اختلال وسواسی جبری در کودکان obsessive compulsive disorder in children با وسواس فکری در ابتدا و وسواس عملی تظاهر می یابد. وسواس، یک فکر، احساس، عقیده یا حس است که به صورت مکرر و برخلاف خواست و تمایل کودک روی می دهد.
اختلال وسواسی-جبری در کودک به صورت وسواس عملی و همراه با رفتاری آگاهانه و تکراری مانند شستشوی مداوم، شمردن یا چک کردن مداوم و با هدف کاهش اضطراب ناشی از فکر وسواسی انجام می شود.
ممکن است پس از انجام عمل وسواسی، اضطراب کاهش نیابد و حتی افزایش یابد، البته مقاومت در برابر عمل وسواسی نیز موجب افزایش اضطراب می شود.
اختلال وسواسی-جبری در کودک یکی از اختلالات مهم در روانپزشکی کودکان است، زیرا با اینکه یک اختلال شایع است اما معمولا از نظرها پنهان می ماند و زمانی فرد به سیستم تشخیص و درمان مراجعه می کند که سالهاست از بروز اختلال می گذرد.
اختلال وسواسی-جبری در کودک معمولا با بروز نشانه های موقعیتی شروع می شود و این در حالی است که والدین با مشاهده رفتارهای کودک گمان می کنند که با بزرگ شدن کودک، علایم و نشانه های اختلال وسواسی-جبری در کودک از بین می رود اما با گذشت زمان و بزرگتر شدن فرزندشان، شاهد وخامت نشانه ها خواهند بود به طوری که حداقل یک ساعت در روز، کودک درگیر این مشکل و اختلال است.
بسیاری از این کودکان همزمان به سایر اختلالات همچون بیش فعالی یا کم توجهی مبتلا هستند و همین عامل سبب می شود که اختلال وسواسی-جبری در کودک مورد توجه قرار نگیرد.
همانطور که از عبارت اختلال وسواسی-جبری در کودک برمی آید، این اختلال از دو قسمت تشکیل شده است:
- وسواس
- اجبار
وسواس ها، افکار ناخواسته ای هستند که ذهن کودک را تحت فشار قرار می دهند و اضطراب فراوانی را در کودک ایجاد می کنند، به عنوان مثال کودک همواره این احساس را دارد که محیط اطراف او پر از میکروب هایی است که او را بیمار می کنند.
اجبارها، شامل مجموعه ای از اقداماتی هستند که کودک در پاسخ به تفکرات وسواسی انجام می دهد به عبارتی وسواس ها به صورت رفتارعملی که شامل مجموعه ای از اجبارها می باشد، خود را بروز می دهند.
مثلا کودک مدام به حمام می رود یا دست هایش را می شوید زیرا تفکر اینکه میکروب ها در کمین هستند تا به او آسیب برسانند، لحظه ای او را رها نمی کند و ناچار است که در پاسخ به این تفکر به اقدامات عملی مانند شستشوی مداوم دست هایش، بپردازد و این روند اضطراب کودک را نه تنها کم نخواهد کرد، بلکه اضطراب و تشویش او را افزایش خواهد داد.
اختلال وسواسی-جبری در کودک دارای الگوهای مشخصی است، به عنوان مثال:
۱.افکار وسواسی در مورد آلودگی موجب عمل وسواسی شستن مکرر می گردد.
۲.تردید وسواس مانند چک کردن مکرر اجاق یا چک کردن چند باره قفل ها
۳.در وسواس تقارن، بیمار تلاش می کند، همه چیز مرتب و متقارن می باشد.
۴.در وسواس شمردن، بیمار کارها یا اشیای اطراف را می شمارد، به عنوان مثال کودک، تعداد قدم ها، تعداد پله ها و تعداد حروف کلمات را می شمارد.
اختلال وسواسی-جبری در کودک به درمان های شناخت رفتاری پاسخ مناسبی می دهد. اگر درمان به موقع آغاز شود و طبق اصول صحیح علمی انجام پذیرد، این راهنما مجموعه ای از روش های ارزیابی، تشخیص و درمان اختلال وسواسی-جبری در کودک را فراهم آورده است و با استفاده از همکاری والدین، به درمانگر کمک می کند که درمان را به صورت موثرتری به پیش ببرد.
نقش پرستار در کمک به روند درمانی کودک مبتلا به اختلال وسواسی-جبری:
پرستار کودک مبتلا به اختلال وسواسی جبری، به خوبی به شرایط کودک واقف است و او را درک می کند، مواجهه و رویارویی با وسواس های کودک، امری است که نیاز به توجه و مراقبت دارد.
روند مراقبت و درمان، اختلال وسواسی-جبری یک روند پلکانی و قدم به قدم بوده و به آهستگی و با صبر وحوصله به پیش می رود، هر گونه واکنش تند نسبت به موضوع سبب ایجاد واکنش های شدید ازجانب کودک خواهد شد که گاه عواقب جبران ناپذیری خواهد داشت.
کودک دچار اختلال وسواسی-جبری ممکن است، ناخودآگاه رفتارها و واکنش های تندی نسبت به خواهر یا برادر کوچک یا بزرگتر خود نشان دهد که وجود پرستار به کاهش تنش ها و رفتارهای پرخاشگرانه کمک زیادی خواهد کرد.
درمان این بیماری با حمایت و مراقبت های پرستاری، به طور قابل ملاحظه به نتیجه موثرتری می انجامد، پرستار به خانواده کودک کمک می کند که به حرف ها و صحبت های کودک گوش فرا دهند وبا نشان دادن حمایت و عشقشان به کودک، او را در مسیر درمان یاری کنند. مثلا پرستار به والدین کودک آموزش می دهد که به وی بگویند،
“ما می دانیم که تو نگران و ناراحت میشوی در صورتی که وسایل و کفش ها و لباس هایت به صورت مرتب قرار نگیرند و به تو حالت اضطراب دست می دهد اما ما همه به تو کمک می کنیم. ما یک خانواده هستیم و خانواده به یکدیگر کمک می کنند. شما با القای این حس به کودک که تنها نیست، به وی این احساس را القا خواهید کرد که می تواند به شما به عنوان یک دوست و حامی اعتماد و تکیه کند”.
سرزنش کودک درگیر با اختلال وسواسی-جبری در کودک نه تنها هیچ کمکی نخواهد کرد، بلکه روند درمان را هم با چالش رو به رو خواهد ساخت. این نکته را در نظر داشته باشید که رفتاری حامی شما در جهت رفتارهای اختلال وسواسی-جبری در کودک نباشد و سرزنش شما هم از رفتار کودک نباشد، هردو این حالا ها منجر به وخیم شدن اضطراب کودک خواهد شد.
وجود یک پرستاری در کنار یک روان درمان و مشاور کودک، با حمایت های بی دریغ والدین عزیز، نقش شگرفی را در حفظ روحیه کودک ایفا خواهد کرد. در نظر داشته باشید که اختلال وسواسی جبری در کودک، یک چالش است که به خوبی می تواند کنترل و درمان شود، به پرستار کودک اعتماد کنید.
در تمام جلسات روان درمانی کودک به همراه پرستار کودک شرکت نماید، گروه درمانی یک روش موثر در درمان اختلال وسواسی-جبری در کودک است، به هیچ عنوان لب به انتقاد از کودک باز نکنید، اختلال وسواسی-جبری در کودک یک اختلال ناخواسته قلمداد می شود نه یک رفتار عمدی.
پرستاری زندگی برتر اکسین ، با دارا بودن مجوز رسمی از وزارت بهداشت، آماده ارائه خدمات شبانه روزی در خصوص نگهداری و مراقبت از کودکان می باشد. با کارشناسان پرستاری زندکی برتر در تماس باشید.
