بزرگی سر در نوزادان یا ماکروسفالی macrocephaly یک مشکل در اندازه سر نوزاد است. در حالی که تمام زنان باردار رویای داشتن یک تجربه کامل زایمان را در سر می پرورانند، اما فکر عوارض غیرمعمول و ناخواسته ای که ممکن است ایجاد شود، هرگز دور از ذهن آنها نیست. هنگامی که یک زن باردار است، طبیعی است که نگران مشکلات احتمالی نوزاد خود باشد. یکی از مسائلی که می‌تواند مادر آینده را نگران کند تولد نوزاد با سر بزرگ و غیرمعمول است. تولد نوزاد با سر بزرگ یک نگرانی واقعی است، زیرا ممکن است منجر به پارگی واژن یا زایمان سخت شود و نیاز به پرستار کودک در خانه باشد.
ماکروسفالی یا بزرگ بودن سر نوزاد چیست؟
هنگامی که دور سر نوزاد بیش از اندازه گیری طبیعی سن و جنسیت او باشد (یا بیش از دو انحراف استاندارد بالاتر از میانگین سن او) باشد، از نظر پزشکی “ماکروسفالی” شناخته می‌شود. به طور عمده، ماکروسفالی خوش خیم است، اما در برخی موارد، ممکن است عوارض یا بیماری پزشکی زمینه ای در مغز، مانند تومور مغز را نشان دهد.
ماکروسفالی را می‌توان در بزرگی سر نوزاد متناسب و نامتناسب طبقه بندی کرد. در مورد ماکروسفالی متناسب، سر کودک متناسب با بدن او مناسب است (یعنی کودک دارای سر بزرگ و بدن بزرگ). در مورد نوع نامتناسب، سر بزرگتر از بدن کودک است. افراد با سر بزرگ و جمجمه بزرگ معمولاً سالم هستند. با این حال، برای کسانی که دارای نوع مغزی نامتناسب هستند نمی توان همین حرف را زد. دلیل این بیماری (و اینکه آیا قابل درمان است یا نه) می‌تواند آینده و سلامت کودک را تعیین کند.
به نقل از وبسایت my.clevelandclinic.org :
ماکروسفالی چیست؟
اصطلاح ماکروسفالی به معنای “سر بزرگ” است. اگر نوزاد شما ماکروسفالی دارد، دور سر او بسیار بزرگتر از سایر هم سن و جنس است. از نظر فنی، دور سر کودک شما (اندازه گیری در اطراف پهن ترین قسمت سر او) بیشتر از صدک 97 است. این بدان معناست که سر آنها بزرگتر از 97 درصد کودکان هم سن و جنس است.ماکروسفالی می تواند نشانه ای از بیماری باشد که نیاز به درمان دارد. با این حال، اندازه سر بزرگتر کودک شما نیز ممکن است چیزی باشد که در خانواده شما وجود دارد و بی ضرر است و نیازی به درمان ندارد. به این حالت ماکروسفالی خوش خیم خانوادگی می گویند.
علت بزرگ شدن سر در نوزادان و ماکروسفالی
ماکروسفالی معمولاً علامت بیماری های دیگر است. دلایل مختلفی برای بزرگ بودن دور سر در نوزادان وجود دارد:
- هیدروسفالی
- ماکروسفالی خوش خیم خانوادگی
- مشکلات مغز
- خونریزی مغزی
- عفونت در مغز
هیدروسفالی دلیل بزرگ شدن سر کودک
هیدروسفالی که معنای واقعی آن “آب روی مغز” است، وضعیتی است که هنگام تجمع مایعات در جمجمه ایجاد می‌شود و باعث تورم مغز می‌شود. مایعات اضافی می‌توانند به مغز فشار وارد کنند و منجر به آسیب مغزی و سایر عوارض شوند. این وضعیت همچنین می‌تواند باعث اختلالات جسمی، رشدی و فکری در مغز شود. از این رو، مداخله پزشکی برای جلوگیری از ایجاد عوارض جدی در این شرایط ضروری است.
ماکروسفالی خوش خیم خانوادگی
ماکروسفالی خوش خیم خانوادگی یک بیماری ژنتیکی است که مسئول ماکروسفالی است. اگر یک نوزاد با سر بزرگ دارای سابقه خانوادگی بزرگی سر بیش از حد متوسط باشد، در این صورت با ماکروسفالی خانوادگی خوش خیم تشخیص داده می شود.
با این حال، این مشکل عوارضی ندارد و نوزاد متولد شده با سر بزرگ ممکن است به دلیل آن هیچ مشکلی در سلامتی نداشته باشد اما، ماکروسفالی با اوتیسم ارتباط دارد. اعتقاد بر این است که کودکان اوتیسم ممکن است میزان ماکروسفالی بیشتری داشته باشند.
مشکلات مغز؛ دلیل بزرگی سر نوزاد
اختلالات مغزی مانند تومورهای مغزی می‌تواند باعث بزرگ شدن سر در نوزادان شود. مگالنسفالی (هنگامی که نوزاد دارای مغزی غیرعادی بزرگ و دارای عملکرد نامناسب است) و هیدرانسفالی نیز ممکن است باعث ماکروسفالی شود. هیدرانانسفالی نوعی اختلال سفالیک است که در آن نیمکره های مغزی تا حد زیادی وجود ندارد و در جای آنها کیسه هایی پر از مایع مغزی نخاعی قرار دارد.
خونریزی داخلی در مغز و علت ماکروسفالی
ضربه به جمجمه می‌تواند باعث خونریزی داخلی و تورم مغز شود که منجر به ماکروسفالی موقتی شود.
عفونت در مغز؛ علت بزرگ بودن دور سر نوزاد
عفونت های مغزی باعث تورم مغز و جمجمه می شود که در نتیجه باعث ایجاد ماکروسفالی می‌شود.
علائم ماکروسفالی
در مورد ماکروسفالی خوش خیم خانوادگی، به غیر از داشتن سر بزرگ، علائم دیگری قابل مشاهده نیست و فقط در این عارضه دز نوع نا متناسب سر بچه نسبت به تن و جشم خود سر و کله بزرگتری دارد و هیچگونه علائمی مثل تب، لرز و یا هر گونه عارضه دیگری ندارد.
راه های تشخیص ماکروسفالی
یک متخصص اطفال می‌تواند از طریق معاینه فیزیکی معمولی ماکروسفالی را تشخیص دهد. اگر پزشک به این نتیجه برسد که ممکن است کودک دچار ماکروسفالی باشد، ممکن است آزمایش های تصویربرداری را پیشنهاد دهد.
- معاینه فیزیکی برای شناسایی ماکروسفالی
به عنوان بخشی از معاینه بدنی معمول، پزشک در هر بار ملاقات دور سر کودک را اندازه می‌گیرد. همچنین ممکن است پزشک لکه نرم (جمجمه) روی جمجمه کودک را احساس کند. اگر پزشک در معاینه معمول متوجه افزایش اندازه سر شود و ماکروسفالی را تشخیص دهد، ممکن است آزمایش های تصویربرداری را برای یافتن ناهنجاری در مغز پیشنهاد کند - سی تی اسکن و تشخیص بزرگی سر کودک
در اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT) از رایانه و دستگاه های اشعه ایکس چرخشی استفاده می‌شود که به ایجاد تصاویر مقطعی یا سه بعدی کمک می‌کند. سی تی اسکن پزشک را قادر می سازد تا بافت های نرم و رئوس جمجمه و نقطه تغییر شکل را بررسی کند. - نحوه تشخیص بزرگ بودن دور سر نوزاد با ام آر آی
در آزمایش تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) از میدان مغناطیسی و امواج رادیویی برای تولید تصاویر واضح و دقیق از مغز و سیستم عصبی استفاده می‌شود. آزمایش ام آر آی سر یک آزمایش بدون درد، غیرتهاجمی است و پزشک را قادر می‌سازد تا علت ماکروسفالی را تشخیص داده و درمانی برای همان مورد توصیه کند. - اسکن اولتراسوند برای تشخیص بزرگ شدن سر نوزاد
در اسکن اولتراسوند از امواج صوتی برای ایجاد تصاویر از بدن استفاده می‌شود. این اسکن در دوران بارداری برای تشخیص ماکروسفالی انجام می شود. اسکن اولتراسوند قبل از تولد که در اواخر سه ماهه دوم یا اوایل سه ماهه سوم انجام می‌شود می‌تواند در تشخیص این بیماری کمک کند.
درمان ماکروسفالی
درمان ماکروسفالی به علت اصلی این بیماری بستگی دارد. به عنوان مثال، یک نوزاد با ماکروسفالی خوش خیم خانوادگی ممکن است به هیچ درمانی نیاز نداشته باشد و در پاسخ به سوال برای بزرگ شدن سر کودک چه کنیم؟ می توانید به روش ها و نکات درمانی زیر برای بهبودی این عارضه توجه کنید:
- جراحی برای درمان بزرگی سر نوزاد
در چندین مورد ماکروسفالی، ممکن است جراحی پیشنهاد شود. نوع جراحی به میزان تورم مغز و علت بالقوه آن بستگی دارد. به عنوان مثال، انواع جراحی برای تومور مغزی و هیدروسفالی متفاوت خواهد بود.
- داروهای خوراکی برای درمان ماکروسفالی
در برخی موارد نادر، پزشک ممکن است داروی خوراکی را برای کنترل تورم بافت مغز پیشنهاد کند.
پیشگیری از ماکروسفالی
از آنجا که این بیماری در بدو تولد وجود دارد یا به دلیل نقص مادرزادی دیگری رخ می‌دهد، پیشگیری از ماکروسفالی دشوار است. هم اکنون، هیچ راهی شناخته شده برای جلوگیری از این بیماری وجود ندارد. نوزادان مبتلا به ماکروسفالی خوش خیم خانوادگی معمولاً کاملاً سالم بزرگ می‌شوند و با هیچ عارضه ای روبرو نمی‌شوند. سطح هوش یا سلامتی آنها ممکن است تحت تأثیر این وضعیت قرار نگیرد.
اما، اگر کودکی به دلیل بیماری دیگری دچار ماکروسفالی باشد، عامل این بیماری میزان رشد او را تعیین می کند. بسیاری از کودکان مبتلا به این بیماری تاخیر در رشد، اختلالات تشنج و سایر عوارض دیگر را تجربه می کنند. ماکروسفالی در نوزادان می تواند به دلیل یک علت خوش خیم یا یک مشکل شدید باشد. اگر باردار هستید و در مورد این بیماری نگرانی دارید، با پزشک خود مشورت کنید.
آنها می توانند این شرایط را در اواخر سه ماهه دوم یا اوایل بارداری شما رد کنند. اگر فرزندتان را برای چک آپ های معمول ببرید. پزشک کودک شما قادر به تشخیص این مشکل و پیشنهاد بهترین درمان ممکن است.
پرستاری زندگی برتر اکسین با داشتن مجوز رسمی از وزارت بهداشت و سال ها تجربه در امر ارائه خدمات مراقبت و پرستاری در منزل آمادگی دارد با کادری مجرب و متخصص به صورت شبانه روزی در خدمت همشهریان گرامی جهت ارائه خدمات به خانواده های که با مشکل بزرگ بودن سر نوزاد مواجه هستند می باشد.
