هر آنچه لازم است درباره کم وزنی نوزاد در بدو تولد بدانید

از شایع ترین مشکلات نوزادان در بدو تولد، کم وزنی نوزاد یا  Low Birth Weight است. وزن کم، یکی از مشکلاتی است که به دلایل مختلف  ممکن است بروز نماید. اگر کودک شما هنگام تولد کمتر از 2.5 کیلوگرم (5.5 پوند) وزن داشته باشد، اصطلاح نوزاد کم وزن به او اطلاق می شود. اگر وزن کودک شما کمتر از 1.5 کیلوگرم است، ماما، پزشکان و پرستاران ممکن است او را نوزاد بسیار کم وزن توصیف کنند. این اتفاق می تواند برای نوزادانی رخ دهد که به صورت زودرس به دنیا می آیند.
اگر نوزادی نارس بود، وضعیت جسمی او با نوزادانی که کوچک هستند، اما بین 37 هفته تا 42 هفته متولد می شوند (کامل)، متفاوت است.

علت کم وزنی نوزاد در  هنگام تولد چیست؟

دلایل زیادی وجود دارد که ممکن است کودک در هنگام تولد کم وزن باشد. تجربه هر زن از بارداری متفاوت است و هر یک از ما یک ژن منحصر به فرد را به ارث می بریم که میتواند دلیل کم وزن شدن نوزاد در حین تولد باشد. در ادامه به عوامل مختلفی که روی وزن نوزاد تاثیر می‌گذارند، اشاره می‌کنیم:

1. نوزادانی که از والدین سفیدپوست اروپایی متولد می‌شوند، نسبت به نوزادانی که از والدین با نژاد آسیایی، سیاه پوست یا مختلط متولد می شوند، دارای وزن کمتری هستند.
2. والدینی که قد کوتاه تری دارند و وزن آنها کمتر از متوسط است یا خودشان از بدو تولد کم وزن بودند ، ممکن است فرزندان کم وزن تری داشته باشند.
3. در مورد دوقلوها نیز معمولا این نوزادان کم وزن تر از سایر کودکان خواهند بود. این می تواند به این دلیل باشد که دوقلوها نسبت به نوزادان تنها، رشد کندتری دارند.
4. نوزاد ممکن است به دلیل عارضه ای که در دوران بارداری مادر اتفاق افتاده است، در هنگام تولد کم وزن باشد؛ به خصوص اگر آن عارضه روی جفت تأثیر بگذارد، می تواند باعث شود که اکسیژن و مواد مغذی کمتری به جنین برسد و ممکن است رشد جنین را محدود کند.
5. گاهی اوقات ، سلامت روان مادر می تواند بر رشد جنین تأثیر بگذارد. بنابراین ارتباط تنگاتنگی بین افسردگی در دوران بارداری و وزن کم نوزاد هنگام تولد وجود دارد. اگر در دوران بارداری تحت تأثیر اضطراب و افسردگی قرار گرفته اید ، با پزشک خود مشورت کنید؛ زیرا تجربه افسردگی در دوران بارداری ممکن است افسردگی پس از زایمان را بیشتر کند.

پیشنهاد مقاله : انتخاب پرستار کودک

چگونه مشکل کم وزنی بر جنین تاثیر گذار است؟

این برای هر نوزادی متفاوت است. این نکته را هم در نظر بگیرید که اگر رشد جنین فقط در اواخر بارداری شما تحت تأثیر قرار گیرد، احتمال رشد او پس از تولد زیاد است.
کودک ممکن است اندازه طبیعی داشته باشد، اما کمی ضعیف تر از حد انتظار باشد و پوستی کمی شل تر داشته باشد. سر او ممکن است نسبت به بدنش بزرگ باشد. این به این دلیل است که باید عضلات نوزاد رشد نماید و در بدنش چربی ذخیره گردد.

در ابتدا ، نوزاد ممکن است به کمک پزشکی نیاز داشته باشد تا او را در مسیر درست تغذیه قرار دهد. شیردهی بهترین روش برای تغذیه نوزاد است. اولین شیر مادر ماده غلیظ و پروتئینی به نام آغوز است که سیستم ایمنی کودک را تقویت کرده و اشتهای او را تحریک می نماید.

عوامل موثر بر کم وزنی نوزاد

موارد زیادی در دوران بارداری ممکن است بر کم وزنی نوزاد حین تولد تاثیر بگذارد، این موارد عبارتند از:

مشکلات تنفسی

ممکن است نوزاد در حین زایمان دیر هنگام، مقداری مواد دفعی خود را به درون ریه ها کشیده باشد. به این عمل آسپیراسیون مکونیوم می گویند. اگر نوزاد در تولد تأخیر داشته باشد یا در حین زایمان دچار استرس شود، ممکن است اولین مدفوع او که ماده ای سیاه و متراکم است و مکونیوم نام دارد را وارد دهان و ریه نماید . در این شرایط کودک به دلیل کمبود اکسیژن نفس های عمیق و تند می کشد و مکونیوم می تواند وارد ریه های او شود.

گلوکز خون پایین (هیپوگلیسمی)

در شرایطی که جنین قند کافی در رحم مادر دریافت نکرده باشد، این مشکل پیش می آید . این بدان معنی است که او فرصتی برای ایجاد وزن بیشتر در اثر قند پیدا نکرده است.

گلبول های قرمز بیش از حد طبیعی (پلی سیتمی)

اگر کودک شما در رحم اکسیژن کافی دریافت نکند، بدن او با تولید گلبول های قرمز بیشتر این کمبود را جبران می کند. کودک ممکن است علاوه بر مشکل کم وزنی، ظاهرا قرمز به نظر برسد، ضربان قلب سریع داشته و کمی در حرکات کند باشد. در این صورت احتمال ابتلا به بیماری پلی سیتمی ورا افزایش می‌یابد.

تنظیم حرارت بدن

در برخی مواقع کودک کم وزن ممکن است در گرم نگه داشتن بدن دچار مشکل باشد، زیرا لایه ای از چربی که سبب تنظیم درجه حرارت بدن نوزاد می شود در بدن او شکل نگرفته است.

مراقبت های کودک کم وزن پس از تولد

اگر وزن کودک شما در طول بارداری کمتر از حد انتظار بوده باشد، ممکن است برای مدت طولانی تری به کمک پرستار کودک احتیاج داشته باشد تا بتوانید وزن نوزاد را به حد مطلوب برسانید. همچنین گاهی نوزاد در طی دوران جنینی سرعت کمتری در رشد دارد که ممکن است بر الگوهای رشد پس از تولد نیز تاثیر بگذارد. در این حالت ، سرعت رشد آهسته کودک شما ممکن است به دلیل عفونت یا بیماری که جفت را تحت تأثیر قرار داده است، یا یک بیماری ارثی ایجاد شده باشد.

اگر کودک شما زود به دنیا آمده است، ممکن است لازم باشد برای درمان و نظارت به بخش مراقبت های ویژه نوزادان (NICU) سپرده شود . اگر نوزاد در زمان مناسب به دنیا آمده است اما مشکل کم وزنی داشته باشد، می توان از وی در بخش مراقبت ویژه نوزاد یا به همراه مادر در بخش بعد از زایمان مراقبت کرد.

بخش مراقبت ویژه نوزادان می تواند با بررسی اینکه چه چیزی باعث کم وزنی نوزاد شده است، بهترین روش درمانی را برای او انجام دهد. آنها ممکن است فعالیتهای زیر را انجام دهند :

• جفت را از نظر علائم عفونت بررسی کنند و به دنبال عروق آسیب دیده در اثر انسداد یا پارگی باشند.
• به یادداشت های بارداری پزشک در حین بارداری شما مراجعه نموده و در مورد سلامتی و نحوه سپری شدن ایام بارداری با شما صحبت کنند.
• ممکن است تیم پزشکی شما بخواهد آزمایش خون و ادرار از نوزاد تهیه کند تا مشخص کند که آیا علائم عفونت ویروسی یا باکتریایی مانند ویروس سیتومگال (CMV) وجود دارد.
• در مورد سابقه خانوادگی مادر سوال نماید تا احتمال وجود شرایط ارثی که ممکن است بر رشد نوزاد تأثیر بگذارد را بررسی نماید.

آیا داشتن وزن کم نوزاد در هنگام تولد در سنین بالاتر بر او تاثیر می گذارد؟

نمی توان با اطمینان اظهار نمود که کم وزنی نوزاد در هنگام تولد بر عملکرد بعدی کودک در مدرسه، سلامتی یا رفتار آینده کودک تأثیر می گذارد. براساس اطلاعات شخصی هر نوزاد، از جمله اینکه وزن نوزاد هنگام تولد چه مقدار کم بوده است، چه عواملی باعث این کمبود وزن شده است و چه زمانی در بارداری این اتفاق برای نوزاد افتاده است، همگی بر روند وزن گیری کودک در آینده موثر خواهد بود.

همچنین اندازه گیری رشد نوزادان در یک دوره زمانی طولانی برای محققان دشوار است؛ زیرا عوامل مختلفی بر روند رشد نوزاد تاثیر می گذارد . از داشتن یک رژیم غذایی سالم گرفته تا پرورش در یک خانواده که به کودک محبت و توجه کافی نمایند، همه و همه  در رشد نوزاد نقش دارد.

به دلیل همه این عوامل، رسیدن به برخی از میانگین های رشد شامل هماهنگی جسمی و قدرت بدنی و مهارت های تفکر، ممکن است در نوزاد کم وزن بیشتر طول بکشد.

تغذیه با شیر مادر بهترین فرصت را به نوزاد می دهد تا نقاط ضعف خود را جبران نماید. بهتر است کودک کم وزن بعد از به دنیا آمدن به آرامی وزن اضافه نماید . شیر مادر به او کمک می کند تا با سرعت مناسبی وزن خود را افزایش دهد. شیر خشک هم می تواند به نوزادان کمک کند تا سریع وزن بگیرند؛ با این حال، این احتمال وجود دارد که افزایش سریع وزن در کوتاه مدت داشته باشند و بعدا در زندگی مشکلاتی مانند دیابت ایجاد کند.

اطمینان حاصل کنید که در فواصل زمانی مشخص که پزشک اعلام می‌کند، تمام بررسی های رشد و نمو بر روی نوزاد انجام گیرد تا نمودار صحیحی از روند رشد نوزاد بدست آید.

آیا فرزند های بعدی نیز ممکن است با کمبود وزن بدنیا بیایند؟

ممکن است این احتمال وجود داشته باشد که فرزند بعدی شما هم در هنگام تولد دارای کمبود وزن باشد.  لازم است در بارداری بعدی، مادر به صورت دقیق تر تحت نظر پزشک و ماما قرار گیرد.

بسته به علت کم وزنی نوزاد قبلی و سلامت عمومی مادر، احتمال دارد متخصص زنان و زایمان به مادر توصیه نماید که روزانه آسپرین مصرف نماید. همچنین ممکن است در اواخر بارداری اسکن رشد برای شما تجویز گردد که شامل اسکن داپلر برای بررسی جریان خون از جفت به نوزاد است.

زندگی برتر؛ ارائه دهنده خدمات پرستاری نوزاد

با اینکه والدین از اهمیت وزن بر سلامتی نوزاد باخبر هستند، اما لازم است تاکید کنیم که در صورتی که مشکل کم وزنی نوزاد به موقع رسیدگی و درمان نشود، ممکن است به اختلالات بعدی در آینده منجر شود. موسسه پرستاری زندگی برتر اکسین با داشتن سال ها تجربه ارزشمند در ارائه خدمات مراقبت و پرستاری در منزل، آمادگی دارد تا به صورت شبانه روزی در امور رسیدگی و انتخاب پرستار کودک و نوزاد دلبند شما یاری کند و نگرانی شما را از بابت نگهداری کودک رفع نماید.