بیماری های واگیردار از جمله عوامل تهدیدکننده‌ای هستند که در طی سالیان، جان میلیون‌ها نفر از افراد را گرفته‌‌اند. امروزه تا حد زیادی این بیماری که در انواع مختلفی وجود دارد، از طریق روش‌های گوناگون تحت کنترل در آمده‌است.
به عنوان مثال یکی از شایع‌ترین موارد، سرماخوردگی کودکان است که با استفاده از روش‌های ساده‌ای همچون شست و شو دست، رعایت بهداشت، آموزش از طریق پرستار بیمار و… قابل پیشگیری خواهد بود. با این وجود، آگاهی و شناخت بیماری‌های واگیردار به منظور پیشگری از خطرات احتمالی، ضرورت دارد. از این رو، در ادامه مقاله به بررسی بیماری‌های واگیردار و انواع مختلف آن خواهیم پرداخت.
بیماری‌های واگیردار چیست؟
بیماری های واگیردار، نوعی از بیماری‌های عفونی است که از فردی به فرد دیگر و یا از طریق حشرات و سایر حیوانات به انسان منتقل شود. همچنین، این بیماری در اثر ارگانسیم‌های موجود در آب و یا غذای آلوده که از فرد آلوده در محیط قرار گرفته‌است نیز قابلیت سرایت را دارد. به عنوان مثال سرفه کودک بیمار یکی از راه های انتقال بیماری سرماخوردگی یا آنفولانزا به دیگران است که باید به خوبی از آن مراقبت و پیشگیری کرد.
به طور کلی عواملی که باعث ایجاد بیماری واگیردار می‌شوند شامل ویروس، باکتری و انگل هستند. علائم و نشانه‌های بیماری‌های واگیردار نیز، بسته به عامل ایجادکننده عفونت، متغیر و متفاوت خواهند بود.
انواع بیماری‌های واگیردار
بیماری های واگیردار براساس شیوه انتقال خود، طبقه‌بندی می‌شوند که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد:
| انواع بیماری واگیردار بر اساس روش‌های انتقال | روش سرایت | مثال |
| از طریق هوا | این دسته از بیماری‌های واگیردار از طریق سرفه و یا عطسه عفونی، در هوا پخش شده و از این طریق موجب سرایت به سایر افراد می‌شوند. | سل، برونشیت در سالمندان، دیفتری |
| از طریق رابطه جنسی | در این روش، فرد آلوده ممکن است عامل عفونت را به پارتنر خود منتقل نماید. علاوه براین، این نوع از انتقال باعث سرایت بیماری واگیردار، از مادر به نوزاد خواهد شد. | ایدز، هپاتیت |
| از طریق مدفوع | این دسته از بیماری واگیردار، از طریق آب و یا غذای آلوده، سبب انتقال عامل عفونت به دیگر افراد می‌شود.همچنین این روش انتقال، زمانی که عامل عفونت و آلودگی در مقیاس بزرگ رخ دهد، ممکن است موجب بروز بیماری‌های همه‌گیر شوند. | اسهال، وبا، برخی از انواع استفراغ |
| از طریق حشرات | تعداد زیادی از بیماری‌های واگیر، توسط حشرات ناقل ایجاد می‌شوند که در یک منطقه خاص زندگی می‌‌کنند. | مالاریا، مننژیت، طاعون، تیفوس، کزاز، تب زرد |
شناخت و آگاهی از روش‌های انتقال بیماری‌های مسری در پیشگیری از بیماری‌های واگیردار، از اهمیت بالایی برخوردار است.
به نقل از وبسایت www.mayoclinic.org :
بیماری‌های عفونی توسط ارگانیسم‌هایی مانند باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها، و انگل‌ها ایجاد می‌شوند و می‌توانند از طریق تماس مستقیم، تماس غیرمستقیم، نیش حشرات، یا آلودگی مواد غذایی منتقل شوند. علائم بیماری‌های عفونی معمولاً شامل تب، خستگی، و دردهای عضلانی است و برخی از آن‌ها با واکسن و رعایت بهداشت قابل پیشگیری هستند. مراقبت و درمان بیماری‌های عفونی در کلینیک مایو شامل استفاده از تیم‌های متخصص برای ارائه مراقبت‌های تخصصی و مدیریت این بیماری‌ها است.
راه‌های پیشگیری از بیماری‌های واگیردار
با توجه به اینکه، رعایت نکات مربوط به پیشگیری از بیماری های واگیردار باعث می‌شود تا به میزان قابل توجهی، درصد ابتلا در افراد کاهش یابد، در ادامه به معرفی مهم‌ترین راه‌های پیشگری خواهیم پرداخت:
شست و شوی دست
یکی از رایج‌ترین و ساده‌ترین روش‌های پیشگیری، شست و شوی منظم دست‌هاست. همچنین، این روش از بروز بسیاری از بیماری‌های عفونی در افراد جلوگیری می‌کند. به طور معمول، موقعیت‌هایی که نیاز است تا دست‌ها شسته‌شوند، عبارت‌اند از:
- بعد از عطسه و یا سرفه
- لمس حیوانات
- پس از تماس با گوشت، پوست تخم‌مرغ، مرغ
- پس از استفاده از سرویس بهداشتی
رژیم غذایی مناسب
استفاده از رژیم غذایی مناسب، سبب می‌شود تا ایمنی بدن در برابر عوامل خارجی افزایش یابد و به دنبال آن میزان ابتلا بیماری های واگیردار کاهش پیدا کند.
مصرف آب
یکی دیگر از روش‌های ساده به منظور پیشگیری از بیماری واگیر، نوشیدن مقدار کافی آب در طول روز است.
مراقبت در برابر نیش انواع حشرات
باتوجه به اینکه گزش حشرات مانند سالک و یا پشه، عامل ایجادکننده بیماری واگیردار مانند مالاریا بوده، ضروری است تا افراد از پشه‌بند و یا مواد دافع حشرات استفاده نمایند.
خودداری از انجام رفتارهای پرخطر
به منظور پیشگری از بیماری‌های واگیردار، لازم است تا افراد از انجام رفتار‌هایی همچون مصرف مشروبات الکی، مواد مخدر، روان‌گردان و یا برقراری رابطه جنسی بدون حفاظت خودداری نمایند.
همچنین، استفاده از وسایل تیز و تزریقی مشترک، عامل شایعی است که موجب انتقال بیماری‌هایی نظیر هپاتیت، سفلیس و… می‌شود. بنابراین، ضروری است تا افراد از این وسایل استفاده نکنند.
انجام واکسیناسیون
یکی دیگر از روش‌های قابل اعتماد جهت پیشگیری، انجام به موقع واکسیناسیون است. این روش تاکنون باعث به حداقل رسیدن و پیشگیری از بیماری های واگیردار زیادی همچون آبله، دیفتری، کزاز، فلج اطفال و زونا در سالمندان شده‌است.
غربالگری بیماران و جداسازی
جداسازی افراد مبتلا به بیماری واگیردار، باعث می‌شود تا از انتقال عامل بیماری به دیگر افراد جلوگیری شود. همچنین، لازم است تا از طریق برنامه‌های مناسب، روش‌های پیشگیری از بیماری واگیردار را به کودکان آموزش دهید.
رعایت بهداشت فردی
افراد برای جلوگیری از انتقال بیماری‌های مسری، باید نکات بهداشتی را رعایت نمایند. به عنوان مثال در صورت ابتلا به بیماری‌های مسری که از راه تنفسی ایجاد شده‌اند، لازم است تا در هنگام عطسه و یا سرفه، دهان و بینی خود را بپوشانند. همچنین، از تماس با اطرافیان تا حد امکان خودداری نمایند و در صورت حضور در جمع افراد، از ماسک استفاده نمایند.
رعایت بهداشت در هنگام تماس با حیوانات
علاوه بر رعایت بهداشت فردی به منظور جلوگیری از انتقال بیماری واگیردار، نیاز است تا افراد در هنگام تماس با حیوانات نیز بهداشت را رعایت نمایند؛ زیرا، بیماری‌های واگیردار ممکن است از طریق حیوانات هم به انسان منتقل شوند و از این طریق آمار ابتلا افزایش یابد.
سخن پایانی
باتوجه به اینکه بیماری های واگیردار، از طرق مختلفی به انسان منتقل می‌شوند، لازم است تا افراد نکات مربوط به پیشگیری و یا درمان این بیماری را جدی بگیرند. از این طریق، هم خود فرد از آسیب‌های مربوط به بیماری واگیردار درامان خواهد بود و هم باعث می‌شود تا دیگران نیز در سلامت و رفاه زندگی خود را سپری نمایند. در صورتی که نیاز به پرستار بیمار برای سالمند یا کودک خود دارید، می‌‌توانید با مشاوران زندگی برتر تماس بگیرید.
سؤالات متداول
1- آیا بیماری های واگیردار از حیوانات به انسان منتقل می‌شوند؟
بله. این امکان وجود دارد که عامل عفونی مربوط به بیماری واگیردار، از حیوان به انسان نیز منتقل شده و باعث بروز بیماری در وی شود.
2- آیا بیماری واگیردار، تنها مختص افراد بالغ است؟
خیر. این نوع از بیماری ممکن است در هر سنی و در هر جنسی بروز یابد و خطرات و مشکلاتی نظیر تب، سردرد و حتی مرگ را به دنبال داشته‌باشد.
3- آیا بیماری های واگیردار خطرناک هستند؟
با توجه به اینکه عامل بیماری‌های واگیردار، عفونی هستند، در صورتی که جدی گرفته‌نشوند و یا درمان نشوند، ممکن است آسیب‌های جبران‌ناپذیری را برای افراد بوجود آورند.
4- بیماری‌های مسری از چه طریق ایجاد می‌شوند؟
عوامل ایجادکننده این بیماری گوناگون بوده که شایع‌ترین آن‌ها ویروس، باکتری و انگل هستند.
5- به منظور پیشگیری از بیماری های واگیردار، چه اقداماتی ضروری است؟
یکی از مهم‌ترین و مؤثرین روش‌های موجود جهت پیشگیری، شست و شو مداوم دست‌ها و رعایت بهداشت فردی است.
6- انواع بیماری های واگیردار کدامند؟
بیماری های واگیردار توسط ویروس‌ها، باکتری‌ها، قارچ‌ها، و انگل‌ها ایجاد می‌شوند و شامل بیماری‌هایی مانند آنفولانزا، سل، سرخک، ایدز، مالاریا، و عفونت‌های قارچی و انگلی هستند. این بیماری‌ها از طریق تماس مستقیم، هوا، آب، غذا، نیش حشرات، و انتقال خون منتقل می‌شوند.
