بروز آبله مرغان می‌شود و پس از بهبودی، می‌تواند به‌صورت خاموش در سیستم عصبی بدن باقی بماند. در افراد سالمند، به ویژه کسانی که سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند، این ویروس ممکن است دوباره فعال شده و منجر به بروز زونا شود. زونا به‌ویژه در سالمندان با علائم دردناک و بثورات پوستی همراه است که می‌تواند کیفیت زندگی را تحت تأثیر قرار دهد و عوارض جدی همچون نورالژی پس از زونا را به همراه داشته باشد. با توجه به روند رو به افزایش جمعیت سالمندان و نیاز به ارائه مراقبت‌های بهداشتی مؤثر، در این مقاله مرکز خدمات پرستار سالمند زندگی برتر به تحلیل بیماری زونا در سالمندان، عوامل خطر، روش‌های تشخیص، درمان و استراتژی‌های پیشگیری خواهیم پرداخت. هدف ما ارائه اطلاعات جامع و علمی است تا به بهبود مدیریت این بیماری در گروه سنی سالمندان کمک کنیم. تا بتوانیم در کنار هم راه‌های شاد نگه داشتن سالمندان را بیاموزیم و سال‌های بهتری برای آن ها رقم بزنیم. در برخی از موارد زونا سبب آسیب به عصب‌های مغزی و در نتیجه توهم در سالمندان می شود، پس درمان و پیشگیری از بروز آن اهمیت زیادی دارد.

به نقل از سایت healthline:

بهبودی از زونا چقدر است؟
زونا معمولاً 3 تا 5 هفته طول می کشد منبع مورد اعتماد. تاول ها معمولاً بعد از یک هفته یا بیشتر شروع به پوسته شدن می کنند، اما خارش و درد می تواند برای چند هفته دیگر ادامه یابد. هر چه زودتر درمان را با داروهای ضد ویروسی شروع کنید، بثورات و سایر علائم سریعتر از بین می روند.
اگر بثورات عفونی شود، بهبودی کامل ممکن است کمی بیشتر طول بکشد. اگر PHN ایجاد شود، درد زونا می تواند از چند هفته تا چند سال یا حتی مادام العمر طول بکشد.
اگر طبق دستور داروها و درمان‌های موضعی را مصرف کنید و از خاراندن پوست آسیب‌دیده خودداری کنید، به احتمال زیاد بهبودی آرامی خواهید داشت.

بیماری زونا چیست؟

بیماری زونا (هرپس زوستر) یک عفونت ویروسی است که به دنبال عفونت اولیه با ویروس واریسلا زوستر (عامل ایجاد آبله مرغان) بروز می‌کند. پس از ابتلا به آبله مرغان، ویروس به طور خاموش در سیستم عصبی بدن باقی می‌ماند و در برخی افراد ممکن است در طول زندگی دوباره فعال شود و ایجاد زونا کند.

علائم زونا عموما درد و سوزش است. معمولاً اولین علامت زونا، درد و سوزش در ناحیه‌ای محدود از بدن است که ممکن است پیش از بروز بثورات پوستی ظاهر شود. بعد از چند روز از شروع درد، بثورات قرمز و پوسته‌پوسته شده در ناحیه آسیب‌دیده نمایان می‌شود. این بثورات معمولاً به شکل وتیکول‌ها (تاول‌های کوچک) هستند. برخی از افراد ممکن است احساس خستگی، تب و ناراحتی عمومی داشته باشند.

درمان بیماری زونا در پیری معمولاً شامل داروهای ضد ویروسی، مسکن‌ها برای کاهش درد و استفاده از درمان‌های موضعی برای کمک به تسکین بثورات پوستی است. همچنین واکسیناسیون ضد زونا برای کاهش خطر ابتلا به این بیماری و عوارض آن توصیه می‌شود. به طور کلی، زونا یک بیماری جدی است که نیاز به توجه و درمان مناسب دارد، به ویژه در سالمندان و افرادی با سیستم ایمنی ضعیف.

علل ایجاد زونا در سالمندان

ایجاد زونا درکهنسالی  به عوامل مختلفی بستگی دارد که می‌تواند زمینه‌ساز فعال شدن ویروس واریسلا زوستر باشد. در زیر به برخی از این علل اشاره می‌کنیم:

1. سن

افزایش سن یکی از مهم‌ترین عوامل خطر برای ابتلا به زونا است. با بالا رفتن سن، سیستم ایمنی بدن به تدریج ضعیف‌تر می‌شود که امکان فعال شدن ویروس‌هایی که در بدن به خواب رفته‌اند را بیشتر می‌کند.

2. ضعف سیستم ایمنی

سالمندانی که به بیماری‌های مزمن مبتلا هستند (مانند دیابت، بیماری‌های قلبی و عروقی، یا سرطان) یا کسانی که تحت درمان‌های سرکوب‌کننده سیستم ایمنی مانند شیمی‌درمانی قرار دارند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به زونا قرار دارند.

3. استرس و اضطراب

استرس‌های عاطفی یا جسمی می‌توانند به‌عنوان محرک‌هایی عمل کنند که باعث فعال شدن ویروس واریسلا زوستر می‌شوند. وضعیت‌های استرس‌زا به ویژه در سالمندان ممکن است به دلیل تغییرات زندگی یا از دست دادن عزیزان بیشتر رخ دهد.

4. عفونت‌های اخیر

عفونت‌های دیگر، به ویژه عفونت‌های ویروسی، می‌توانند به ضعیف شدن سیستم ایمنی کمک کنند و شرایط بالقوه‌ای برای به‌فعال درآمدن ویروس زوستر ایجاد کنند.

5. عدم واکسیناسیون

سالمندانی که واکسن زونا (زونا واریسلا) را دریافت نکرده‌اند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند. واکسیناسیون می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی و کاهش احتمال ابتلا به زونا کمک کند.

6. سابقه‌ی ابتلا به آبله مرغان

هر کسی که در گذشته آبله مرغان گرفته باشد، در معرض خطر ابتلا به زونا قرار دارد. چون ویروس واریسلا زوستر پس از بهبودی از آبله مرغان به طور خاموش در اعصاب باقی می‌ماند.

7. تغذیه نامناسب

کاهش کیفیت تغذیه و کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی به تقویت بدن در مقابله با عفونت‌ها آسیب می‌زند و ممکن است به فعال شدن زونا منجر شود. توجه به این علل می‌تواند به سالمندان و مراقبین آن‌ها کمک کند تا با پیشگیری و مدیریت مناسب، خطر ابتلا به زونا را کاهش دهند.

علل زونا در سنین بالا

بیماری زونا در سنین بالا ممکن است به دلایل متفاوتی بروز کند. این بیماری بعد از ابتلا به آبله مرغان در سیستم عصبی پنهان مانده و تحت تاثیر عواملی فعال می شود. ازعلل زونا در کهنسالی می‌توانیم موارد زیر را نام ببریم:

• کاهش سیستم ایمنی
• استرس و فشار روانی
• بیماری‌های مزمن
• مصرف دارو
• سابقه ابتلا به آبله مرغان

به همین دلایل، افراد سالمند بیشتر در معرض خطر زونا قرار دارند. بنابراین، واکسیناسیون، مشاوره پزشکی و مراقبت‌های بهداشتی می‌توانند در پیشگیری از این بیماری مؤثر باشند.

روش های پیشگیری از بیماری زونا

از آنجایی که بیماری زونار(هرپس زوستر) می تواند به تنهایی بیماری خطرناکی باشد، پس برای جلوگیری از ابتلا به زونا در سالمندان اقداماتی انجام داد این اقدامات عموما شامل موارد زیر است:

• واکسیناسیون

تزریق این واکسن برای افراد بالای 50 سا ل توصیه می شود. تزریق واکسن می تواند در زمان مناسب خطر ابتلا به زونا را در کهنسالی کاهش دهد.

• تقویت سیستم ایمنی

   تغذیه سالم و خواب کافی و داشتن یک روتین منظم برای زندگی سبب افزایش سیستم ایمنی بدن می شود.

• مدیریت استرس

ورزش های ذهنی مانند یوگا و مدیتیشن می تواند به کاهش استرس های شما کمک کند.

• اجتناب از تماس با افراد مبتلا به زونا یا آبله مرغان

از آنجایی که بیماری زونا یک بیماری واگیر دار است، پیشنهاد ما به شما دور نگه داشتن سالمندان از افرادی که به آبله مرغان یا زونا مبتلا شده اند است.

آیا بیماری زونا واگیردار است؟

بله، زونا (Herpes Zoster) می‌تواند به‌صورت غیرمستقیم واگیر باشد، اما به‌طور مستقیم از یک فرد به فرد دیگر منتقل نمی‌شود. در واقع، پس از ابتلا به آبله مرغان در بدن می‌ماند و در برخی شرایط مجدداً فعال می‌شود و زونا را ایجاد می‌کند.

اگر شخصی به زونا مبتلا باشد، می‌تواند ویروس را به فردی که هنوز به آبله مرغان مبتلا نشده است، منتقل کند، اما این انتقال به‌صورت مستقیم نیست و فقط در صورت ابتلای شخص دیگر به آبله مرغان امکان‌پذیر است. بیماری زونا از طریق زخم‌های فعال در شخص بیمار هم می تواند سبب زونا در سنین بزرگسالی شود.

به طور کلی، مهم است که افراد در معرض خطر (کودکان، افراد با سیستم ایمنی ضعیف و بارداران) از تماس با افراد مبتلا به زونا جلوگیری کنند.

عوارض بیماری زونا در سالمندان          

از آنجایی که بیماری زونا در کهنسالی ممکن از شدت بیشتری نسبت به افرادی که در دوران جوانی می گیرد باشد، ممکن است عوارض جانبی و جدی به دنبال ابتلا به بیماری وجود داشته باشد. عوارضی که ممکن است در پی ابتلا به زونا در بزرگسالی به وجود بیاید عموما به وجود بیاید عبارت است از :

• عفونت‌های پوستی ثانویه
• عوارض چشمی
• مشکلات عصبی
• ضعف عمومی
• تأثیر بر سلامت روان
• عفونت در افراد با سیستم ایمنی ضعیف

چه کسانی به زونا در کهنسالی نزدیک نشوند؟

بیماری زونا در کهنسالی سبب تضعیف بدن شده و ممکن است زمینه ابتلا به بیماری‌های دیگر را فراهم کند. تضعیف بدن در برخی از افرادی که سابقه بیمماری دارند ممکن است خطرناک باشد یا سبب افزایش علائم بیماری شود در زیر برای شما افرادی را نام می بریم که باید از نزدیک شدن به افرادی که به بیماری زونا درپیری مبتلا شده اند جلوگیری کنند.

• افراد بالای 50 سال
• افراد با سیستم ایمنی ضعیف
• افرادی که تحت درمان‌های سرکوب‌کننده سیستم ایمنی قرار دارند
• افراد مبتلا به استرس شدید
• افراد مبتلا به بیماری‌های روانی حاد
• افراد با سابقه ابتلا به آبله مرغان

درمان بیماری زونا در سالمندان

اگر به دنبال درمان قطعی بیماری زونا در سالمندان هستید، باید گفت که درمان فوری برای این بیماری وجود ندارد و شما باید منتظر بمانید تا طول دوره ویروس در بدن به پایان برسد. البته می‌توان از برخی داروهای ضدویروسی، برای کاهش علائم و کوتاه‌تر شدن دوره ابتلا، کمک گرفت. همین طور پزشک شما از برخی پمادهای تسکین دهنده خارش و درد در محل ظهور بثورات، استفاده می‌کند. به علاوه تجویز مسکن نیز برای کاهش درد و آرامش گرفتن سالمند، احتمالا از سوی پزشک، انجام خواهد شد.

برای درمان بیماری زونا چه بخوریم؟

برای درمان بیماری زونا، خوردنی‌هایی چون سیب، گلابی، کنگر فرنگی، موز، اسفناج، مارچوبه، لوبیا سبز، کاهو، سیب زمینی شیرین و آب کرفس مناسب هستند.

آیا بیماری زونا واکسن دارد؟

بله، یک واکسن برای کاهش ریسک ابتلا به زونا وجود دارد که آن را به نام شینگریکس می‌شناسیم. در نظر داشته باشید که این واکسن باید در افراد بالای 50 سال تزریق شود تا اثرگذاری لازم را داشته باشد. با این همه حتی با وجود تزریق واکسن، نمی‌توان ریسک ابتلا به زونا در افراد که سابق بر این، به بیماری آبله مرغان مبتلا شده بودند را صفر در نظر گرفت.

زمان مراجعه پزشک در بیماران مبتلا به زونا

با مشاهده اولین بثورات پوستی، لازم است که به پزشک مراجعه داشته باشید. پزشک با دریافت سابقه پزشکی سالمند در خصوص ابتلا به آبله مرغان و بررسی وضعیت سیستم ایمنی بدن، درمان‌های کمکی و تسکینی را شروع خواهد کرد. در صورت تشخیص زونا به وسیله پزشک، توصیه‌های لازم برای کوتاه‌تر کردن دوره ابتلا و همین طور کاهش درد و عوارض نیز ارائه می‌شود.

سخن آخر

بیماری زونا یا هرپس زوستر یک بیماری است که با مبتلا شدن به آبله مرغان در بدن فعال می شود. شدت ابتلا به این بیماری در کهنسالان به دلیل ضعف سیستم ایمنی بیشتر و علائم آن ها به مراتب بیشتر است. این بیماری به صورت غیر مستقیم و از طریق فعال شدن ویروس آبله مرغان یا  زخم‌های فعال ممکن است به فرد دیگری منتقل شود. از انجا که زونا در پیری سخت تر است پس بهتر است از ابتلا به آن جلوگیری کرد.

سوالات متداول

پس از مشاهده علائم بیماری زونا در سالمندان، از داروهای تسکینی و ضدویروسی و همین طور پمادهای کاهش درد و خارش استفاده می‌شود.

2. راه‌های تشخیص بیماری زونا در سالمندان کدام است؟

معاینه بثورات و همین طور در صورت لزوم نمونه برداری از آن‌ها، تشخیص بیماری زونا را میسر می‌سازند.

3. بیماری زونا چیست؟

بیماری زونا، نوعی از آبله مرغان است که در آن به جای پراکنده بودن بثورات پوستی در بدن، در یک ناحیه تجمع پیدا کرده و دردناک می‌شوند.

4. آیا برای بیماری زونا واکسن وجود دارد؟

واکسنی به نام شینگریکس برای این بیماری وجود دارد که افراد برای افراد بالای ۵۰ سال موثر است. اما توجه داشته باشید که تزریق این واکسن احتمال ابتلا به بیماری زونا را به صفر نمی‌رساند.

5. آیا بیماری زونا به صورت مستقیم منتقل می شود؟

خیر، این بیماری به صورت غیر مستقیم و از طریق فعال شدن ویروس آبله مرغان یا زخم‌های فعال ممکن است به فرد دیگری منتقل شود.

6. آیا بیمار زونا کشنده است؟

اگر چه که این بیماری خودش به تنهایی کشنده نیست، اما در صورت داشتن بیماری زمینه ای می تواند خطرناک باشد.

7. چه کسانی باید از افراد مبتلا به بیماری زونا جلوگیری کنند؟

افراد دارای بیماری زونا و مادران باردار و شیرده نباید در معرض افراد مبتلا به این بیماری باشند.

8. آیا افراد مبتلا به زونا کور می شوند؟

اگر شدت بیماری زیاد باشد و ویروس به عصب بینایی آسیب زند بله ممکن است سبب نابینایی شود.