تفاوت پرستار و بهیار چیست؟ حوزه مراقبت‌های بهداشتی و درمانی گستره وسیعی از مشاغل را در بر می‌گیرد که هر کدام با وظایف و مسئولیت‌های متفاوتی به سلامت بیماران کمک می‌کنند. در این میان، پرستار و بهیار دو نقش کلیدی در تیم درمانی هستند که گاهی به دلیل شباهت‌های ظاهری در محیط بیمارستان، تفاوت‌های مهم میان آنها نادیده گرفته می‌شود. در حالی که پرستاران معمولاً مسئولیت‌های تخصصی‌تری دارند و آموزش‌های دانشگاهی طولانی‌تری را پشت سر گذاشته‌اند، بهیاران با آموزش‌های کوتاه‌تر به ارائه خدمات پایه‌ای‌تر در مراقبت از بیماران می‌پردازند.
آگاهی از فرق پرستار و بهیار نه تنها برای بیماران و خانواده‌های آنان اهمیت دارد، بلکه به‌ویژه برای داوطلبان ورود به حوزه سلامت و پرستاری در منزل از اهمیت دوچندان برخوردار است.
فرق پرستار و بهیار، خدماتی متفاوت در یک مسیر
پرستار فردی است که پس از گذراندن دوره کارشناسی پرستاری (معمولاً ۴ ساله) در دانشگاه‌های علوم پزشکی، به مهارت‌ها و دانش تخصصی در مراقبت از بیماران دست می‌یابد. بر اساس آیین‌نامه‌های وزارت بهداشت، پرستاران به‌عنوان عضوی کلیدی از تیم درمان، مسئولیت برنامه‌ریزی، ارزیابی و اجرای مراقبت‌های پرستاری را بر عهده دارند. آنها در مدیریت وضعیت‌های حاد، انجام اقدامات پیشرفته بالینی، همکاری در روندهای تشخیصی و درمانی و حتی آموزش به بیمار و خانواده نقش اساسی ایفا می‌کنند. علاوه بر این، پرستاران می‌توانند در بخش‌های ویژه مانند ICU، CCU، اتاق عمل و اورژانس به‌طور تخصصی فعالیت داشته باشند.
بهیار به چه کسی گفت می شود؟ مراحل دریافت مدرک بهیاری
بهیار به فردی گفته می‌شود که با گذراندن دوره یک‌ساله دیپلم بهیاری (که تحت نظارت وزارت بهداشت برگزار می‌شود) مهارت‌های اولیه مراقبت از بیمار را می‌آموزد. بهیاران بیشتر در زمینه انجام مراقبت‌های پایه مانند کنترل علائم حیاتی، کمک به تغذیه و جابجایی بیماران، انجام تزریقات ساده و کمک به بهداشت فردی بیماران فعالیت می‌کنند. فرق بهیار و پرستار در سطح تخصص و دامنه اختیارات است؛ به طوری که پرستاران با دانش عمیق‌تر و آموزش‌های گسترده‌تر، وظایف مهم‌تری را در چرخه درمان بر عهده دارند، در حالی که بهیاران بیشتر به حمایت و مراقبت‌های ابتدایی می‌پردازند و زیر نظر پرستاران یا پزشکان فعالیت می‌کنند و می توانند به عنوان همراه بیمار در بیمارستان نقش موثری ایفا کنند.
مدرک بهیاری یک گواهینامه معتبر از سوی وزارت بهداشت است که پس از گذراندن دوره‌های تئوری، عملی و کارآموزی به داوطلبان اعطا می‌شود. این مدرک به افراد اجازه می‌دهد در مراکز درمانی، بیمارستان‌ها و کلینیک‌ها به‌عنوان کمک پرستار یا بهیار فعالیت کنند. فارغ‌التحصیلان این رشته با داشتن تجربه کاری می‌توانند ادامه تحصیل داده و وارد مقطع کارشناسی پرستاری شوند.
فرق پرستار و بهیار از نظر شغلی
حرفه‌های پرستاری و بهیاری هر دو از ارکان مهم نظام سلامت هستند که نقش مستقیمی در مراقبت و بهبود وضعیت بیماران دارند. با این حال، تفاوت‌های قابل توجهی در ماهیت شغلی، مسئولیت‌ها و محدوده وظایف پرستار و بهیار وجود دارد که دانستن آنها برای افرادی که قصد ورود به این حوزه را دارند، یا حتی برای بیماران و خانواده‌هایشان، ضروری است. در این مطلب به طور خلاصه به مهم‌ترین تفاوت‌های شغلی این دو حرفه می‌پردازیم.
درسایت brainscape میخوانیم:
یک بهیار متخصص، پزشکی است که مراقبت‌های پیش‌بیمارستانی را به افرادی که در شرایط اضطراری شامل بیماری حاد یا آسیب‌های جسمی هستند، ارائه می‌دهد. وظیفه بهیار ارزیابی وضعیت بیمار است، با تأکید ویژه بر هر چیزی که فوراً زندگی را تهدید می‌کند، مانند انسداد راه هوایی. سپس آنها تلاش می‌کنند تا بیمار را تا زمانی که بتواند به بیمارستان یا مرکز درمانی منتقل شود، تثبیت کنند، جایی که می‌توانند مراقبت‌های پزشکی پیشرفته دریافت کنند.
تفاوت در مدت و سطح تحصیلات
پرستاری در ایران به‌عنوان یک رشته دانشگاهی در مقطع کارشناسی (B.Sc) ارائه می‌شود که معمولاً ۴ سال طول می‌کشد. در این دوره دانشجویان علاوه بر دروس نظری (فیزیولوژی، پاتولوژی، داروشناسی و…) دوره‌های کارآموزی و کارورزی متعددی را در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی می‌گذرانند. این آموزش جامع، پرستار را برای انجام مراقبت‌های تخصصی و مدیریت شرایط پیچیده بیماران آماده می‌کند.
دوره بهیاری (دیپلم بهیاری حدود ۱ سال)
دوره بهیاری عموماً به‌صورت یک دوره دیپلم یک‌ساله (بهیاری یک‌ساله) برگزار می‌شود. این دوره بیشتر به مهارت‌های اولیه پرستاری، اصول مراقبت‌های ساده، کمک به بهداشت فردی بیمار و مواردی مانند تزریقات معمول اختصاص دارد. محتوای علمی آن محدودتر و تمرکز اصلی بر آموزش مهارت‌های پایه‌ای است.
تفاوت مدرک کارشناسی vs دیپلم
مدرک فارغ‌التحصیلان پرستاری کارشناسی (لیسانس) پرستاری است که جایگاه علمی بالاتری نسبت به مدرک دیپلم بهیاری دارد. این تفاوت در سطح مدرک، نقش مهمی در محدوده مسئولیت‌ها، فرصت‌های شغلی و حتی میزان حقوق و مزایای این دو گروه ایفا می‌کند.
تفاوت در وظایف شغلی پرستار و بهیار
پرستار و بهیار هر دو در تیم درمان نقش کلیدی دارند، اما سطح مسئولیت و تخصص آنها متفاوت است.
پرستاران با تحصیلات دانشگاهی، وظایف تخصصی‌تری در مدیریت و مراقبت از بیماران دارند، در حالی که بهیاران بیشتر در مراقبت‌های پایه‌ای فعالیت می‌کنند.
شرح کارهای پرستار
پرستاران با توجه به تحصیلات آکادمیک و آموزش‌های تخصصی، مسئول ارزیابی وضعیت بیماران، برنامه‌ریزی و اجرای مراقبت‌های درمانی، مدیریت شرایط حاد (مثل شوک، ایست قلبی)، همکاری با تیم پزشکی در انجام اقدامات درمانی، آماده‌سازی و حضور در اتاق عمل، و آموزش به بیمار و خانواده هستند. همچنین در بسیاری از بخش‌های ویژه مانند ICU، CCU، دیالیز و اورژانس حضور پرستاران ضروری است.
شرح کارهای بهیار
بهیاران عمدتاً وظایف پایه‌ای‌تر و حمایتی دارند؛ مثل کمک به جابجایی بیمار و دانستن نکات مهم جابجایی بیمار، تغذیه، نظافت فردی، چک علائم حیاتی (نبض، فشار، تنفس)، انجام تزریقات ساده و همراهی بیماران در طول پروسه‌های درمانی. آنها زیر نظر پرستار یا پزشک فعالیت می‌کنند و مسئول مراقبت‌های پیشرفته نیستند.
چه کارهایی فقط پرستار می‌تواند انجام دهد؟
کارهایی مانند مدیریت شرایط بحرانی (مانند احیای قلبی ریوی)، طراحی برنامه مراقبتی مستقل، اجرای پروسیجرهای تخصصی (وصل کاتتر مرکزی، تنظیم وریدی‌های پیچیده)، حضور رسمی در تیم‌های بین‌رشته‌ای تصمیم‌گیری، و اداره بخش‌ها (سوپروایزری، سرپرستاری) فقط توسط پرستاران واجد شرایط انجام می‌شود.
تفاوت در جایگاه سازمانی و مسئولیت‌ها
پرستار و بهیار هر دو از ارکان مهم مراقبت در مراکز درمانی هستند. با این حال، تفاوت‌هایی در تحصیلات، وظایف و مسئولیت‌های شغلی آنها وجود دارد. در این نوشتار به اصلی‌ترین تفاوت‌های شغلی بین پرستار و بهیار اشاره می‌کنیم.
سلسله مراتب در بیمارستان
در سلسله مراتب درمانی، پرستار پس از پزشک در جایگاه بعدی قرار دارد و اغلب سرپرست تیم پرستاری یا مسئول مستقیم گروه بهیاران و کمک‌پرستاران است. بهیار معمولاً زیر نظر پرستار و در سطح پایین‌تری از ساختار سازمانی بیمارستان فعالیت می‌کند.
روند گزارش‌دهی
پرستاران نتایج ارزیابی، تغییرات وضعیت بیمار و اقدامات درمانی را مستقیماً به پزشک معالج گزارش می‌دهند. در حالی که بهیار موظف است ابتدا به پرستار شیفت یا سرپرست پرستاری گزارش دهد و پس از آن در صورت لزوم، اطلاعات از طریق پرستار به پزشک منتقل می‌شود.
میزان اختیارات تصمیم‌گیری
پرستاران در محدوده اختیارات خود قادر به تصمیم‌گیری بالینی مستقل (مثل ارزیابی خطر، تغییر در مراقبت‌های پرستاری و پیگیری شرایط بیمار) هستند. اما بهیاران حق این تصمیم‌گیری‌ها را ندارند و باید طبق دستور پرستار یا پزشک عمل کنند.
تفاوت در بازار کار و حقوق
پرستار و بهیار هر دو در کنار بیماران حضور دارند، اما وظایف و اختیارات متفاوتی دارند. پرستاران مسئول مراقبت‌های تخصصی و تصمیم‌گیری‌های درمانی‌اند، در حالی که بهیاران بیشتر به امور پایه‌ای کمک می‌کنند
مقایسه حقوق ماهانه
به دلیل سطح تحصیلات، گستره مسئولیت‌ها و سختی کار، حقوق پرستاران به‌طور میانگین بالاتر از بهیاران است. طبق داده‌های منتشرشده توسط بیمارستان‌ها و مراکز درمانی، اختلاف حقوق ممکن است به میزان ۳۰ تا ۵۰ درصد یا حتی بیشتر بسته به شیفت، محل خدمت (خصوصی یا دولتی) و سابقه کار باشد.
فرصت‌های شغلی بیشتر برای پرستاران
پرستاران می‌توانند در بخش‌های متنوع بیمارستانی شامل اتاق عمل، ICU، CCU، دیالیز، اورژانس، کلینیک‌های تخصصی و حتی پروژه‌های بهداشت جامعه و خانه‌های بهداشت فعالیت کنند. این گستره وسیع فرصت‌های شغلی، بازار کار پرستاری را پایدارتر و متنوع‌تر کرده است.
محدودیت‌های بهیاران
از آن‌سو بهیاران عمدتاً به بخش‌های بستری عمومی یا مراقبت‌های پایه محدود می‌شوند و امکان اشتغال در واحدهای تخصصی مانند ICU یا اتاق عمل را ندارند، مگر در نقش‌های حمایتی. همچنین به دلیل سطح تحصیلات، در سلسله مراتب مدیریتی جایگاه خاصی ندارند.
خدمات حرفه‌ای پرستاری و بهیاری در زندگی برتر
در «زندگی برتر» ما با بهره‌گیری از پرستاران دانشگاه‌دیده و بهیاران آموزش‌دیده، مجموعه‌ای کامل از خدمات مراقبتی را در منزل یا محل موردنظر شما ارائه می‌دهیم. خدمات پرستاری ما شامل تزریقات تخصصی، سرم‌تراپی، مراقبت از بیماران پس از عمل جراحی، مدیریت زخم‌های مزمن و دیابتی، پایش دقیق علائم حیاتی و حتی مشاوره تغذیه و آموزش به خانواده بیمار است. پرستاران ما همچنین می‌توانند در مراقبت‌های ویژه مانند بیماران بستری در منزل با دستگاه‌های کمک‌تنفسی، بیماران سکته مغزی یا نیازمند فیزیوتراپی مشارکت داشته باشند.
بهیاران مجرب زندگی برتر در کنار پرستاران، مراقبت‌های پایه و حمایتی را با دلسوزی و توجه کامل انجام می‌دهند. این خدمات شامل کمک به بهداشت فردی و حمام بیمار، جابجایی ایمن، همراهی در خوردن غذا، مراقبت‌های ساده مثل اندازه‌گیری فشار خون یا قند، و ایجاد فضایی آرام برای بیمار است. هدف ما این است که با ارائه این خدمات حرفه‌ای، هم آرامش و ایمنی بیمار را تأمین کنیم و هم بار روانی و جسمی خانواده‌ها را کاهش دهیم. برای دریافت مشاوره و رزرو خدمات پرستاری یا بهیاری، همین امروز با «زندگی برتر» تماس بگیرید تا بهترین گزینه‌ها را بر اساس نیاز شما پیشنهاد دهیم.
سوالات پرتکرار
