یکی از عارضه‌هایی که ممکن است بر اثر ضربه شدید به سر پیش بیاید، خونریزی مغزی است. اهمیت زیادی دارد که علائم خونریزی مغزی بر اثر ضربه را دانسته و در صورت وارد شدن هر گونه ضربه کوچک تا بزرگ، انواع خون ریزی مغزی شناسایی شده و به سرعت درمان لازم، آغاز شود. در این مطلب از مرکز خدمات پرستاری زندگی برتر قصد داریم ببینیم که علائم خونریزی مغزی در اثر ضربه چیست؟ و چطور باید روند درمانی و بهبودی پس از بروز حادثه را دنبال کرد.
شما نیز اگر مایل هستید در این باره اطلاعات نسبی به دست بیاورید، تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
همه چیز درباره خونریزی مغزی در اثر ضربه
در پاسخ به این پرسش که خونریزی مغزی چگونه اتفاق می افتد؟ باید گفت که خونریزی مغزی، در واقع نوعی از خونریزی داخلی است که به عنوان یک شرایط اورژانسی پزشکی شناخته شده و باید بسیار سریع، رسیدگی به آن صورت بگیرد. در چنین شرایطی، خون به یکباره به بافت مغز وارد شده و آسیب مغزی را ایجاد می‌کند. در نظر داشته باشید که همیشه لزوما خونریزی مغزی، بر اثر ضربه خوردن اتفاق نیفتاده و عوامل دیگری چون فشار خون بالا هم ممکن است منجر به چنین عارضه‌ای شود.
پیشنهاد مقاله: سکته مغزی؛ علائم، عوارض و نحوه نگهداری از بیمار سکته مغزی در منزل
انواع خون ریزی مغزی بر اثر ضربه، بسته به محل وارد آمدن ضربه و محل خونریزی و تجمع لخته، شامل موارد زیر می‌شود:
- خونریزی اپیدورال
- خونریزی ساب دورال
- خونریزی ساب آراکنوئید
- خونریزی داخل مغزی
این موارد که در بالا به آن‌ها اشاره کردیم، انواع خونریزی مغزی در اثر ضربه بودند، شما عزیزان می توانید جهت آرامش خاطر در صورت وجود بیمار در منزلتان با مشاورین مرکز تماس حاصل فرمایید و درخواست اعزام یک پرستار بیمار را داشته باشبد.
علل خونریزی مغزی در اثر ضربه خوردن
زمانی که از ضربه به سر و خونریزی مغزی صحبت می‌کنیم، این ضربه می‌تواند حتی آن قدرها شدید نباشد. در واقع موقعیت وارد شدن ضربه، به همان اندازه اهمیت دارد که شدت آن! به طور نمونه ضربات مستقیم در بخش جلو و پشتی سر، حتی در صورتی که شدت زیادی نداشته باشند، با تکان ناگهانی جمجمه و لرزش آن، ریسک بروز خونریزی مغزی را به همراه دارند.
به واقع اکثر مواقع ضربات خفیف تا شدید به سر، موجب ایجاد هماتوم شده و خونریزی مغزی را شکل می‌دهند. این مورد به خصوص در آن دسته از افرادی که از داروهای رقیق کننده خون استفاده می‌کنند، ریسک بالاتری دارد.
روند بهبودی خون ریزی مغزی
بسته به شکل خونریزی مغزی اتفاق افتاده، پزشک جراح یکی از روش‌های جراحی برای تخلیه هماتوم را انجام خواهد داد. گاهی اوقات خون به صورت موضعی به شکل مایع (به جای لخته)، تجمع پیدا کرده که در این صورت معمولا جراح با ایجاد سوراخی کوچک در جمجمه، با ساکشن خون را از محل خود بیرون می‌آورد.
در شرایطی دیگر ممکن است جراح نیاز به کاهش فشار بر مغز داشته و با برش کرانیکتومی، این کاهش فشار را به شکل برداشتن قسمتی از جمجمه، انجام دهد. همین طور در صورتی که خونریزی مغزی با حجم زیادی همراه بوده و امکان ساکشن به دلیل ایجاد لخته‌های بزرگ و نسبتا جامد وجود نداشته باشد، جراح باید قسمتی از جمجمه را باز کرده و لخته‌های خون را خارج کند.
پس از انجام عمل جراحی مغز، باید مراقبت و پرستاری از بیمار به درستی انجام بپذیرد. در چنین وضعیتی تعویض روزانه پانسمان و مراقبت از آن، برای به صفر رساندن ریسک عفونت انجام می‌گیرد. به طور معمول بیمار باید حداقل 3 روز برای استحمام منتظر بماند. پس از آن نیز حمام کردن باید با مراقبت و توجه کامل و استفاده از مواد شوینده مورد تائید پزشک، انجام بپذیرد.
در مواردی که خونریزی مغزی آسیب‌های جدی به همراه داشته باشد، معمولا پس از جراحی و پشت سر گذاشتن هفته اول، کاردرمانی، گفتار درمانی و فیزیوتراپی به منظور توانبخشی به بیمار، لازم خواهد بود که به وسیله پرستار و مراقب مجرب، دنبال شوند.
همین طور رژیم غذایی و تغذیه بیمار باید مطابق اصول پیش رفته و در صورتی که پزشک معالج تجویز خاصی داشته باشد، حتما رعایت شود.
پیشنهاد مقاله: ورزش و سلامت مغز
روش تشخیص خونریزی مغزی
تشخیص اولیه و علائم خونریزی مغزی شامل موارد زیر می‌شوند:
- حالت تهوع و استفراغ در طول 24 ساعت پس از وارد آمدن ضربه به سر
- اختلال بینایی یک یا هر دو چشم
- سردرد شدید به همراه گرفتگی گردن
- از دست دادن سطحی از هوشیاری
- خواب آلودگی
- از دست دادن تمرکز
- فراموشی
- تحریک پذیری بالا
- خونریزی از گوش
- اختلال در بلغ
- اختلال در صحبت کردن
- اختلال در درک
- اختلال در تعادل و هماهنگی بین اعضای بدن
- بی حالی و لختی
- کما
این موارد که در بالا به آن‌ها اشاره کردیم، علائم اولیه خونریزی مغزی در اثر ضربه بودند. با مشاهده این علائم و دریافت شرح حال بیمار که ضربه مستقیم را در بخش سر خود تجربه کرده باشد، پزشک به احتمال زیاد درخواست سی تی اسکن یا ام آر آی مغزی می‌دهد. در صورتی که پزشک جواب لازم را از این روش‌های تصویربرداری به دست نیاورد، آزمایش مایع ستون فقرات و مغز را انجام خواهد داد.
آیا خونریزی مغزی درمان می‌شود؟
بله قطعا در صورتی که بیمار به موقع به بیمارستان منتقل شود، درمان‌های اولیه و تکمیلی در خصوص او، اجرا خواهد شد. در چنین شرایطی معمولا به صورت اورژانسی، از داروهای غیرگشادکننده وریدی چون لابتالول و همین طور اسمولول استفاده می‌شود تا شرایط بیمار به فاز بحرانی‌تری وارد نگردد.
درمان‌های پیشرفته‌تر چون قرار دادن لوله در نای و همین طور تخلیه بخش هماتوم مغز، در مراحل بعدی و بسته به وضعیت بیمار، از سوی جراح و پزشک معالج مغز و اعصاب، صورت می‌گیرد. در این مرحله نیز از استروئیدها برای کاهش تورم مغز و داروهای ضدانعقاد خون، برای جلوگیری از لخته شدن خون استفاده خواهد شد.
پیشنهاد مقاله: 5 نکته مهم در پرستاری از بیمار مبتلا به سکته مغزی
سخن پایانی
در بالا دیدیم که خونریزی مغزی بر اثر ضربه، چطور اتفاق افتاده و روش تشخیص خونریزی مغزی چگونه است. از این روی در صورت بروز آسیب و با مشاهده اولین علائم خونریزی مغزی، باید حتما از اورژانس برای رساندن بیمار به بیمارستان، در اولین فرصت و بدون فوت وقت، استفاده کرد. شما چه تجربه‌ای در این باره داشته و چه فرایندی را در خصوص آن، دنبال کرده‌اید؟ حتما نظرات و تجربیات خود در این باره را با ما و دیگر کاربران ما، به بحث و اشتراک بگذارید.
سوالات متداول
معمولا پاره شدن رگ‌های اصلی مغز و وارد شدن خون به داخل جمجمه، خونریزی مغزی ایجاد خواهد کرد.
بسته به نوع فعالیت و شدت آن، این زمان متفاوت است. اما معمولا به چیزی نزدیک به دو ماه (بسته به شدت آسیب)، برای بازگشت به زندگی کاملا طبیعی زمان نیاز است.
بله، در صورتی که به موقع رسیدگی پزشکی به فردی که دچار خونریزی مغزی بر اثر ضربه شده، صورت نگیرد، ریسک مرگ را به همراه دارد.
بسته به شدت و محل خونریزی مغزی بر اثر ضربه، طول درمان آن، متفاوت است.
به طور معمول تا 24 ساعت پس از وارد آمدن ضربه، انتظار علائم را داریم، در حالی که گاهی اوقات بیمار هیچ علامتی نیز از خود نشان نمی‌دهد.
