دلایل سرگیجه در سالمندان و خطرات آن

سرگیجه زمانی است که فرد احساس می‌کند محیط در اطراف او می‌چرخد. علت سرگیجه در سالمندان معمولا با مشکلاتی مانند حالت تهوع، عدم تعادل، سبکی سر و غیره همراه است. علت سرگیجه و حالت تهوع در سالمندان عارضه خطرناکی نیست؛ اما ازآنجایی‌که می‌تواند خطر سقوط سالمند را افزایش دهد؛ می‌تواند یک مشکل جدی باشد. سرگیجه در سالمندان یک امر رایج است. این عارضه در اثر مشکلات زمینه‌ای مانند فشار خون، تحلیل ستون فقرات، و برخی بیماری‌های زمینه‌ای دیگر ایجاد می‌شود. برای درمان این عارضه می‌توان از دارودرمانی  و فیزیوتراپی بهره برد.

سرگیجه در سالمندان

سرگیجه در سالمندان به حالتی گفته می‌شود که در آن فرد احساس می‌کند که محیط اطراف دور سر او می‌چرخند. سرگیجه در سالمندان به‌تنهایی تهدید محسوب نمی‌شود و خطری ایجاد نمی‌کند با این‌حال علت سرگیجه در سالمندان معمولا خطر به‌هم خوردن تعادل و سقوط را در پی دارد. در نتیجه باید در خصوص آن احتیاط را رعایت کرد. سالمندانی که دچار سرگیجه می‌شوند؛ حس کاذب حرکت یا چرخش به دور محیط را دارند. سرگیجه در سالمندان معمولا با احساس ضعف یا احساس سبکی سر همراه است. برخی از افراد در زمان سرگیجه تعادل‌شان را از دست می‌دهند. برخی از افراد حس شناور بودن گرفته و دچار بی‌قراری می‌شوند. در این زمان راه رفتن یا ایستادن برای آن‌ها سخت‌تر می‌شود. علائم ناشی از سرگیجه در سن بالا باعث می‌شود که فرد سالمند چالش‌هایی برای تکان دادن سر، ایستادن یا قدم زدن داشته باشد. توصیه می‌شود که افراد زمانی که سرگیجه دارند تا زمان برطرف شدن این حس بنشینند و راه نروند. معمولا افزایش سن سالمند، باعث افزایش علائم سرگیجه در سالمندان نیز می‌شود.

به نقل از سایت webmd:

سرگیجه طیفی از احساسات را توصیف می کند و ممکن است برای شما متفاوت از فرد دیگری باشد. ممکن است غش، کمی حالت تهوع، ضعیف یا بی ثبات باشید. ممکن است به نظر برسد که اتاق در حال چرخش است، یا انگار در شرف بیهوش شدن هستید. اگر احساس می کنید اتاق در حال چرخش است، این وضعیتی است که به آن سرگیجه می گویند.

مردم سرگیجه را اینگونه توصیف می کنند:

این حس که شما در حال چرخش هستید در حالی که واقعاً ساکن هستید
احساس سبکی ناگهانی یا غش کردن
از دست دادن تعادل خود به طور غیرمنتظره بدون توضیح
احساس می کنید شناور هستید
ممکن است هنگام ایستادن، راه رفتن یا حرکت دادن سر از این طرف به سمت دیگر، سرگیجه شما بدتر شود. وقتی خیلی ناگهانی احساس سرگیجه می کنید، اغلب با حالت تهوع شدید همراه است. یک دوره سرگیجه می تواند چند دقیقه یا حتی چند روز قبل از اینکه علائم خود را تسکین دهید ادامه یابد.

علت سرگیجه در افراد مسن

بالا رفتن سن همواره به‌نوعی علت سرگیجه در سالمندان یا زمینه‌ساز این عارضه است. علت سرگیجه در افراد مسن می‌تواند اختلالات داخلی گوش، بیماری‌های حرکتی، عوارض جانبی داروها، گردش خون ضعیف، عفونت، جراحت، استرس و غیره باشد. به‌نسبت علت سرگیجه در افراد مسن، علائم و نشانه‌های این بیماری نیز متفاوت خواهد بود. درصورت بروز سرگیجه در افراد مسن می‌توانید از خدمات پرستار سالمند استفاده کنید.

• اضطراب

سالمندانی که در طولانی مدت تحت فشار روانی و استرس و اضطراب قرار دارند؛ بیشتر در معرض ابتلا به سرگیجه در کهنسالی قرار دارند. این افراد علائمی مانند سرگیجه و احساس ضعف را تجربه می‌کنند.

• علت سرگیجه در افراد مسن ناشی از عفونت

مواردی که اعصاب وستیبو در اثر حملات ویروسی آلوده شوند؛ فرد مبتلا دچار گیج رفتن سر شدید و مداوم می‌شود.

• بیماری منیره، علت سرگیجه در افراد مسن

در مواردی که سرگیجه در سن بالا برای یک برهه زمانی طولانی مدت ادامه پیدا کند؛ پزشکان به بروز بیماری منیره مشکوک می‌شوند. در این شرایط در گوش داخلی بیمار مایع زیادی جمع شده است. این بیماری باعث از دست دادن شنوایی و احساس خالی بودن در شلوغی نیز می‌شود. همچنین شنیدن صدای زنگ را در پی دارد. این بیماری در افراد 40 تا 60 ساله رایج است.

معمولا عفونت‌های ویروسی یا انقباض رگ‌های خونی این عارضه را در پی دارد. همچنین ممکن است که یک مولفه ژنتیکی نیز باعث بروز این بیماری شود.

• سرگیجه‌های میگرنی

بیمارانی که به میگرن مبتلا هستند؛ دچار تاری دید، اختلالات بینایی و دیدن خطوط زیگزاگی می‌شوند. به جز این موارد، سرگیجه هم برای افراد میگرنی رخ می‌دهد. محرک‌های محیطی مانند نور و صدا می‌تواند باعث سرگیجه بیمار شود.

• فشار خون

افرادی که دچار فشار خون پایین هستند؛ معمولا زمانی که سریع می‌نشینند یا می‌ایستند؛ سرگیجه را تجربه می‌کنند.

• عوارض جانبی مصرف داروها

برخی از داروها مانند داروهای ضدتشنج، ضد افسردگی و برخی از مسکن‌ها می‌توانند باعث فشار خون پایین شوند. با افت فشار خون فرد سرگیجه را تجربه می‌کند.

• سرگیجه ناشی از تغییر وضعیت یا پراکسیسمال خوش‌خیم

علت سرگیجه و حالت تهوع در سالمندان گاهی ابتلا به پراکسیسمال خوش‌خیم است. این سرگیجه از شایع‌ترین انواع سرگیجه است. زمانی که به سرعت تغییر وضعیت بدهید یا سرتان را به سرعت تکان بدهید؛ دچار این نوع از سرگیجه می‌شوید. این بیماری معمولا در افراد بیشتر از 50 سال رایج است. علائم دیگری مانند سبکی سر، از دست دادن تعادل، حالت تهوع، یا استفراغ، مشکلات بینایی و نستاموس نیز در این بیماری رایج است.

• وستیبولار

بروز اختلال یا آسیب در سیستم وستیبولار در گوش باعث بروز سرگیجه و اختلال در حفظ تعادل می‌شود. این بیماری همچنین می‌تواند روی بینایی و شنوایی هم تاثیر داشته باشد.

• BPPV

تجمع ذرات ریز کلسیم یا کانالیت‌ها در گوش داخلی از محل طبیعی‌شان خارج شده و درون داخلی جمع شوند. BPPV در افراد مسن شایع‌تر است. BPPV می‌تواند ادامه بیماری منیر باشد. با بروز این بیماری فرد عدم تعادل و سرگیجه را تجربه می‌کند.

• ضربه به ستون فقرات

ستون فقرات مملو از رگ‌های خونی است. همین موضوع سبب می‌شود که این قسمت آسیب‌پذیرتر و حساس‌تر باشد. درصورت ضربه به ستون فقرات فرد علائمی مانند سردرد، سبکی سر، سرگیجه را تجربه می‌کند. این عارضه در موارد شدیدتر می‌تواند با از دست دادن هوشیاری و همچنین از دست دادن تعادل نیز همراه باشد.

ازطرفی تحلیل پیشرونده ستون فقرات هم باعث بروز سرگیجه است. این تحلیل باعث می‌شود که پیام‌های غلطی به سر ارسال شود و این عدم تطابق می‌تواند باعث برهم خوردن تعادل و زمین خوردن شود.

علت سرگیجه در زنان مسن

از آن‌جایی که اختلالات اضطرابی در زنان مسن شایع‌تر است؛ سرگیجه نیز در خانم‌های مسن بیشتر رخ می‌دهد. بیشتر کسانی که اختلالات اضطرابی را گزارش می‌دهند؛ علائم سرگیجه و بی‌ثباتی را در طول یک حمله استرسی تجربه می‌کنند. همچنین بالا بودن آمار میگرن در خانم‌های مسن باعث می‌شود که زمینه بروز سرگیجه هم در این قشر فراهم باشد.

علائم سرگیجه در سالمندان 

برخی از علائمی که ممکن است با سرگیجه مشاهده شوند، توجه فوری پرستار سالمند و مراقب  را می‌طلبند. اگر هر یک از علائم زیر همراه با سرگیجه است ، آن را به عنوان یک فوریت پزشکی درمان کنید

• تب بالا
• سردرد شدید یا سفتی گردن
• تشنج یا استفراغ
• ضربه به سر
• از دست دادن هوشیاری
• ضعف ناگهانی یا ناتوانی در حرکت دادن بازو یا پا
• درد قفسه سینه یا تنگی نفس

جلوگیری از سرگیجه سالمندان

با رعایت برخی از موارد می‌توانید از بروز سرگیجه در سالمندان جلوگیری کنید:

• تغذیه سالم: مصرف میوه‌ها و سبزیجات و غلات کامل و پروتئین کافی، برای جلوگیری از سرگیجه در افراد سالمند مفید است.
• ورزش منظم: ورزش برای بهبود تعادل و تقویت عضلات مفید است.
• مراجعه به پزشک: مراجعه به پزشک برای درمان بیماری‌های زمینه‌ای و درمان مشکلات شنوایی مفید است.
• کنترل فشار خون: فشار خون از دلایل رایج بروز سرگیجه است. رمان این عارضه به درمان سرگیجه کمک می‌کند.
• اجتناب از تغییر وضعیت ناگهانی: بهتر است تغییر وضعیت ناگهانی و سریع بلند شدن یا نشستن را ترک کنید.

درمان سرگیجه سالمندان

در بسیاری از موارد سرگیجه یکی از عوارض جزئی تنش‌های روانی است و با رفع تنش مربوطه، خود به خود درمان می‌شود. از طرفی با درمان بیماری‌های زمینه‌ای مانند فشار خون یا کنترل علائم میگرن، برای درمان سرگیجه در سالمندان هم کاری انجام می‌دهند. سایر روش‌های درمان سرگیجه در سالمندان عبارت‌اند از:

1. فیزیوتراپی

فیزیوتراپیست‌ بررسی می‌کند که مغز برای ایجاد تعادل عملکرد درستی دارد یا خیر. بعد از تشخیص علت سرگیجه در افراد مسن، یک برنامه درمانی تدوین می‌شود تا نیازهای خاص سالمندان در آن برطرف شود. فیزیوتراپیست‌ها تلاش می‌کنند که در حین درمان سرگیجه در افراد سالمند، به ترس سالمند از افتادن هم غلبه کنند. همچنین درمان خانگی سردرد سالمندان برای بهبود روحیه سالمند مفید است.

2. دارو

داروهای خاصی برای درمان سرگیجه در سالمندان وجود دارد که از جمله آن می‌توان به هیستامین‌ها و آنتی‌کولینرژیک‌ها اشاره کرد. برخی از آنتی‌هیستامین‌ها خواب‌آلودگی را در پی دارند. در مواردی که فرد در اثر منیر دچار سرگیجه شده است؛ استفاده از رژیم غذایی کم‌نمک برای کاهش سرگیجه مفید است.

3. درمان VRT

توانبخشی دهلیزی یک درمان مبتنی بر حرکات فیزیکی ساده برای درمان سرگیجه در سالمندان است که هدف آن کاهش مشکلات اولیه و ثانویه ناشی از اختلالات دهلیزی است. با یک برنامه تمرینی ساده می‌توان برای کاهش سرگیجه، عدم ثبات دید و عدم تعادل و افتادن مفید باشد. در این درمان در ابتدا معاینات بالینی انجام می‌شود و سپس بر اساس آن برنامه ورزشی مخصوص برای فرد تنظیم می‌شود.

سخن آخر

سرگیجه در سن بالا بسیار رایج است. این بیماری معمولا ناشی از تحلیل ستون فقرات، عوارض مصرف داروها یا برخی بیماری‌های دیگر است. سرگیجه در افراد سالمند خطر عدم تعادل و سقوط را افزایش می‌دهد. درنتیجه خطرات زیادی را برای فرد ایجاد می‌کند. همین امر سبب می‌شود که درمان و جلوگیری از علت سرگیجه و حالت تهوع در سالمندان بسیار مهم باشد.

سوالات متداول

1. سریع‌ترین درمان برای سرگیجه در سالمندان چیست؟

برای رفع سریع علائم سرگیجه، به‌محض تجربه این عارضه، بنشینید یا دراز بکشید. همچنین اگر یک دوره شدید سرگیجه را تجربه می‌کنید؛ در اتاق تاریک با چشمان بسته دراز بکشید. همچنین مصرف الکل، کافئین و نمک و تنباکو را ترک کنید.

2. شایع‌ترین علت سرگیجه در افراد مسن چیست؟

شایع‌ترین علت بروز سرگیجه در افراد مسن بیماری BPPV است. دومین عامل شایع، تحلیل رفتن ستون فقرات است.

3. چرا با بالا رفتن سن، بروز سرگیجه بیشتر می‌شود؟

با افزایش سن، ماهیچه‌های فرد تحلیل می‌روند و ستون فقرات شروع به پیچ خوردن می‌کند و استخوان‌ها شکننده می‌شوند. همچنین مشکلات بینایی، عروقی و مصرف زیادی دارو و زندگی کم‌تحرک به مشکلات قبلی اضافه می‌شود. همه این موارد باعث می‌شود که حدود 70 درصد از افراد مسن‌تر از 65 سال دچار سرگیجه شوند.

4. سرگیجه در افراد مسن چگونه درمان می شود؟

داروهای ضد اضطراب و داروهای پیشگیری از میگرن، فیزیوتراپی می تواند گزینه درمانی خوبی باشد.

5. چرا افراد 80 ساله دائما احساس سرگیجه می کنند؟

انحطاط گوش داخلی و گردن مرتبط با سن از دلایل اصلی سرگیجه در افراد مسن است، بنابراین افراد مسن‌تری که دائما علائم سرگیجه دارند بیشتر از افراد جوان‌تر احتمال افتادن دارند.

6. علائم دیگر سرگیجه شامل چه مواردی است؟

سردرد شدید یا سفتی گردن، تشنج یا استفراغ، ضربه به سر و از دست دادن هوشیاری تز علائم خطرناک سرگیجه در سالمندان است.