کرم آسکاریس؛ علائم، درمان و راه های پیشگیری از عفونت اسکاریس

شایع ترین بیماری عفونی در روده انسان، عفونت آسکاریس است. کرم آسکاریس یا آسکاریازیس در کودکان، یک بیماری عفونی روده‌ای است که توسط کرمی به نام “Ascaris lumbricoides” ایجاد می‌شود. این عفونت در کودکان بسیار رایج بوده و مدیریت آن نیازمند توجه ویژه به جزئیات است. در این مقاله، ما به بررسی نکات کلیدی مرتبط با عفونت آسکاریس در کودکان می‌پردازیم و راه‌های موثری برای پیشگیری از آن و درمان آن را مورد بررسی قرار می دهیم.

عفونت‌های انگلی که به واسطه انواع مختلفی از انگل‌ها ایجاد می‌شوند، به بدن کودکان حمله کرده و باعث تب و اسهال، دل درد در کودکان می‌شوند. کرم‌های گرد یا حلقوی از متداول‌ترین انگل‌های انسانی به حساب می‌آیند که بالاترین میزان عفونت را در بدن انسان ایجاد می‌کنند. کرم سوزنی و کرم آسکاریس از کرم‌های گردی هستند که به خاطر بهداشت نامناسب و ضعیف باعث ایجاد بیماری در انسان می‌شود.

کودکان بیش از بزرگسالان درگیر این انگل می‌شوند و آسکاریس اغلب کودکان زیر ده سال را هدف قرار می‌دهد. از آن جایی که عفونت‌های انگلی در کودکان بر رشد و نمو آن‌ها تاثیر زیادی می‌گذارد، لازم است که والدین و پرستار بچه اطلاعات کافی در مورد این بیماری را کسب کنند. در این مقاله، قصد داریم در مورد علائم این بیماری و روش‌های درمان آن بحث کنیم.

کرم آسکاریس چیست؟

کرم آسکاریس گونه‌ای از کرم گرد به حساب می‌آید که باعث ایجاد عفونت‌های انگلی در انسان به نام آسکاریازیس می‌شود. این کرم‌ها جزو انگل‌هایی به شمار ‌می‌روند که برای بالغ شدن از بدن انسان به عنوان میزبان استفاده می‌کنند. عفونت‌های ناشی از آسکاریس را یکی از متداول‌ترین عفونت‌های کرمی در سراسر دنیا معرفی کرده‌اند که در صورت بی توجهی به انسداد روده در کودکان منجر خواهد شد.

این بیماری در موارد خفیف با علامت خاصی همراه نیست اما در بیمارانی که از عفونت شدید آسکاریس رنج می‌برند می‌توان علائم و عوارض بسیار جدی را مشاهد کرد که بسته به قسمتی از بدن که تحت تاثیر این انگل قرار گرفته، متفاوت خواهد بود. از شایع‌ترین علائم عفونت با کرم آسکاریس در کودکان می‌توان به عفونت در ناحیه ریه و دستگاه گوارشی همچون استفراغ در کودکان اشاره کرد.

با شدت گرفتن عفونت و تکثیر کرم‌های بیشتر در بدن، علائم نیز تشدید شده و بیمار را دچار ناراحتی‌های زیادی خواهد کرد. آسکاریازیس بیشتر در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری در دنیا مشاهده می‌شود، البته بهداشت ضعیف را می‌بایست یکی از علل مهم ابتلا به این بیماری دانست.

علت ابتلا به کرم آسکاریس در کودکان

از آن‌جایی که کودکان زیر ۱۰ سال بیش از دیگران با خاک بازی می‌کنند، خطر ابتلا به کرم آسکاریس در این دسته از کودکان بیشتر است. از سوی دیگر، این انگل بیشتر در مناطقی یافت می‌شود که از آب و هوای گرم و مرطوبی برخوردار است و سطح بهداشت خوب و مطلوبی هم ندارد. این بیماری اکثرا مردمی را درگیر می‌کند که در کشور‌های در حال توسعه زندگی می‌کنند.

آسکاریس به شکل مستقیم از فردی به دیگری منتقل نمی‌شود. هنگامی که کودک به خاکی که آلوده به مدفوع انسان است دست بزند و یا مواد خوراکی همچون گوشت، آب، سبزی و یا میوه آلوده به این انگل را مصرف کند آسکاریس وارد بدن او شده و با تشدید علائم، پرستار در خانه متوجه وجود انگلی در بدن کودک خواهد شد. از دیگر علل ابتلا به آسکاریس در کودکان می‌توان به مصرف جگر و یا گوشت نپخته و یا مرغ آلوده به این انگل اشاره کرد.

از کجا بفهمیم کرم آسکاریس داریم؟

کرم آسکاریس به عنوان یکی شایع‌ترین کرم‌های انگلی که در روده انسان ساکن می‌شود، زمینه بروز بیماری‌های روده‌ای را در کودکان و بزرگسالان مهیا می‌سازد. آسکاریس کرمی است که در روده زندگی می‌کند و افراد آلوده هنگام دفع مدفوع تخم‌های آن را دفع می‌کنند. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که فرد خوراکی و یا هر میوه و یا سبزیجات آلوده به این انگل را مصرف می‌کند و یا دست‌هایی که به این ویروس آلوده هستند را در دهان می‌گذارد.

این بیماری اغلب در نواحی و کشور‌هایی که سطح بهداشت بسیار ضعیفی دارند و از آب و هوای گرم و مرطوبی هم برخوردارند دیده می‌شود. در پاسخ به این سوال که از کجا می‌توان متوجه شد که به این بیماری مبتلا شده‌ایم یا خیر، باید بگوییم که افرادی که به این انگل آلوده می‌شوند معمولا علامت خاصی را نشان نمی‌دهند. البته ممکن است برخی از افراد از درد‌های شکمی و بی اختیاری مدفوع در کودکان شکایت کنند. در عفونت‌های شدید، این بیماری می‌تواند باعث اختلال در روند رشد کودکان گردد. در برخی از بیماران نیز این بیماری با سرفه در افراد همراه بوده است.

علائم و نشانه های عفونت آسکاریس در کودکان

اکثر افراد مبتلا به آسکاریازیس هیچ علائمی ندارند. اما کسانی که علائمی دارند ممکن است علائمی از خفیف تا شدید داشته باشند که بستگی به تعداد کرم ها در روده دارد . علائم این عفونت همچنین به این بستگی دارد که کدام قسمت از بدن تحت تأثیر قرار گرفته باشد. علائم و نشانه‌های عفونت آسکاریس در کودکان شامل موارد زیر است:

• دیدن کرم‌ها در دهان بعد از سرفه
• خس خس در سینه یا مشکل در تنفس
• کرم‌ها در مدفوع
• از دست دادن اشتها
• تب در کودکان
• تهوع و استفراغ
• اسهال
• درد شکم یا نفخ شکم

کودکان عمدتاً از علائم گوارشی شکایت می‌کنند، زیرا روده‌های آنها کوچکتر هستند و احتمال مسدود شدن روده توسط کرم‌ها بیشتر است. انبوهی از کرم‌ها در روده‌ها می‌توانند منجر به سو تغذیه و رشد ضعیف کودک شوند. همچنین می‌تواند آپاندیس و دیگر اندام‌ها را مسدود کرده و به آپاندیسیت یا مشکلات کبدی، لوزالمعده یا کیسه صفرا منجر شود. آسکاریازیس از طریق فرد به فرد سرایت نمی‌کند. برای آلوده شدن، فرد باید تخم‌های کرم را بلعیده کند.

به نقل از وبسایت mayoclinic :

اکثر افراد مبتلا به آسکاریازیس هیچ علامت یا علامتی ندارند. آلودگی های متوسط ​​تا شدید بسته به اینکه کدام قسمت از بدن شما تحت تأثیر قرار گرفته است، علائم یا علائم مختلفی ایجاد می کند.

در ریه ها

پس از قورت دادن تخم‌های کوچک آسکاریازیس (میکروسکوپی)، آنها در روده کوچک بیرون می‌آیند و لاروها از طریق جریان خون یا سیستم لنفاوی به ریه‌ها مهاجرت می‌کنند. در این مرحله، ممکن است علائم و نشانه هایی شبیه به آسم یا ذات الریه را تجربه کنید، از جمله:

سرفه های مداوم
تنگی نفس
خس خس سینه
پس از گذراندن 10 تا 14 روز در ریه ها، لاروها به سمت گلو می روند، جایی که آنها را سرفه کرده و سپس آنها را می بلعید.

در روده ها

لاروها در روده کوچک به کرم های بالغ بالغ می شوند و کرم های بالغ معمولاً تا زمان مرگ در روده زندگی می کنند. در آسکاریازیس خفیف یا متوسط، آلودگی روده ای می تواند باعث ایجاد موارد زیر شود:

درد مبهم شکم
حالت تهوع و استفراغ
اسهال یا مدفوع خونی

اگر تعداد زیادی کرم در روده دارید، ممکن است موارد زیر را داشته باشید:

درد شدید شکم
خستگی
استفراغ کردن
کاهش وزن یا سوء تغذیه
یک کرم در استفراغ یا مدفوع شما

علائم کرم آسکاریس در ریه

کرم آسکاریس به عنوان دومین عفونت کرمی شناخته می‌شود که کودکان و بزرگسالان را در مناطق معتدل و گرمسیری که دارای سطح بهداشتی پایینی هستند درگیر می‌کند. طی دو دهه گذشته نیز این بیماری در ایران، بسیاری از کودکان و بزرگسالان را در مناطق روستایی درگیر می‌کرد که خوشبختانه امروز به ندرت شاهد بروز این بیماری در کشورمان هستیم.

این بیماری از طریق آب و خوراکی‌های آلوده وارد بدن شده و در روده آزاد می‌شود. بعد از این که انگل از دیواره روده عبور کند، به کبد رفته و با گردش خون به ریه‌ها وارد می‌شود. علائم آسکاریس در ریه شامل بیماری های تنفسی مانند تنگی نفس، سرفه خشک و خس‌خس سینه می‌شود. از دیگر علائم آسکاریس که قسمت ریه را درگیر می‌کند، می‌توان به آسم و کهیر اشاره کرد.

نشانه‌های کرم آسکاریس در روده کودکان

کرم آسکاریس در روده کودکان معمولا هیچ علامتی از خود نشان نمی‌دهد. در شرایطی که بیش از ۵۰ کرم در روده ساکن شده باشد، ممکن است کودک از درد‌های شکمی شکایت کند. در برخی از موارد نیز کودک دچار تهوع می‌شود و اشتهایی به خوردن غذا ندارد. در چنین شرایطی، پرستار یا والدین متوجه کاهش وزن، ورم پشت چشم، بی‌خوابی و دندان قروچه کودک هنگام خواب می‌شوند.

در صورتی که آلودگی در بدن کودک زیاد باشد، ممکن است کرم‌هایی هنگام دفع مدفوع توسط والدین دیده شوند. برخی از کودکان مبتلا به این بیماری نیز ممکن است از خارش در ناحیه مقعد رنج ببرند. همین مساله باعث می‌شود که تخم کرم هنگام خاراندن مقعد توسط کودک به انگشتان او بچسبد و به همین راحتی این انگل را به فرد و یا کودک دیگری منتقل کند.

نحوه تشخیص کرم آسکاریس در کودکان

تشخیص عفونت آسکاریس توسط پزشکان معمولاً با مشاهده کرم‌هایی که هنگام سرفه یا در مدفوع فرد خارج می‌شوند، امکان‌پذیر است. همچنین، با تست نمونه مدفوع می‌توان تخم‌های کرم را شناسایی کرد. گاهی اوقات، از آزمایشات تصویربرداری مانند اشعه ایکس، سونوگرافی یا سی تی اسکن نیز استفاده می‌شود تا کرم‌های موجود در شکم یا قفسه سینه را نمایش دهد.

درمان آسکاریازیس معمولاً با داروهای ضد انگل انجام می‌شود. علائم معمولاً در طی یک هفته از شروع درمان بهبود می‌یابند. در موارد نادر، جراحی جهت برداشتن کرم‌ها انجام می‌شود. این جراحی معمولاً فقط در صورت مسدودیت روده یا مشکلات در اندام‌های مثل کبد، لوزالمعده یا کیسه صفرا لازم است.

درمان کرم آسکاریس

بسته به شدت عفونت و محلی که درگیر عفونت شده، پزشک نسبت به تجویز دارو اقدام می‌کند. معمولا، پزشکان برای درمان کرم آسکاریس از دارو‌های مختلفی که خاصیت ضد انگل دارند استفاده می‌کنند. در برخی از موارد که به ندرت نیز رخ می‌دهد، ممکن است به دلیل عفونت شدید پزشک جراحی را تنها راه درمان بداند. به طور مثال، در شرایطی که بیمار به انسداد روده مبتلا شده، بهترین گزینه درمانی همان جراحی است.

از جمله دارو‌هایی که برای درمان آسکاریس توسط پزشک تجویز می‌شود می‌توان به آلبندازول، ایورمکتین، مبندازول و پاموات پیرانتل اشاره کرد. استفاده از این دارو‌ها بدون تجویز پزشک به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود و مطمئنا عواقب جدی دیگری را برای بیمار به همراه خواهد داشت.

درمان خانگی کرم آسکاریس

کرم آسکاریس در کودکان را می‌توان با گزینه‌های گیاهی و خانگی هم درمان کرد. از ترکیبات خانگی که برای درمان عفونت آسکاریس به کار گرفته می‌شوند، می‌توان به ترکیب تخم کدو همراه شیر و عسل اشاره کرد. این ترکیب در دفع کرم‌ها از روده اثربخش است. سیر خام از دیگر موادی است که برای درمان آسکاریس و یا دیگر عفونت‌های انگلی توصیه می‌شود. روغن نارگیل و هویج خام نیز در برخی از موارد توانسته‌اند در دفع این کرم از مدفوع و از بین بردن بیماری کمک‌کننده باشند.

هویج از جمله خوراکی‌هایی است که مصرف روزانه آن به دفع سریع کرم از روده کمک می‌کند. از دیگر ترکیبات گیاهی که در طب سنتی برای درمان عفونت آسکاریس مورد استفاده قرار می‌گیرد، می‌توان دمنوش آویشن را نام برد. دمنوش بابونه، شیرین بیان و عصاره تخم کاغذی از ترکیبات گیاهی دیگری است که توسط متخصصان طب سنتی برای درمان این عفونت انگلی پیشنهاد می‌شود.

راه‌های پیشگیری از کرم آسکاریس در کودکان

کودکان به دلیل این که نمی‌توانند نکات بهداشتی را به خوبی رعایت کنند، بیش از دیگران در معرض خطر ابتلا به این عفونت انگلی قرار دارند. بهترین راه برای پیشگیری از کرم آسکاریس، رعایت اصول بهداشتی است. دیگر راه‌های پیشگیری از عفونت آسکاریس عبارتند از:

• رعایت بهداشت و شستشوی صحیح دستان قبل از دست زدن به غذا
• شستشوی صحیح میوه و سبزیجات
• خودداری از مصرف سبزیجات خام به خصوص در سفر
• شستشوی کامل دستان بعد از دفع مدفوع و یا استفاده از سرویس بهداشتی
• بررسی و کنترل مرتب حیوانات خانگی در صورت نگهداری از آن‌ها در منزل از نظر هر گونه عفونت انگلی و یا دیگر بیماری‌ها

در بیشتر موارد، می‌توان از بروز عفونت با کرم آسکاریس پیشگیری کرد. رعایت بهداشتی فردی و اجتماعی می‌تواند از انتقال و چرخش این عفونت انگلی تا حد زیادی در جامعه جلوگیری کند. این بیماری بیش از همه، کودکان زیر ۱۰ سال را در کشور‌هایی که از بهداشت ضعیفی برخوردارند درگیر می‌کند. در صورت مشاهده علائم، حتما باید با پزشک متخصص در ارتباط باشید. این بیماری در بیشتر موارد به راحتی قابل درمان است اما در صورت بی‌توجهی و تکثیر بیش از حد کرم در داخل بدن، ممکن است بیمار انسداد روده را تجربه کند.

انسداد روده با خطراتی همراه است و در صورتی که مورد توجه قرار نگیرد منجر به مرگ بیمار خواهد شد. توصیه می‌کنیم با مشاهده علائم ذکر شده توسط سایت زندگی برتر، با پزشک متخصص اطفال در ارتباط باشید و روند درمان را سریع‌تر آغاز نمایید.

سوالات متداول

آیا می توان از عفونت آسکاریس در کودکان پیشگیری کرد؟

بله و بهبود شرایط استفاده از سرویس بهداشتی مناسب بهترین راه پیشگیری از آسکاریازیس است.

آیا فقط کودکان زیر 10 سال به بیماری کرم آسکاریس مبتلا می‌شوند؟

از آن جایی که آسکاریازیس نوعی بیماری واگیردار است، ممکن است به افراد بالغ نیز منتقل شود.

آیا امکان درمان آسکاریس با داروهای خانگی هم وجود دارد؟

دمنوش بابونه، شیرین بیان و عصاره تخم کاغذی از راهکارهای خانگی برای درمان آسکاریس به حساب می‌آیند.

چه افرادی بیشتر در معرض ابتلا به آسکاریس قرار دارند؟

افرادی که محیط های گرم زندگی می کنند و بهداشت را به خوبی رعایت نکرده و بیشتر با خاک و آلودگی در ارتباط هستند مستعد عفونت و کرم آسکاریس در بدن خود هستند.

چگونه بفهمیم کرم آسکاریس داریم؟

برای یافتن پاسخ سوال از کجا بفهمیم کرم اسکاریس داریم باید به علائم اصلی انگل اسکاریس مثل دیده شدن آن ها در سرفه و مدفوع توجه داشته باشید .