برگشت تکلم بعد از سکته مغزی در سالمندان: نکات مهم کمکی

سکته مغزی را می توان یک حمله خطرناک و آسیب پذیر دانست که توانایی آن را دارد تا علاوه بر مغز تاثیرات مخربی بر دیگر اعضای بدن نیز بگذارد. در واقع سکته مغزی می تواند مشکلات جسمانی مانند عدم توانایی راه رفتن، عدم توانایی بلند کردن اجسام، انجام فعالیت ها و کارهای روزانه و دیگر موارد را ایجاد کند. مشکلات گفتاری یکی از عوارض شایع سکته مغزی است. افرادی که دچار سکته شده‌اند، معمولاً در هفته‌ها و ماه‌های پس از آن با مشکلات در برقراری ارتباط و استفاده از زبان مواجه می‌شوند. از این رو کمک به برگشت تکلم بعد از سکته مغزی دغدغه اصلی خانواده و پرستار بیمار است.

عدم تکلم در سکته مغزی چیست؟

وقتی توانایی برقراری ارتباط به دلیل سکته مغزی تحت تأثیر قرار می‌گیرد، به آن آفازی یا عدم تکلم بعد از سکته مغزی می‌گویند. این اتفاق به این دلیل رخ می‌دهد که یکی یا چند ناحیه از مغز که کنترل زبان و گفتار را بر عهده دارند آسیب دیده یا دچار صدمه شده‌اند. کسی که دچار سکته مغزی شده ممکن است نتواند افکار خود را به گفتار قابل‌فهم تبدیل کند و ممکن است نتواند آنچه دیگران می‌گویند را درک کند. اختلال زبان می‌تواند بر توانایی خواندن و نوشتن نیز تأثیر بگذارد. خبر خوب این است که بسیاری از افراد با اختلال زبان در ماه‌ها و حتی سال‌های پس از سکته بهبود پیدا می‌کنند.

از آنجا که معمولاً مقداری از اختلال زبان بعد از دوره اولیه بهبودی باقی می‌ماند، گفتاردرمانی و زبان‌درمانی اهمیت دارد. این شامل جلسات منظم با متخصصان است. خانواده و دوستان بیمار نیز می‌توانند تفاوت بزرگی ایجاد کنند. در ادامه با ما همراه باشید تا به صورت کامل به این مسئله بپردازیم.

بازگشت تکلم در سکته مغزی

برگشت تکلم بعد از سکته مغزی در سالمندان فرآیندی پیچیده و زمان‌بر است که به شدت سکته و میزان آسیب به بخش‌های مغزی مرتبط با گفتار بستگی دارد. در بسیاری از موارد، سالمندان پس از سکته دچار آفازی (اختلال در زبان و تکلم) یا دیس‌آرتری (مشکل در هماهنگی عضلات گفتاری) می‌شوند. این اختلالات ممکن است از خفیف تا شدید متغیر باشند و توانایی فرد برای صحبت کردن، فهمیدن زبان و استفاده از جملات کامل را تحت تأثیر قرار دهند.

گفتاردرمانی یکی از مؤثرترین روش‌های درمانی برای بازگشت تکلم در سالمندان است. با تمرینات منظم و تحت نظر گفتاردرمانگر، سالمندان می‌توانند به تدریج توانایی‌های زبانی و ارتباطی خود را بازسازی کنند. پیشرفت در چند ماه اول درمان بیشتر است، اما مدت زمان بهبودی ممکن است از چند ماه تا چند سال متغیر باشد. ترکیب گفتاردرمانی با حمایت خانوادگی و انگیزه فردی می‌تواند نتایج بهتری به همراه داشته باشد.

به نقل از وبسایت healthline :

سکته مغزی می‌تواند بر توانایی بیمار برای برقراری ارتباط تأثیر بگذارد. گفتاردرمانی از طریق روش‌های درمانی مختلف می‌تواند به بازیابی توانایی‌های زبانی و ارتباطی بیمار کمک کند. مسیر بازیابی فردی است و ممکن است سال‌ها طول بکشد. گفتاردرمانگر می‌تواند درباره جدول زمانی بهبودی و برنامه درمانی‌تان با بیمار صحبت کند و بهترین برنامه را با مشورت او برنامه ریزی کند.

نواحی گفتاری مغز

قدرت تکلم در اغلب افراد به نیم کره چپ مغز مربوط می گردد. اگر سکته در این نواحی رخ دهد و خون در این بخش مغز به صورت جدی کاهش یابد یا قطع گردد، اکسیژن و مواد مغزی از طریق خون به آنها نخواهد رسید و متاسفانه سلول های مغزی

در عرض چند دقیقه شروع به مردن می کنند. در نتیجه وقوع سکته مغزی در نیم کره چپ مغز صد در صد بر روی تکلم فرد تاثیر گذار خواهد بود. پس کمک به تکلم در سالمندان بعد از سکته مغزی اهمیت پیدا می کند.

احتمال حرف زدن بیماران سکته مغزی چقدر است؟

حالت تکلم بعد از سکته مغزی در سالمندان ممکن است خود به خود بهبود یابد. این مسئله به شدت سکته نیز مربوط می شود که فرد سکته کرده بعد از مدتی قدرت تکلم خود را باز می یابد. به این نوع سکته ها  معمولا سکته کوچک یا یک حمله ایسکمیک گذرا (TIA) یا سکته خفیف گفته می شود. اگر قرار بر بازگشت قدرت تکلم و حرف زدن باشد خود به خود بعد از چند روز این اتفاق خواهد افتاد. اما اگر بهبودی حاصل نشد احتیاج به گفتار درمانی ضروری می باشد.

چه زمان برای شروع گفتار درمانی مناسب می باشد؟

یکی از راه های کمک به تکلم در سالمندان بعد از سکته مغزی گفتار درمانی است. آسیب شناس گفتار درمانی می تواند نقش موثر و مهمی در درمان تکلم بعد از سکته مغزی ایفا کند. آسیب شناس گفتار درمان تنها متخصصی است که در این زمینه می تواند نظر خود را بدهد و کار درمان را شروع کند. در این زمینه نظریات هیچ پزشک دیگری تاثیر گذار نیست و اهمیت ندارد.

در این مورد شروع زمان گفتار درمانی برای بدست آوردن قدرت تکلم بسیار مهم است. هر چه زودتر برنامه گفتار درمانی را شروع کنیم میزان بهبودی بیشتر و سریع تر می باشد. اگر به دنبال بهبود سریع  هستید حتما بایستی فوری اقدام نموده و از طریق مراکز گفتار درمانی این کار را انجام دهید.

عوامل مؤثر در گفتار درمانی و بدست آوردن قدرت تکلم

کمک به تکلم در سالمندان بعد از سکته مغزی به عوامل خاصی وابسته است. این عوامل بستگی به موارد زیر دارد:

• سن فرد

هر چه سن فرد بالاتر باشد دوران درمان و بدست آوردن قدرت تکلم سخت تر خواهد بود. معمولا افرادی که در سن پایین تری دچار عارضه سکته مغزی شده و اختلالات تکلمی پیدا می کنند درمان راحت تری خواهند داشت.

• علت آسیب مغزی

این مسئله نیز بر روی دوران درمان گفتاری موثر خواهد بود. کار تشخیص آن با پزشک و کارشناس گفتار درمانی می باشد. در این بین کمک پرستار بیمار هم بسیار موثر است.

• جایگاه آسیب و اندازه ضایعه

یکی از علت هایی که در گفتار درمانی بیمار سکته مغزی بسیار مهم است شدت سکته و ناحیه ای که در آن سکته صورت پذیرفته می باشد. اینها عواملی هستند که بر روی کار گفتار درمانی و فرایند بهبودی بیمار تاثیر مستقیم دارند.

وجود تومور در ناحیه مغزی که دچار سکته شده نیز در بدست آوردن سلامت و قدرت تکلم فرد سکته کرده نقشی اساسی داشته و طول درمان و بدست آوردن قدرت تکلم را افزایش خواهد داد.

جدول زمانی بازیابی گفتار پس از سکته مغزی چیست؟

بسیاری از افراد برای بازیابی گفتار پس از سکته مغزی در هفته‌های اول پیشرفت‌های قابل‌توجهی دارند. در مراقبت از بیمار سکته مغزی توجه داشته باشید که، بهبود اولیه رایج است و به‌طور مداوم در ۳ تا ۶ ماه اول درمان ادامه می‌یابد. در این مدت، مغز در حال فعال‌ترین حالت بازیابی است و بیشترین پیشرفت‌ها معمولاً در این دوره رخ می‌دهد. با این حال، زمان دقیق بازیابی بستگی به علائم و شدت سکته مغزی دارد. در حالی که برخی افراد در عرض چند هفته پیشرفت می‌کنند، برخی دیگر ممکن است سال‌ها بعد از سکته همچنان با مشکلات گفتاری مواجه باشند. مانند بسیاری از چالش‌های پس از سکته، مسیر بازیابی زبان کاملاً فردی است. گفتاردرمانگر یا پرستار بیمار می‌تواند ایده بهتری از مدت زمان بهبودی بیمار ارائه دهد.

نکات مهم در آموزش کمک به تکلم در سالمندان بعد از سکته مغزی

• قبل از شروع توجه او را به خودتان جلب کنید.
• ضمن برقراری تماس چشمی با بیمار به حرکت ها و ژست های او نیز توجه کنید.
• سروصدای محیط باید کم باشد(صدای تلوزیون یا افرادی که در محیط حضور دارند)
• صدای مکالمه شما با فرد بیمار بایستی درحد معمولی باشد. به هیج وجه بلند صحبت نکنید. ارتباط کلامی تان ساده باشد و به هیچ وجه دستوری و تحکم آمیز نباشد.
• سرعت بیان کلمات تان را کم نموده و شمرده صحبت کنید.
• به بیمار وقت کافی برای صحبت کردن داده و تا تمام کردن صحبتش سکوت کرده و گوش دهید.
• از جملات ساده استفاده نموده و بر روی کلمات کلیدی تاکید کنید.
• علاوه بر گفتار از رسم کردن، نوشتن جملات، ژست ها و حالات چهره برای برقراری ارتباط استفاده کنید.
• اگر بیمار قصد دارد بوسیله نقاشی حرفی یا موضوعی را بیان کند در این امر به او کمک کنید.
• بیشتر از سوالاتی با پاسخ بلی یا خیر استفاده کنید. به گونه ای نباشد که بیمار در طول درمان مجبور به دادن پاسخ های طولانی باشد. خصوصا در اوایل کار گفتار درمانی.
• تلاشهای فرد بیمار را برای حرف زدن تشویق کرده و اسراری به صحیح گفتن کلمات نداشته باشید.
• در صورت امکان او را در انجام کارهایش تشویق کنید.

سخن آخر

در این نوشته ما به بررسی کمک به تکلم در سالمندان بعد از سکته مغزی پرداختیم. در طول دوران درمان توسط کارشناس گفتار درمانی حتما در جریان درمان باشید و خودسرانه از بیمار توقع بیان کلمات اصافی و تمرینات و ابراز صحبت هایی بیش از اندازه را نداشته باشید. چرا که ممکن است نتیجه عکس داده و زحمات گروه گفتار درمانی را به هدر بدهد و موجب ازار بیمار گردد. برای استخدام پرستار سالمند با کارشناسان خبره مجموعه تماس حاصل فرمایید.

سوالات متداول

1- زمان برگشت تکلم در سکته مغزی کی است؟

بهبود تکلم پس از سکته مغزی معمولاً طی چند ماه آغاز می‌شود و ممکن است تا یک سال یا بیشتر طول بکشد، با تمرکز بر گفتاردرمانی و شرایط فرد.

2- اختلال قدرت تکلم در اثر ضایعه مغزی چگونه است؟

آسیب مغزی می‌تواند به آفازی (ناتوانی در صحبت کردن یا درک زبان) منجر شود که شامل مشکلاتی در صحبت کردن، درک گفتار، نام‌ بردن اشیا، خواندن و نوشتن است.