یکی از عارضه هایی که به صورت آنی و ناخواسته سراغ فرد می‌آید تشنج می‌باشد. تشنج را نمی‌شود بیماری نامید بلکه از آن به عنوان حمله عصبی نام برده می‌شود. در نوشته پیش رو ضمن توضیح در مورد تشنج پیرامون تشنج در کودکان توضیحات بیشتری خواهیم داد.
تشنج چیست و چه علتی دارد؟
تشنج عبارت است از یک دوره آنی و گذرا از گرفتگی و سفتی عضلات که به صورت غیرارادی در افراد اتفاق می‌افتد. این فرایند با تغییر سطح هوشیاری همراه بوده و فرد در طول مدت تشنج هوشیاری ندارد.
این گرفتگی عضلانی باعث وقوع حرکات نامنظم در فرد خواهد گردید و به صورت عادی حداکثر تا دو دقیقه بطول خواهد انجامید.
اکنون که دانستیم تشنج چیست در مورد علت آن نیز باید بگوییم. در حالت تشنج یک سری فعالیت های مغزی دچار اختلال گردیده و فعایت های انفجاری در مغز بوقوع خواهد پیوست که نتیجه آن بوجود آمدن وضعیت تشنج در فرد می‌باشد.
در مورد علت این طوفان‌ها فعالیت های مغزی ناخواسته ممکن است به علت بیماری خاص، تاثیر برخی از داروها و حتی ممکن است دلیل ژنتیکی و خانوادگی داشته باشد.
نکته مهم این که اگر شخصی دچار تشنج می‌گردد دلیل برداشتن بیماری صرع نمی‌باشد. درخیلی از موارد علت تشنج ناشناخته مانده است. استخدام پرستار کودک می تواند به مدیریت شرایط کمک کند.
تشنج در کودکان و علت آن
در مورد تشنج در کودکان نیز باید گفت بر اثر فعالیت الکتریکی مغز و به صورت آنی اتفاق می‌افتد. تشنج در کودکان به صورت یک حمله عصبی خود را نشان داده و نشان دهنده بروز یک فعالیت غیر طبیعی، شدید و آنی در مغز می‌باشد.
در مورد علت تشنج در کودکان بایستی گفت وقوع این حالت در کودکان به عوامل مختلفی بستگی دارد. هنگامی‌رخ خواهد داد که مغز کودک فشار بیش از حد فعالیتی را نتواند تحمل کند و بر اثر آن سیگنال های عادی مغز دچار اختلال می‌شوند.
تشنج در کودکان می‌تواند همراه با تب و یا بدون تب باشد.
مهمترین عواملی که باعث ابتلا کودک به تشنج می‌گردد عبارتند از:
- آسیب دیدن کودک حین تولد یا پس از آن
- عارضه های ژنتیکی و مادرزادی
- تب های شدید و یا عفونت بیش از حد
- مصرف دارو
- اختلالات مغزی(دژنراتیوم)
- وراثت
لازم به ذکر است عوامل گفته شده در بالا مهم ترین عوامل می‌باشد که ممکن است برخی دیگر از عوامل دیگر نیز تاثیر گذار باشند.
مدلهای مختلف تشنج در کودکان
تشنج در کودکان به شکل های مختلفی خود را نشان خواهد داد که عبارتند از:
تشنج عمومی در کودک
این نوع تشنج رایج ترین نوع در بین کودکان می‌باشد. خود به دسته های مختلفی تقسیم گردیده است. هر کدام بر اثر علل مختلفی خود را نشان می‌دهد.
اسپاسم شیرخوارگی در کودکان
قابل ذکر است که این تشنج در کودکان کمتر رایج است و فقط در سال اول دیده می‌شود. چند ثانیه بیشتر طول نخواهد کشید. البته بهتر است والدین با مشاهده این مورد به پزشک اعصاب و روان مراجعه گردد.
تشنج تبخیر
این نوع تشنج در کودکان در 5 الی 6 ماه اول زندگی سراغ کودکان می‌آید. به صورت انقباض عضلات خود را نشان می‌دهد و شیوع بالایی دارد.
صرع پایدار
این نوع تشنج در کودکان تا حدود 30 دقیقه هم طول می‌کشد و نوع حاد شناخته می‌شود که باید حتما کودک در بیمارستان بستری و زیر نظر پزشک متخصص باشد. این بستری چند روز بطول خواهد کشید تا کودک به حالت نرمال باز گردد.
تشنج کانونی در کودک
این تشنج به علت اختلال در بخش کانون تشنج مغز در یکی از لوب های مغز ایجادمی‌شود. این نوع تشنج شایع ترین نوع در میان کودکان بوده مدت زمان یک دقیقه طول می‌کشد و گرفتگی عضلات را شامل می‌شود.
تشنج میوکلونیک کودکان
این نوع تشنج ممکن است چند روز پشت سرهم و چندین بار تکرار گردد. این تشنج موجب بیماری و منقبض شدن عضلات به صورت ناگهانی می‌گردد.
علائم تشنج در کودکان
تشنج در کودکان همراه با علائمی‌خود را نشان می‌دهد. تشنج هایی که ممکن است با لرزه و بیهوش شدن خود را نشان دهد. البته در برخی موارد تشنج در کودکان چنان خفیف می‌باشد که اطرافیان نیز متوجه آن نمی‌شوند. با این وجود علائم تشنج در کودکان عبارتند از:
- رعشه، لرزش شدید بدن و یا پرش در عضلات دست و پای کودک
- خیره شدن
- سفت شدن ناگهانی بدن کودک
- بروز ناگهانی مشکلات تنفسی
- بی اختیاری در ادرار و مدفوع
- بیهوش شدن ناگهانی
- گیج و منگ شدن
- واکنش نشان ندادن به برخی صداها و کلمات
- امکان افتادن بی دلیل و ناگهانی کودک
- تکان دادن سر
- چشمک زدن سریع و خیره شدن به مدت طولانی به یک نقطه
- تغییرات گفتاری و یا دیداری
این علایم نشان دهنده آغاز تشنج در کودک می‌باشد. لازم به یادآوری است که تشنج تنها به مغز کودک آسیب نمی‌زند و عوارضی مانند تغییر در رفتار و شخصیت کودک ممکن است پدید بیاید. همچنین ممکن است تشنج در کودک باعث آسیب دیدگی جسمی‌شدید بر اثر افتادن گردد.
تشخیص تشنج در کودک
برای تشخیص حتما بایستی به پزشک متخصص اعصاب و روان مراجعه گردد. تشخیص زیر نظر پزشک از طرق زیر مشخص می‌گردد.
- تصویربرداری از مغز
- آزمایش خون
- نوار مغزی(EEG)
- نمونه برداری از نخاع(مایع مغزی)
با انجام این آزمایشات زیر نظر پزشک متخصص اعصاب روان تشخیص داده شده و درمان شروع می‌گردد.
درمان تشنج در کودکان
این درمان در دو مرحله می‌باشد. مرحله اول با هدف کنترل و یا کاهش تعداد دفعات تشنج انجام می‌گیرد و در ادامه درمان های متداول آغاز می‌گردد. این درمان‌ها عبارتند از:
- نخستین گام حفظ آرامش و اصول کمک های اولیه را رعایت نمائید که مهم ترین آن جلوگیری نمودن از آسیب رسانی کودک به خودش می‌باشد.
- تماس با اورژانس(البته تشخیص زمان و ضرورت تماس با شما می‌باشد)
- بعد از اتمام تشنج حتما با پزشک معالج تماس بگیرید.
- اغلب کودکان با دارو تشنج شان بهبود می‌پذیرد. تشخیص چگونگی درمان، مقدار دارو و طول دوره درمان همگی باپزشک معالج می‌باشد.
سخن آخر
در این نوشته ما به بررسی تشنج در کودکان پرداختیم. نکته مهم در درمان کودک تشنجی این است که کودک به موقع داروهای تجویز شده توسط پزشک را مصرف نماید. تغیین دوز دارو فقط توسط پزشک صورت می‌پذیرد. حتی اگر والدین کودک احساس کنند کودک بهبود یافته است.
