بالا رفتن سن معمولا چالش‌ها و سختی‌های زیادی را به فرد تحمیل می‌کند. در این سن مشکلات روحی و جسمی زیادی برای افراد مسن ایجاد میشود. دردهای جسمی، مصرف داروهای متعدد، فشارهای زندگی، تنهایی و مواردی از این دست سبب میشود که فرد مسن به مصرف مواد مخدر روی بیاورد. شرایط فیزیکی افراد مسن سبب میشود که این افراد بیش از سایرین در معرض خطر اعتیاد برای سالمندان باشند و عوارض مصرف مواد مخدر مانند ایست قلب یا مرگ بیشتر افراد سالمند را تهدید کند. به‌همین‌دلیل است که ترک اعتیاد در سالمندان از اهمیت زیادی برخوردار است. افراد مسن باید خیلی زود برای ترک مواد اقدام کنند. ترک اعتیاد شامل کنترل علائم فیزیکی و روحی است. بعد از سم‌زدایی بیمار تا مدت‌ها با مشکلات و اختلالات روحی دست‌وپنجه نرم می‌کند. با این‌حال ترک اعتیاد سالمندان غیرممکن نیست. درصورت مراجعه به مراکز مخصوص ترک اعتیاد می‌توانید به این پروسه امیدوار باشید.
اعتیاد در سالمندان
اعتیاد در سالمندان مشکلات روحی و جسمی متعددی را در پی دارد. معمولا سالمندان در این دوره تنها زندگی می‌کنند یا زندگی اجتماعی خلوت‌تری دارند. احساس تنهایی در سالمندان از مواردی است که باعث پایین آمدن روحیه سالمندان شده و زمینه اعتیاد در سالمندی را ایجاد می‌کند.
از طرفی دوران سالمندی مملو از انواع بیماری‌های روحی و جسمی است. این بیماری‌ها به‌خاطر ضعف جسمی یا تحمل عوارض داروها و مواردی از این دست رخ می‌دهند. خستگی از بیماری‌ها و همچنین بهانه‌ای برای تحمل درد و ناراحتی ناشی از بیماری‌ها نیز می‌تواند دلیل برای این باشد که سالمندان به مصرف مواد مخدر روی بیاورند. اعتیاد به مخدر رده سنی خاصی ندارد یا در هر زمان و موقعیتی ممکن است رخ بدهد. اما مشکلات و چالش‌های متعددی که در سنین کهنسالی وجود دارد؛ باعث میشود که سالمندان از مصرف مواد مخدر به‌عنوان یک راه فرار، استقبال کنند.
معمولا آقایان بیشتر از خانم‌ها درگیر مصرف تریاک می‌شوند. همچنین مصرف تریاک در افراد مسن‌تر و نسل‌های قبل‌تر در مقایسه با جوانان رواج بیشتری دارد. یک مطالعه که در راستای ترک اعتیاد سالمندان روی سالمندان بستری در بیمارستان انجام شد؛ نشان داده که 16.3 درصد از آن‌ها اعتیاد به تریاک داشته‌اند و 3 درصد نیز از تریاک به عنوان مسکن استفاده می‌کردند. عده‌ای نیز تصور می‌کنند که برای کاهش چربی خون، پرفشاری خون، دیابت و سکته مغزی و ناراحتی‌های کلیه می‌توانند از تریاک استفاده کنند.
به نقل از وبسایت nida.nih.gov:
نزدیک به 1 میلیون بزرگسال 65 سال و بالاتر با اختلالات مصرف مواد مواجه هستند، این در حالی است که روز به روز استفاده از مواد مخدر در این گروه سنی در حال افزایش است. این افراد معمولاً به دلیل تغییرات اجتماعی و فیزیکی ناشی از پیری، آسیب‌پذیری بیشتری در برابر سوءمصرف مواد دارند و ممکن است داروها را به طور کندتری متابولیزه کنند. استفاده از داروهای تجویزی در میان بزرگ‌ترها رایج است و خطر تداخلات دارویی را افزایش می‌دهد. الکل، به‌عنوان پرمصرف‌ترین ماده، باعث افزایش مشکلات سلامتی در این گروه سنی شده و اختلال مصرف الکل نیز به‌طور قابل‌توجهی افزایش یافته است. درمان اختلالات مصرف مواد در بزرگ‌ترها می‌تواند شامل رفتار درمانی و دارو باشد، اما نیاز به مدل‌های مراقبتی یکپارچه برای بهبود نتایج درمانی وجود دارد.
عوارض مصرف تریاک در سالمندان
مصرف تریاک عوارض و مضرات متعددی دارد و به همین علت که ترک اعتیاد سالمندان اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. مصرف تریاک عوارض متعددی مانند کمتر شدن حرکات معده و روده، مشکلات تنفسی، بی‌حسی و کرختی، حالت تهوع و استفراغ، لختی کلام، کاهش فشار خون، و ضربان قلب، تنگ شدن مردمک‌ها یا گشاد شدن آن‌ها، کمبود اکسیژن ناشی از مسمومیت و تشنج از جمله این عوارض هستند.
از رایج‌ترین عوارض مصرف تریاک، تنگ شدن مردمک‌ها و یبوست است. در پروسه مصرف فرد ابتدا سرخوشی و سپس سردی، بی‌حسی، کاهش حافظه، کندی و خواب‌آلودگی را تجربه می‌کند.
همچنین علائم روان‌پریشی، افسردگی و شیدایی، اختلالات خواب و مشکلات جنسی مانند ناتوانی جنسی هم جز عوارض مصرف تریاک در سالمندان است. مصرف تریاک فرد را از زندگی نرمال و عادی با دیگر افراد جامعه دور می‌کند. با بروز عوارض مصرف تریاک در سالمندان می‌توانید به کمک پرستار سالمند برای ترک فرد اقدام کنید.
دلایل ابتلا به مصرف تریاک در سالمندان
همانطور که می‌دانید؛ افراد سالمند تا اندازه زیادی درگیر این عارضه اجتماعی می‌شوند. از رایج‌ترین دلایل بروز این عارضه در سالمندان عبارت‌اند از:
1. تنهایی و انزوا
از مهم‌ترین دلایلی که در اعتیاد برای سالمندان موثر است؛ تنهایی است. ترک خانه توسط فرزندان، فوت همسر یا دوستان و اقوام و نزدیکان و مواردی ازاین‌دست باعث میشود که فرد سالمند همواره احساس تنهایی و انزوا داشته باشد. این تراژدی می‌تواند تاثیر مخربی روی روحیه سالمند بگذارد. مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که سالمندانی که همسر یا یکی از اعضای خانواده خود را از دست داده‌اند؛ تمایل بیشتری به مصرف مواد مخدر دارند. این عارضه همچنین در بین سالمندانی که تعداد دوستان کمتری دارند؛ بیشتر شایع است. ترک اعتیاد در سن بالا کمک می‌کند تا بر تنهایی و گوشه‌گیری غلبه کنند.
2. دردهای مزمن
در تحقیقاتی که در راستای دلایل ابتلا به مصرف تریاک در سالمندان انجام شد؛ مشخص شد که تعداد زیادی از سالمندان درگیر دردهای مزمن هستند. مواردی مانند التهاب در مفاصل، درد در مفاصل مختلف بدن و غیره آن‌ها را وادار می‌کند که برای کنترل علائم بیماری و کاهش درد، از مسکن‌های قوی استفاده کنند. کنترل درد می‌تواند سبب شود که سالمندان تمایل بیشتری به مصرف مسکن‌ها و مخدرهایی مانند تریاک و شیره داشته باشند. ترک اعتیاد در سن بالا به‌خاطر داشتن دردهای مزمن می‌تواند سخت هم باشد.
3. افسردگی
مطالعات در راستای دلایل ابتلا به مصرف تریاک در سالمندان نشان می‌دهد که از رایج‌ترین دلایل اعتیاد در سالمندان، افسردگی است. افسردگی تنها سالمندان تنها را هدف قرار نمی‌دهد و گاهی حتی سالمندانی که زندگی اجتماعی شلوغی دارند هم درگیر این بیماری می‌شوند. در بیماری افسردگی، سالمندان به‌خاطر احساسی که نسبت به خود دارند؛ درگیر این بیماری می‌شوند. آن‌ها معمولا زندگی هدفمند ندارند و یا احساس ارزشمندی نمی‌کنند. احساسات منفی می‌تواند باعث شود که سالمندان دچار تمایل به مصرف مواد مخدر شوند. برای مثال ترک اعتیاد در 50 سالگی به‌خاطر روحیه پایین این افراد کمی دشوارتر است.
مراحل ترک اعتیاد سالمندان
ترک اعتیاد سالمندان و به‌خصوص ترک اعتیاد در 50 سالگی طی پروسه مشخص و مراحل معینی انجام میشود. روش‌های مختلفی برای ترک اعتیاد وجود دارد که به‌نسبت مواد مخدر و شرایط افراد متفاوت است. ترک اعتیاد سالمندان باید در ابعاد جسمی و روحی پیگیری شود. از آنجایی‌که اعتیاد یک بیماری مزمن است؛ درمان سریع و چند روزه آن امکان ندارد. در کل می‌توان ترک اعتیاد سالمندان را به دو مرحله رفع وابستگی روحی و رفع وابستگی جسمی تقسیم‌بندی کرد.
1) رفع وابستگی روحی
با رفع وابستگی روحی، فرد می‌تواند با مشکلات و درگیری‌های ذهنی خود مقابله کند. امروزه روش‌های متنوعی برای درمان روحی فرد وجود دارد. هدف از پاکسازی روحی معتاد، این است که فرد افکار منفی خود را شناخته و بتواند با آن‌ها مقابله کند. دربسیاری از موارد با پیدا کردن ریشه افکار منفی و برطرف کردن آن می‌توان از بازگشت اعتیاد جلوگیری کرد. افکار منفی معمولا اختلالات روانی بعد از ترک مانند افسردگی را در پی دارند. این موارد شدت مصرف را افزایش می‌دهند.
2) رفع وابستگی جسمی
برای رفع وابستگی جسمی، باید سم‌زدایی انجام شود. در این روش ماده مخدر باید کاملا از بدن خارج شود. بعد از سم‌زدایی، بدن متالبولیزه میشود. این کار در شرایط ایمن و بدون خطر انجام میشود. در مرحله سم‌زدایی فرد باید از نظر روانی و همچنین شرایط محیطی آمادگی کافی را داشته باشد. هدف از سم‌زدایی کاهش علائم ترک اعتیاد است. زمانی که فرد معتاد مصرف ماده مخدر را کنار می‌گذارد؛ بدن فعالیت‌های روتین خود را متوقف می‌کند. شدت بروز این علائم به میزان مصرف فرد بستگی دارد. هر کس تجربه متفاوتی از سم‌زدایی دارد. می‌توان در مرحله سم‌زدایی از برخی از داروها برای کاهش شدت علائم بهره برد. بعد از سم‌زدایی فرد عوارض دیگر را تجربه می‌کند:
- اضطراب و خشم
- بی‌خوابی
- حالت تهوع
- تغییر خلق‌وخو
- کمبود خواب
- اختلال تمرکز
عوارض ترک تریاک در سن بالا
در بسیاری از موارد سالمندان به‌خاطر خاصیت تسکین‌دهنده تریاک برای کاهش دردهای جسمانی و روحی به تریاک روی می‌آورند. آن‌ها به‌غلط تصور می‌کنند که تریاک باعث تنظیم فشار خون و دیات در آن‌ها میشود و به این ترتیب دیگر مجبور نیستند که داروهای مختلف را استفاده کنند. این تفکر غلط آن‌ها را در دام اعتیاد انداخته و درگیر مشکلات و عوارض متعدد می‌کند. حتی در بسیاری از موارد سالمند ممکن است جانش را در اثر مصرف مواد مخدر از دست بدهد.
برای زندگی به سبک یک سالمندی سالم در ابتدا باید راهکارهای اصولی مقابله با بیماری‌ها و چالش‌های دوران سالمندی را بشناسید و به اشتباه به مصرف مواد مخدر روی نیاورید. از دیگر عوارض ترک تریاک در سنین بالا عبارت‌اند از:
- بروز مشکلات شناختی
- سوتغذیه
- دوری از جمع و گوشه‌گیر شدن
- تحریک پذیری
- درد عضلانی
- خستگی مفرط
- مشکلات خواب
- اضطراب
- گوشه‌گیری
- بروز مشکلات شناختی
- بدن درد
برای کنترل عوارض ترک تریاک و کاهش علائم بهتر است از مراکز ترک اعتیاد کمک بگیرید. مشکلات گوارشی بعد از ترک تریاک از مهم‌ترین مشکلات و عوارض ترک است که می‌تواند برای افراد مسن سخت‌تر و خطرناک‌تر باشد.
عوارض خوردن شیره در سالمندان
از رایج‌ترین عوارض خوردن شیره تریاک در سالمندان، احساس تنگی نفس یا خفگی است که فرد در زمان خواب آن را تجربه می‌کند. همچنین مصرف این مخدر عوارض خطرناک‌تر دیگری مانند تشنج را در پی دارد. مهم‌ترین عوارض ناشی از مصرف شیره تریاک عبارت‌اند از:
- تیره شدن رنگ پوست
- تغییر رنگ و زردی دندان
- بیماری‌های کبدی
- ایجاد مشکلات تنفسی
- مشکلات گوارشی مانند اسهال و یبوست
- احساس خستگی مفرط
ترک اعتیاد در سالمندان
ترک اعتیاد سالمندان از موضوعات مهمی است که در کتگوری نگهداری از سالمند در منزل باید به آن پرداخت. سالمندان در این برهه سنی، آسیب‌پذیر و ضعیف هستند. به‌همین‌دلیل است که اعتیاد در این افراد ریسک و خطر بیشتری دارد و ترک تریاک در سن بالا اهمیت زیادی پیدا می‌کند. این افراد باید هرچه سریع‌تر برای ترک اعتیاد و سم‌زدایی اقدام کنند. معمولا ترک اعتیاد سالمندان شامل درمان‌های اجتماعی و روانی است. همچنین گروه درمانی برای ترک اعتیاد سالمندان موثر است. با این درمان‌ها فرد به‌تدریج پروسه ترک اعتیاد را آغاز می‌کند.
سخن آخر
اعتیاد در تمام گروه‌های سنی خطرناک و بغرنج بوده و باید درمان شود. با این حال ترک اعتیاد سالمندان اهمیت بیشتری دارد. چرا که بدن سالمندان رنجورتر و آسیب‌پذیرتر است. این افراد بیشتر در معرض خطرات ناشی از اعتیاد قرار دارند. برای کاهش علائم و جلوگیری از خطرات اعتیاد، لازم است که خیلی زود برای درمان اعتیاد اقدام کرد. افراد سالمند معمولا به مصرف مواد مخدر سنتی مانند تریاک یا شیره روی می‌آورند. اعتیاد در سالمندی باعث بروز مشکلات روحی مانند افسردگی، اضطراب، گوشه‌گیری و مشکلات جسمی از جمله مشکلات گوارشی، اختلال خواب و غیره است. با ترک اعتیاد و درمان علائم ترک اعتیاد سالمندان می‌توانید از بروز عوارض مصرف هم جلوگیری کنید.
سوالات متداول
1. بهترین روش برای ترک تریاک و شیره چیست؟
معمولا برای ترک این مواد مخدر به نسبت دوز مصرفی و شرایط فرد، برنامه‌های درمانی متفاوتی تنظیم میشود. برای این منظور حتما باید به مراکز ترک اعتیاد معتبر مراجعه کنید.
2. ترک اعتیاد به تریاک و شیره چند روزه طول می‌شد؟
ترک اعتیاد شیره و تریاک معمولا بین 1 تا 3 هفته زمان می‌برد. این مقدار به میزان مصرف فرد بستگی دارد.
3. ترک هرنوع اعتیاد در سالمندان شامل چند مرحله است؟
ترک اعتیاد سالمندان دو مرحله اصلی دارد؛ رفع وابستگی روحی و رفع وابستگی جسمی است.
4. چرا افراد مسن بیشتر تمایل به مصرف مواد مخدر دارند؟
سالمندان نسبت به افراد جوان بیشتر تمایل به مصرف دارو دارند زیرا احتمال ابتلا به بیش از یک اختلال مزمن پزشکی مانند بالا بودن فشار خون بیشتر است. اکثر داروهایی که افراد مسن برای اختلالات مزمن استفاده می‌کنند، سال‌ها مصرف می‌شوند و هرنوع مصرفی عادت و اعتیاد می‌آورد.
5. راه درمان درد عضلانی بعد از ترک اعتیاد چیست؟
برای درمان درد عضلانی بعد از ترک اعتیاد، می‌توان از ورزش منظم، فیزیوتراپی، تکنیک‌های آرامش‌بخش، داروهای مسکن، تغذیه مناسب و استراحت کافی استفاده کرد.
