پاژه استخوان در سالمندان چیست و چگونه درمان می شود

دومین بیماری که در جهان شیوع فراوانی دارد، بیماری پاژه استخوان است. این بیماری معمولا  در اقراد مسن دیده‌می‌شود و با علائمی همچون درد و یا بدشکلی در استخوان‌ها بروز پیدا می‌کند. بیماری پاژه، ممکن است در انواع مختلفی از استخوان‌ها بروز یابد. برای کسب اطلاعات بیشتر از این بیماری و روش‌های درمانی آن، می‌توانید در ادامه مقاله با ما همراه باشید. همچنین، افرادی که به عنوان پرستار سالمند مشغول فعالیت هستند، لازم است تا این اطلاعات را جهت ارائه هرچه بهتر خدمات بدانند.

بیماری پاژه استخوان چیست؟

بیماری پاژه استخوان و یا استروئیت دفرومان، از جمله بیماری‌هایی است که در اثر اختلال در روند ساخت استخوان‌ها رخ می‌دهد. به عبارتی، هنگامی که استخوان‌ها درحال جایگزینی و بازسازی هستند، اختلالی در فرایند آن‌ها بوجود می‌آید که موجب بروز بدشکلی و افزایش احتمال شکستگی استخوان‌ها می‌شود.

این بیماری، ممکن است در استخوان‌های مختلفی از بدن پدید آید؛ اما به طور معمول، این بیماری استخوان‌هایی همچون لگن، ستون فقرات، استخوان‌های بلند ناحیه پا و یا جمجمه را بیشتر درگیر می‌کند.

این بیماری در برخی افراد بدون علائم اتفاق می‌افتد و افراد با مسأله‌ای روبه رو نخواهند بود. اما در برخی دیگر از افراد، احتمال دارد این بیماری با علائمی همچون درد در ناحیه استخوان، شکستگی و یا تغییرات در  استخوان همراه باشد. همچنین، ممکن است علائم عصبی نظیر فشردگی اعصاب، فشردگی طناب نخاعی و یا کم شنوایی نیز بروز نماید.

به نقل از وبسایت mayoclinic :

بیماری پاژه استخوان فرآیند بازسازی طبیعی استخوان را مختل می‌کند، به طوری که با گذشت زمان بافت استخوانی جدید به تدریج جایگزین بافت قدیمی نمی‌شود. این اختلال می‌تواند باعث شکنندگی و تغییر شکل استخوان‌ها شود. نواحی شایع‌تر تحت تأثیر این بیماری شامل لگن، جمجمه، ستون فقرات و پاها است.

خطر ابتلا به بیماری پاژه استخوان با افزایش سن و تاریخچه خانوادگی این بیماری بیشتر می‌شود. با این حال، به دلایل ناشناخته، در سال‌های اخیر این بیماری کمتر شایع شده و در صورت بروز، شدت کمتری دارد. عوارض بیماری می‌تواند شامل شکستگی استخوان‌ها، از دست دادن شنوایی و فشردگی اعصاب در ستون فقرات باشد.

داروهای بیسفوسفونات، که برای تقویت استخوان‌های ضعیف شده در اثر پوکی استخوان استفاده می‌شوند، درمان اصلی این بیماری هستند. در صورت بروز عوارض، ممکن است نیاز به جراحی باشد.

انواع بیماری پاژه استخوان

بیماری پاژه ستخوان، به دو صورت در افراد مشاهده می‌شود:

1. بیماری پاژه کانونی که تنها یک و یا چند استخوان را درگیر می‌کند. این نوع از بیماری در بسیاری از موارد فاقد علامت است و احتمال دارد به صورت اتفاقی تشخیص داده‌شود.
2. بیماری پاژه پلی استوتیک که چندین استخوان را در نواحی مختلف بدن درگیر می‌کند. این نوع از بیماری نسبت به بیماری کانونی، از شیوع بالاتری برخوردار است. همچنین، این نوع از بیماری پاژه با علائم شدیدتری در افراد بروز پیدا می‌کند.

علائم بیماری پاژه استخوان

پاژه استخوان، از جمله بیماری‌های ارتوپدی بشمار می‌رود که علائم آن، بسته به میزان و شدت محل آسیب استخوان متفاوت خواهد بود. علائم این بیماری ممکن است با بیماری اسکلرودرما اشتباه گرفته شود. بعضی از افراد ممکن است با وجود ابتلا به این بیماری، علائم خاصی را بروز ندهند؛در حالیکه برخی دیگر، ممکن است علائمی نظیر موارد زیر را داشته‌باشند:

• برخی افراد مبتلا به بیماری پاژه استخوان، ممکن است دچار درد موضعی در ناحیه استخوان به ویژه لگن، ستون فقرات و استخوان‌ها شوند.
• یکی دیگر از علائم موجود در این بیماری، ایجاد شکل نامتقارن در استخوان‌هاست. به عبارتی، در بیماری پاژه به دلیل رشد غیر طبیعی استخوان‌ها، احتمال دارد استخوان‌ها بدشکل شوند و در نتیجه آن، خمیدگی در استخوان‌ها و یا انحنای ستون فقرات رخ دهد.
• در بیماری پاژه، استخوان‌ها مستعد شکستگی هستند. همچنین، استخوان‌های ضعیف‌تر احتمال بیشتری را برای شکستگی دارند. در صورتی که بیماری پاژه در استخوان‌های گوش اتفاق افتد، ممکن است باعث ناشنوایی و یا کم‌شنوایی در افراد شود.
• از جمله علائم دیگر این بیماری، این است که استخوان‌ها در اثر رشد غیر طبیعی، ممکن است به صورت غیر عادی بزرگ و ضخیم شوند. از سوی دیگر، در بیماری پاژه استخوان، به دلیل رشد غیر طبیعی، می‌تواند منجر به سفتی در مفاصل شود. این فرایند سبب می‌شود تا در حرکت مفصل‌ها اختلال بوجود آید و فرد دچار مشکل شود.
• ایجاد فشردگی در ناحیه اعصاب، باعث می‌شود تا فرد در ناحیه محل فشار دچار بی‌حسی و یا سوزن سوزن شدن، کند. بیماری پاژه، اگر به استخوان‌های جمجمه، آسیب وارد کند، ممکن است باعث ایجاد سردرد در افراد شود.

علت پاژه استخوان

علت مشخصی برای بروز بیماری پاژه استخوان وجود ندارد. اما طبق تحقیقات، تصور بر این است که این بیماری در اثر عوامل مختلف محیطی و ژنتیکی در افراد رخ می‌‌دهد. همچنین، برخی از متخصصان اعتقاد دارند که ممکن است بیماری پاژه، در اثر ابتلا به نوعی عفونت ویروسی در افرادی که از نظر ژنتیکی برای این بیماری مستعد هستند، اتفاق افتد.

پاژه استخوان، با تجزیه غیر طبیعی استخوان و تشکیل غیر طبیعی آن، شناخته‌می‌شود. در حقیقت، استخوان افرادی که مبتلا به این بیماری هستند از نظر ساختاری شکننده، بد فرم و غیر طبیعی است.

برای تشکیل استخوان، بافت استخوانی توسط سلول‌هایی به نام استئوکلاست از بین می‌رود و سپس سلول‌هایی به نام استئوبلاست، بافت استخوانی جدید را ایجاد می‌کنند. در بیماری پاژه، سلول‌های استئوکلاست بیش از حد طبیعی فعالیت می‌کنند و سبب می‌شوند تا استخوان‌ها مستعد شکستگی و بد فرمی شوند. برای قوی شدن عضلات چه مصرف کند سالمند؟ 

این بیماری در افراد مسن بیشتر وجود دارد. همچنین، بیماری پاژه در قومیت‌های خاصی نظیر انگلیسی و یا اروپایی از شیوع بالاتری برخوردار است. از طرف دیگر، قرارگیری در معرض عوامل محیطی نظیر ویروس‌ها و یا سموم نیز، ممکن است سبب بروز این بیماری در افراد شود.

درمان پاژه استخوان

برای درمان پاژه استخوان، روش قطعی و مطمئن موجود نیست. اما، افراد می‌توانند با استفاده از روش‌های درمانی احتمالی، تا حد زیادی به تسکین و کنترل این بیماری کمک نمایند و به زندگی عادی خود بپردازند. درمان این بیماری، باتوجه به شدت و علائم بیماری متفاوت خواهد بود و متخصصان بسته به این عوامل، از روش‌های مختلفی جهت درمان استفاده می‌کنند.

در این میان، هدف اصلی از درمان، کاهش شدت درد و جلوگیری از عوارضی همچون شکستگی و یا تغییر شکل استخوان است. از سوی دیگر، احتمال دارد که به منظور اصلاح بد فرمی‌های موجود در استخوان و یا کاهش فشار عصبی، لازم باشد تا افراد از عمل‌های جراحی نیز استفاده نمایند. همچنین تغییر شیوه زندگی و اصلاح سبک زندگی، از روش‌های کارامد جهت حفظ سلامت استخوان‌ها بشمار می‌رود. برخی از مهم‌ترین دارو‌هایی که جهت کنترل و درمان بیماری پاژه مورد استفاده قرار می‌گیرند، عبارت است از:

• بیس فسفونات: 
  بیس فسفونات یکی از رایج‌ترین دارو‌ها در زمینه درمان پاژه استخوانی بشمار می‌رود. مکانیزم عمل این دارو به این صورت است که سرعت چرخش استخوان و شدت درد را در آن کاهش می‌دهد.
• کلسی تونین: 
  کلسی تونین نیز یکی از دارو‌های درمانی برای پاژه استخوان است. این هورمون، به صورت تزریقی و یا اسپری داخل بینی، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• پاراتیروئید:
  هورمون پاراتیروئید، برای تقویت رشد استخوان و کاهش درد لگن در زنان استفاده می‌شود.
• دارو‌های ضد التهاب:
  دارو‌های ضدالتهاب غیر استروئیدی، به منظور کاهش درد و یا التهاب در بیماری پاژه مصرف می‌شود.

درمان طب سنتی پاژه استخوان

یکی دیگر از راه‌های درمانی و کنترل بیماری پاژه استخوان، بکارگیری روش‌های طب سنتی است. برخی از این روش‌ها عبارت‌اند از:

• پودر سنجد:
  سنجد از جمله موادی بوده که حاوی مقدار بسیاری آنتی‌اکسیدان است. علاوه براین، سنجد دارای ترکیبات ضدالتهابی، کلسیم و مواد معدنی است که موجب بهبود در فرایند ساخت استخوان می‌شود.
• سویا:
  سویا نیز یکی دیگر از موادی است که از طریق ترکیبات خاص خود، بر روند ساخت و متابولیسم استخوان‌ها تأثیرات مثبتی می‌گذارد.
• مریم گلی:
  مریم گلی از جمله مواد موجود در طب سنتی است. این ماده، خاصیت ضد التهابی، ضد انعقادی و مهارکننده رادیکال‌های آزاد دارد. این عوامل سبب می‌شوند تا در فرایند تشکیل استخوان اثرات مثبتی اعمال شود.
• آویشن:
  آویشن، حاوی مقادیر زیادی از کلسیم، ویتامین کا، منیزیم و روی است. ترکیبات موجود در آویشن باعث سلامت استخوان‌ها و بهبود فرایند تشکیل آن‌ها می‌شود.

تشخیص بیماری پاژه استخوان

در ابتدا برای تشخیص پاژه استخوان، لازم است تا دکتر متخصص، معاینات فیزیکی را برای شخص انجام دهد. در طی این معاینات، تشخیص بدشکلی و یا ناهنجاری‌های استخوان وجود دارد. سپس از روش‌هایی همچون سی‌تی اسکن و ارزیابی‌های آزمایشگاهی، جهت تشخیص قطعی و تعیین میزان گستردگی بیماری استفاده می‌کنند. به طور معمول، روش‌های زیر، جهت تشخیص ناهنجاری‌ها و یا تغییرات استخوانی مورد استفاده قرار می‌گیرند:

• استفاده از اسکن هسته‌ای: در این نوع اسکن، ماده‌ای به نام رادیواکتیو را به داخل بدن افراد تزریق می‌کنند. این مواد در بدن حرکت می‌کنند و بر روی قسمت‌های رویی استخوان‌ها قرار می‌گیرند. این نواحی، به صورت تصاویری روشن به نمایش درمی‌آیند که با بررسی این تصاویر، تشخیص قطعی برای پاژه استخوان اتفاق می‌افتد.
• عکسبرداری توسط اشعه ایکس: یکی دیگر از روش‌های تشخیصی بیماری پاژه، عکسبرداری با استفاده از اشعه ایکس است. این عکس، ناهنجاری‌های استخوان و تغییرات آن‌ها را به خوبی نشان می‌دهد. فرد متخصص از طریق این تصاویر می‌تواند به بیماری پاژه، پی ببرد.
• ام‌آر‌آی: ام‌آر آی در رده بعد از عکسبرداری با اشعه ایکس قرار دارد. در حقیقت این روش، بیشتر به منظور تصویربرداری از بافت‌های نرم آسیب‌دیده که در اثر شکستگی استخوان‌ها ایجاد می‌شوند، کاربرد دارد.
• سنجش میزان تراکم استخوان: یکی دیگر از روش‌های تشخیصی برای ارزیابی قوت استخوان‌ها، سنجش تراکم آن‌هاست. پزشک متخصص از طریق این روش، از آسیب‌های ناشی از بیماری پاژه در افراد مطلع خواهد شد.
• آزمایش خون: در اکثر افراد مبتلا به بیماری پاژه استخوان، سطح ماده‌ای به نام آلکالین فسفاتاز در خون بالاست. از این رو، پزشکان متخصص برای آگاهی از وجود بیماری پاژه در افراد از طریق آزمایش خون، سطح این ماده را در بدن می‌سنجند.

جلوگیری از پاژه استخوان

برای پیشگیری از بروز بیماری پاژه استخوان، لازم است افراد نکاتی را در نظر داشته‌باشند:

• با توجه به این که این بیماری در اثر ایجاد اختلال در استخوان‌ها بروز پیدا می‌کند، برای پیشگیری از آن، افراد می‌توانند از موادی جهت تقویت استخوان استفاده نمایند. به عنوان مثال مصرف غذا‌هایی که دارای کلسیم و یا ویتامین دی است، کمک شایانی در جهت تقویت استخوان‌ها می‌کند. این بیماری خود یکی از عوارض کمبود کلسیم است.
• همچنین، از آنجایی که یکی از علل احتمالی بروز این بیماری، عفونت‌های ویروسی است، به افراد توصیه می‌شود تا حد امکان از محیط‌ها و یا افراد مبتلا به این نوع از عفونت‌ها دوری نمایند.
• داشتن سبک زندگی سالم و فعال، موجب می‌شود تا افراد از بیماری پاژه در‌امان باشند. به عنوان مثال، پیشنهاد می‌شود تا افراد رژیم غذایی سالم و فعالیت‌های بدنی مناسب را در طول روز داشته‌باشند.

عوامل خطر برای بیماری پاژه استخوان

باوجود اینکه در حال حاضر علل مشخصی برای بیماری پاژه استخوان وجود ندارد، اما برخی عوامل می‌توانند برای این بیماری خطر ساز باشند:

• سن: بیماری پاژه استخوان، ارتباط مستقیمی با سن افراد دارد. این بیماری، معمولاً در افرادی با سن بالای ۵۵ سال، بیشتر بروز پیدا می‌کند.
• جنسیت: یکی دیگر از عوامل خطر ساز برای این بیماری جنسیت افراد است. درواقع مردان بیشتر از زنان مستعد ابتلا به بیماری پاژه هستند.
• ژنتیک: عوامل ژنتیکی نیز در بروز بیماری پاژه، بسیار تأثیرگذار است. به گونه‌ای که اگر فردی در خانواده دارای بیماری پاژه استخوانی باشد، احتمال ابتلا سایر اعضا خانواده نیز وجود دارد.
• موقعیت جغرافیایی: این بیماری در نواحی جغرافیایی خاصی نظیر اروپا، نیوزلند و استرالیا، از شیوع بالاتری برخوردار است.
• عفونت ویروسی: طبق مطالعات انجام شده در سال‌های اخیر، عفونت‌های ویروسی همچون ویروس سرخک، احتمال دارد تا در ایجاد بیماری پاژه مؤثر باشند.
• سایر عوامل زمینه‌ساز: عوامل دیگری نظیر پوکی استخوان و یا آرتروز، باعث می‌شود تا احتمال ابتلا به بیماری پاژه در افراد افزایش یابد.

عوارض پاژه استخوان

اگر برای بیماری پاژه استخوان، درمانی در زمان مناسب انجام نشود، ممکن است عوارضی غیر قابل جبران را برای افراد بوجود آورد. برخی از این عوارض شامل موارد زیر است:

• شکستگی استخوان
• ایجاد آرتروز
• فشردگی اعصاب
• ایجاد ناشنوایی در صورت آسیب جمجمه
• نارسایی قلبی در موارد بسیار نادر

سخن پایانی

وجود بیماری‌هایی مانند بیماری پاژه استخوان، می‌تواند در فرایند طبیعی زندگی افراد اختلال ایجاد نماید. به همین منظور، لازم است تا افراد با بکارگیری روش‌های مختلف پیشگیری، از این بیماری خود را ایمن نمایند. همچنین، در صورت ابتلا به این بیماری، افراد می‌توانند با استفاده از روش‌های کنترلی و درمانی، تا حد زیادی مسائل مرتبط به این مشکل را رفع نمایند و به روند طبیعی زندگی خود بپردازند. مشکلات ارتوپدی پای کودکان هم می تواند در آینده به این بیماری تبدیل شود.

سوالات متداول