رشد ذهنی کودک به چه عواملی بستگی دارد؟

زمانی که کودک متولد می‌شود؛ از نظر ذهنی رشد نداشته و به بسیاری از محرک‌ها وانش نشان نمی‌دهد. به‌مرور ذهن او رشد کرده و بسیاری از مهارت‌ها و توانایی‌ها را پیدا می‌کند. با رشد ذهنی کودک، او توانایی تشخیص اشیا از هم تشخیص رنگ‌ها، واکنش دادن به محرک‌ها و غیره را پیدا می‌کند. با پیشرفت کودک و بهبود رشد ذهنی کودک، کم‌کم مهارت‌های مختلف مانند به‌خاطر آوردن موارد و واکنش دادن به محرک‌ها را پیدا می‌کند. رشد ذهنی مراحل متعددی دارد و به‌نسبت سن کودک، در هر برهه ویژگی‌های مختلف ذهنی را در کودک شاهد هستیم. از طرفی ابزارها و راهکارهای متعددی برای تقویت رشد ذهنی کودک وجود دارند.

رشد ذهنی کودک چیست؟

رشد ذهنی کودک از جنبه‌های مهم و حیاتی است که باعث می‌شود توانمندی‌های ذهن با هم متفاوت باشند. این فرایند از زمانی که نوزاد به دنیا می‌آید؛ آغاز شده و با گذشت زمان پیشرفت می‌کند. رشد ذهنی کودک سبب می‌شود که واکنش‌های ذهنی او تغییر کنند. این واکنش‌ها در آغاز ساده و ابتدایی هستند و با رشد بیشتر ذهن، پیشرفت می‌کنند. رشد ذهنی شامل مهارت‌های مانند درک، مشاهده، حافظه، تخیل، تفکر، حل مسائل و پیشرفت زبانی است.

بالا رفتن سن باعث تغییر این توانمندی‌ها می‌شود و در سنین بزرگسالی  میزان رشد ذهنی کاهش پیدا می‌کند. بااین‌حال هر کس به شیوه متفاوتی، مسیر جداگانه‌ای از رشد و تکامل را طی می‌کند.

زمانی که کودک نسبت به دنیای اطراف خود درک و نگرش خاصی پیدا می‌کند و می‌تواند نسبت به هر چیزی واکنش درست و اصولی داشته باشد؛ رشد ذهنی کودک در حال پرورش است. کودک از آغاز در یک محیط ناآشنا و غریب زندگی می‌کند و برای درک این محیط نیاز به رشد ذهنی دارد. از همین زمان رشد ذهنی کودک شروع می‌شود. با گذشت زمان رشد ذهنی کودک مراحل ساده خود را پشت سر گذاشته و وارد مراحل پیچیده‌تری می‌شود. رشد ذهنی در نهایت باعث تقویت مهارت‌هایی مانند حل مسئله، حافظه، تنظیم هوش هیجانی و تعاملات اجتماعی می‌شود. استفاده از پرستار نوزاد برای پرورش کودک می‌تواند به بهبود رشد ذهنی کودک کمک کند.

رشد ذهنی کودکان تحت تاثیر عوامل متعددی مانند ژنتیک، محیط، تعاملات اجتماعی و تجربیات فرهنگی است و فرایند پیچیده‌ای دارد. رشد ذهنی در چند سال آغازین زندگی به سرعت طی شده و میلیون‌ها اتصال عصبی جدید در ذهن کودک ایجاد می‌شود. رشد ذهنی کودکان بیس و اساس یادگیری و رشد در این مرحله است و به همین دلیل است که اهمیت زیادی دارد. این پروسه یک فرایند تدریجی است و هر مرحله ادامه مرحله قبلی است.

به نقل از سایت unicef :

نوزادان
گذراندن زمان بهینه با فرزندتان خوب است. هورمون‌های طبیعی را ترشح می‌کند که به شما کمک می‌کند با کودکتان پیوند برقرار کنید و رفاه را برای هر دوی شما افزایش دهید!
حتما با آن‌ها بازی کنید، آن‌ها را در آغوش بگیرید.
حتما با آن‌ها صحبت کنید، برای آن‌ها آواز بخوانید.
به صداهای آن‌ها با کلمات پاسخ دهید تا زبان و ارتباطات را با آن‌ها بتواند درک کنند.
کودکان نوپا
همان‌طور که کودک شما شروع به فعالیت بیشتری می کند، تمایل او به جستجو بیشتر می‌شود. این کنجکاوی نیاز به بال و پر دادن و تشویق دارد.
برای فرزندتان بخوانید.
بازی‌هایی انجام دهید که کنجکاوی و یادگیری آن‌ها را درگیر کند.
از فرزندتان بخواهید اسم اشیاء را بگوید و با نام‌های اشیاء اطرافشان شروع کنید.
محیط بیرون از خانه را با هم جستجو و بررسی کنید.

عوامل تاثیرگذار در رشد ذهنی کودک

رشد ذهنی کودک همواره تحت تاثیر عوامل متعددی است. از مهم‌ترین مواردی که روی رشد ذهنی کودکان تاثیر می‌گذارد؛ عبارت‌اند از:

1. ژنتیک

ساختار ژنتیکی کودک از مهم‌ترین عوامل موثر در رشد ذهنی کودک است. عواملی مانند میزان بهره هوشی، خلق‌وخو و ویژگی‌های شخصیتی تا اندازه زیادی به ژنتیک فرد بستگی دارد. برای مثال برخی از ژن‌ها بهره هوشی بیشتری داشته و خلاق‌تر هستند؛ اما ژنتیک تنها یک عامل موثر است و عوامل محیطی دیگر هم روی میزان رشد ذهنی کودک تاثیر می‌گذارند. از طرفی برخی ویژگی‌های فیزیکی وابسته به ژنتیک مانند بزرگ بودن سر نوزاد می‌تواند روی کیفیت زندگی و رشد ذهنی کودک تاثیر بگذارد.

2. محیط

محیطی که کودک در آن بزرگ می‌شود؛ روی رشد ذهنی کودک تاثیر دارد. عوامل محیطی مواردی مانند تغذیه، قرار گرفتن در معرض سموم و آلاینده‌ها، وضعیت اجتماعی و اقتصادی و دسترسی به آموزش و مراقبت‌های بهداشتی را شامل می‌شود. هر کدام از این موارد تاثیر زیادی در رشد ذهنی کودک دارند. برای مثال کودکانی که در فقر بزرگ می‌شوند؛ معمولا دارای حس ناامنی و استرس‌های محیطی هستند. علاوه‌بر‌این، کودکانی که به فرصت‌های آموزشی یا مراقبت‌های بهداشتی خوبی دسترسی ندارند؛ ممکن است نتوانند از تمام پتانسیل ذهن خود استفاده کنند. از دیگر عوامل محیطی، آلاینده‌ها و سمومی مانند سرب و آلودگی هوا است. این موارد هم تاثیرات منفی روی رشد مغز کودک داشته و مشکلات حافظه و توجه و یادگیری را ایجاد می‌کند.

3. تحریک

زمانی که کودک در مراحل رشد ذهنی قرار دارد؛ باید فرصت‌های مختلف برای توسعه بهتر ذهن او فراهم کرد. برای مثال کتاب خواندن، تماشای کارتون‌های آموزنده و کارتون‌هایی که باعث تحریک خلاقیت یا تفکر کودک شود؛ اسباب‌های‌ فکری و غیره می‌توانند به رشد ذهنی کودک کمک کند. این ابزار رشد ذهنی کودک را سرعت داده و باعث می‌شود که کودک در معرض تجربه‌های مختلف قرار بگیرد. با خواندن کتاب، کودک خلاقیت بیشتری پیدا می‌کند. در بازی‌های فکری و دسته‌جمعی، کودک مهارت‌های خود را کشف می‌کند و همچنین اعتمادبه‌نفس بیشتری خواهد داشت.

4. روابط

روابط کودک با والدین و اطرافیان اهمیت زیادی دارد و در رشد ذهنی کودک بسیار موثر است. زمانی که کودک احساس کند که از او حمایت می‌شود و همچنین محبت کافی دریافت کند و امنیت عاطفی کافی داشته باشد؛ فرایند رشد ذهنی کودک هم سریع‌تر طی می‌شود. کودک به‌جز‌اینکه با مراقبان و والدین خود در ارتباط است؛ باید بتواند با هم‌سن‌وسالان خودش هم ارتباط برقرار کند و یک تعامل مثبت با آن‌ها داشته باشد. این تعامل باعث رشد مهارت‌های اجتماعی کودک شده و در بالا بردن اعتمادبه‌نفس کودک هم موثر است.

مراحل رشد ذهنی کودک

رشد ذهنی کودکان طی مراحل مختلفی رخ می‌دهد. درواقع رشد ذهنی کودک یک پروسه یک‌پارچه است؛ اما به‌واسطه ویژگی‌ها و شاخصه‌هایی که در هر برهه رخ می‌دهد؛ می‌توان این پروسه را به مراحل مختلف تقسیم‌بندی کرد. از مهم‌ترین مراحل رشد ذهنی کودک عبارت‌اند از:

رشد ذهنی نوزاد تا سه ماهگی

سه ماهه آغازین زندگی نوزاد برهه مهم و عجیبی است. بیشتر معیارهای رشدی کودک در این برهه بر پایه احساسات و یادگیری در خصوص محیط و بدن تمرکز دارد. در این مرحله رشد ذهنی کودک، معمولا نوزادان فعالیت‌های زیر را شروع می‌کنند:

• استفاده از میمیک‌های صورت برای پاسخ به محرک‌های محیطی
• نمایش رفتارهای انتظاری مانند جستجو یا مکیدن اطراف سینه یا شیشه پستانک برای تغذیه
• درک تفاوت زیری و بمی صداها
• دیدن تمام رنگ‌هایی که در طیف رنگی دید انسان قرار دارند.
• تمرکز روی جابه‌جا شدن اشیا، افراد و به خصوص مراقبین کودک
• تشخیص واضح اشیایی که بیش از 35 سانتی‌متر با کودک فاصله دارند.
• تشخیص تمایز بین مزه‌های مختلف از جمله شیرینی، شوری، تلخی و ترشی

رشد ذهنی نوزاد سه تا شش ماهگی

اوایل زندگی شامل رشد توانایی‌های ادراکی و ذهنی کودک است. از 3 تا 6 ماهگی کودک از نظر درک و تفسیر اطلاعات، رشد را شروع می‌کند. در این سن بیشتر کودکان فعالیت‌های زیر را از سر می‌گیرند:

• پاسخ به حالت چهره اطرافیان
• واکنش به صداهای آشنا
• تقلید حالت‌های چهره اطرافیان به‌خصوص پدر و مادر
• تشخیص چهره‌های آشنا

رشد ذهنی نوزاد  شش نه ماهگی

جستجو در ذهن یک کودک کار دشواری است. در هر صورت محققان نمی‌توانند از کودک بپرسند که در این لحظه چه چیزی در ذهن‌شان می‌گذرد. محققان برای اینکه بتوانند به عملکردهای ذهنی کودک پی ببرند؛ فعالیت‌های خلاقانه‌ای را طراحی کرده‌اند که به‌واسطه آن می‌توانند عملکردهای ذهن کودک را مشخص کنند. با بررسی این عملکردها می‌توان مراحل رشد ذهنی کودک را تشخیص داد. برای این منظور کافی است به کلینیک‌های گفتاردرمانی و تست هوش مراجعه کنید. تحقیقات نشان داده‌اند که کودکان 6 تا 9 ماهه فعالیت‌های زیر را از سر می‌گیرند:

• خیره نگاه کردن به چیزهایی مانند اشیایی که در فضا یا آسمان هستند.
• درک تفاوت بین اشیا مانند میز و موجودات زنده مانند حیوانات
• استفاده از سایزهای مختلف اشیا برای تشخیص دور یا نزدیک بودن آن‌ها
• تشخیص تفاوت‌های بین عکس‌ها

رشد ذهنی نوزاد نه تا یک سالگی

با رشد جثه نوزاد، آن‌ها می‌توانند بهتر خودشان را با محیط وقف بدهند. آن‌ها می‌توانند در جهان پیرامون‌شان جستجو و کاوش کند. نشستن، خزیدن، راه رفتن از فعالیت‌های ساده‌ای هستند که به نوزاد اجازه می‌دهند جهان پیرامون‌شان را بهتر بشناسند. نوزاد در یک سالگی فعالیت‌های زیر را شروع می‌کند:

• دوام و مقامت اشیا را درک می‌کند.
• به علامت‌ها و صداهای دیگران واکنش نشان می‌دهد.
• از تماشا کردن عکس‌های داخل کتاب‌ها لذت می‌برد.
• برخی از رفتارهای اطرافیان را تقلید می‌کند.
• اشیا را با قرار دادن روی هم یا قرار دادن داخل هم دستاری می‌کند.

رشد ذهنی کودک یک تا سه ساله

بعد از اینکه کودک 1 سالگی را رد کند، رشد فیزیکی، اجتماعی و ذهنی کودک با نوسانات زیادی همراه خواهد بود. کودکان در این سن توجه بیشتری به رفتارهای بزرگسالان دارند. به‌همین دلیل است که والدین و پرستاران کودک اهمیت زیادی دارند و باعث ایجاد الگوهای رفتاری ماندگار در کودک می‌شوند. فعالیت‌هایی که کودکان در این سن شروع می‌کنند؛ عبارت‌اند از:

• تقلید حرکات و رفتارها و گفتار بزرگسالان
• چیدن حلقه‌های بازی بر اساس سایز و ابعاد
• مرتب کردن اشیا با دسته‌بندی مشابه
• پاسخ به دستورات تکراری والدین و پرستاران
• نشان دادن اشیا و افراد مشابه در عکس‌های داخل کتاب
• تشخیص اشیا که به هم شبیه هستند

رشد ذهنی کودک سه ساله

کودکانی که به سه سالگی می‌رسند؛ می‌توانند جهان اطراف‌شان را به روش‌های مخلتف آنالیز کرده و بهتر بشناسند. زمانی که مراحل رشد ذهنی کودک به 3 تا 4 سالگی می‌رسد؛ او چیزهایی را که می‌شناسند به طرق مخلتف دسته‌بندی می‌کند. این کار معمولا دارای الگو ثابتی است. از زمانی‌که کودکان در فرایند یادگیری فعال‌تر می‌شوند؛ پرسش‌های بیشتری در خصوص محیط و جهان پیرامون‌شان مطرح می‌کنند. واژه چرا، در آغاز بسیاری از جملات کودکان 3 ساله قرار می‌گیرد. فعالیت‌هایی که کودکان در این سن انجام می‌دهند؛ عبارت‌اند از:

• ارتباط اشیا براساس رنگ آن‌ها
• مطرح کردن سوالات چرایی برای بالا بردن اطلاعات
• افزایش محدوده توجه کودک به 5 تا 15 دقیقه
• مرتب کردن اشیا براساس اندازه و شکل
• پیدا کردن جواب برای سوالاتی که مطرح می‌کنند.
• تظاهر به دانستن مفهوم حال و گذشته
• پیدا کردن ارتباط اشیا با هم بر اساس رنگ

رشد ذهنی کودک 4 ساله

زمانی که کودک به سن مدرسه نزدیک می‌شود؛ از نظر استفاده از کلمات، تقلید رفتار بزرگ‌ترها و شمارش و فعالیت‌های اساسی که برای پیش از مدرسه لازم است؛ توانایی‌هایی را پیدا می‌کند. فعالیت‌هایی که کودک در این سن انجام می‌دهد؛ عبارت‌اند از:

• شمارش تا عدد 5
• اطلاع از محل زندگی
• خواندن شعر
• نقاشی از یک فرد
• خلق تصویری که در خصوص آن صحبت می‌کنند.
• تشخیص رنگ‌ها

نکاتی در مورد رشد ذهنی کودکان

کودکان برای یادگیری از آغاز تولد مشتاق هستند. در روزهای آغازین کودک بدون نیاز به آموزش، خودش به‌واسطه کنجکاوی که دارد؛ خیلی از مسائل مورد نیاز را یاد می‌گیرد. در این سال‌ها معمولا پدر و مادر و مراقبین تاثیر مستقیم و مهمی روی رشد ذهنی کودک دارند.

حمایت و والدین از کنجکاوی‌های نوزاد و حتی بازی کردن با او به یادگیری بهتر و رشد بهتر ذهنی کودک کمک می‌کند. از دیگر مواردی که والدین باید به آن توجه کنند؛ این است که به سوالات کودک پاسخ بدهند. زمانی که کودک همواره سوالات متعددی می‌پرسد؛ بهتر است والدین با حوصله به این سوالات پاسخ بدهند.

همچنین از دیگر نکات که به رشد ذهنی کودک کمک می‌کند؛ این است که کودک را مستقل بار بیاورند. زمانی که کودک در شرایط دشواری قرار می‌گیرد؛ اجازه دهید که او خودش راه‌حل‌های مورد نیاز را پیدا کند. مهارت حل مسئله کودک از مهم‌ترین مهارت‌هایی است که ارتباط مستقیمی با استقلال کودک دارد. کودکی که خودش بتواند مسائل را حل کنند؛ اعتمادبه‌نفس بیشتری هم خواهد داشت.

روش‌های بهبود در رشد ذهنی کودکان

روش‌های متعددی برای کمک به رشد ذهنی کودکان وجود دارد که هر کدام از این روش‌ها می‌توانند کارایی و عملکرد خوبی داشته باشند. والدین در اجرایی کردن این روش‌ها بسیار موثر هستند. در ادامه با روش‌های بهبود رشد ذهنی کودک آشنا می‌شویم:

1) تغذیه

از مهم‌ترین روش‌های کمک به رشد ذهنی کودکان، تغذیه مناسب است. تغذیه نیازهای اساسی بدن کودک را فراهم می‌کند. ازآنجایی‌که کودکان در سن رشد هستند؛ باید تمام نیازهای بدن آن‌ها تامین شود. چرا که این روند روی توانایی‌های شناختی و رشد روانی کودک و همچنین رشد فیزیکی وی موثر است. مواد غذایی مانند اسیدهای چرب امگا3، آهن، روی، ویتامین‌های A، C و  E برای رشد ذهنی کودک مفید هستند. برای مثال امگا 3 باعث بهبود حافظه و تمرکز می‌شود. آهن نیز برای تشکیل میلین که غلاف رشته‌های عصبی است و به ارتباط بین سلول‌های مغزی کمک می‌کند؛ ضروری است. به‌این‌ترتیب داشتن یک رژیم غذایی متعادل برای کمک به رشد ذهنی کودکان مفید است.

2) فعالیت بدنی

کودکان باید همواره فعالیت بدنی داشته باشند. فعالیت بدنی برای بهبود جریان خون و اکسیژن‌رسانی بهتر به مغز مفید است. درنتیجه به بهبود تمرکز، حافظه و عملکردهای شناختی کوک کمک می‌کند. ورزش و فعالیت‌های بدنی باعث تولید اندورفین در بدن شده و به بهبود خلق‌وخو و کاهش استرس کمک می‌کند. توصیه ما این است که کودکان حداقل یک ساعت در روز فعالیت بدنی متوسط تا شدید داشته باشند. بازی کودکان با هم‌سن‌وسالانشان می‌تواند بستری برای این میزان فعالیت باشد. همچنین ورزش‌هایی مانند دوچرخه‌سواری، رقص، شنا یا هر فعالیت دیگری که کودک برای انجام آن انگیزه دارد؛ می‌تواند مفید باشد. اگر می‌خواهید بدانید که برای افزایش قد نوزاد چه کنیم؛ فعالیت بدنی برای این منظور هم مفید است.

3) بازی

شما می‌دانید که رشد ذهنی چیست و چه اهمیتی دارد؛ اما شاید ندانید که پارامترهای ابتدایی مانند بازی می‌تواند برای تقویت و بهبود آن موثر باشد. بازی برای رشد شناختی، عاطفی و اجتماعی در کودکان مفید است. کودکان با بازی مهارت‌های مختلف حل مسئله، خلاقیت و اجتماعی بودن را یاد می‌گیرند. همچنین انواع مختلف بازی؛ مانند بازی‌های تخیلی، بازی‌های ساخت‌وساز و بازی‌های فکری، فرصت‌های مختلف برای کودک فراهم می‌کند تا مفاهیم و ایده‌های جدید را پیدا کند. بازی‌ها برای یادگیری مهارت‌های عملکرد اجرایی مانند کنترل تکانه، برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری هم مفید است.

4) کتاب خواندن

کتاب برای کودکانی که مهارت گفتاری ضعیفی دارند؛ بسیار مفید است. کتاب باعث می‌شود که کودک دایره واژگان وسیع‌تری داشته و همچنین مهارت درک مطلب بهتری پیدا کند. همچنین کتاب‌ها به پرورش خلاقیت و تخیل کودک هم کمک می‌کند و رشد شناختی را در پی دارند. وقتی که کودک کتاب بخواند؛ با کاراکترهای مختلف آشنا می‌شود و همین امر به رشد هوش هیجانی کودک هم کمک می‌کند.

5) تعامل اجتماعی

ارتباط و تعامل اجتماعی با والدین و هم‌سن‌وسالان به بهبود و تقویت مهارت‌های اجتماعی کمک می‌کند. کودکان با برقراری ارتباط با دیگران یاد می‌گیرند که احساسات‌شان را مدیریت کرده و فعالانه گوش بدهند و در نهایت سلامت روان آن‌ها وضعیت بهتری پیدا خواهد کرد.

6) حمایت عاطفی

حمایت عاطفی از کودک باعث می‌شود که کودک احساس امنیت بیشتری داشته و اعتماد‌به‌نفس و انعطاف‌پذیری او بالا برود. زمانی که کودک مورد محبت قرار گیرد و بتواند با والدین خود روابط مثبتی داشته باشد؛ بهتر می‌تواند در موقعیت‌های استرس‌زا خود را مدیریت کرده و به‌عبارتی از کودکی مدیریت بحران در او نهادینه می‌شود. طی این پروسه کودک در آینده نیز می‌تواند روابط عاطفی سالم‌تری برقرار کند.

7) در معرض تجربه‌های جدید قرار گرفتن

از دیگر مواردی که روی بهبود رشد ذهنی کودک موثر است؛ این است که در معرض تجربه‌های جدید قرار بگیرد. تجربه‌هایی مانند سفر، شرکت در رویدادهای فرهنگی و موزه‌ها و قرار گرفتن در معرض ایده‌های مختلف، باعث می‌شود که آن‌ها درک بهتری از جهان پیرامون خود داشته باشند. این فعالیت‌ها در نهایت کنجکاوی کودک و خلاقیت و مهارت‌های تفکر انتقادی کودک را رشد می‌دهد و باعث می‌شود که کودک رشد شناختی بهتری داشته باشد.

8) برنامه‌ریزی

نداشتن اطمینان در خصوص برنامه‌های روزانه می‌تواند باعث ایجاد استرس و اضطراب زیاد در زندگی کودک شود. درصورتی که کودک یک برنامه‌ریزی دائمی و روتین ثابت در خانه داشته باشد؛ احساس امنیت و آرامش بیشتری خواهد داشت. برای مثال صرف غذا در یک ساعت مشخص یا خواب در ساعت ثابت از تنش روحی و استرس کودک می‌کاهد. وقتی کودک بتواند آینده را پیش‌بینی کند؛ نگرانی کمتری داشته و ذهنش به فعالیت‌های مهم دیگری معطوف می‌شود. درنهایت این روند به سلامت روان و رشد ذهنی کودک کمک می‌کند.

سخن آخر

رشد ذهنی چیست؟ رشد ذهنی کودک از جنبه‌های مهم حیاتی کودک است که کیفیت زندگی او در آینده را تعیین می‌کند. با رشد ذهنی کودک، مهارت‌های شناختی، عاطفی و اجتماعی در کودک بهبود پیدا می‌کنند. عوامل متعددی از جمله ژنتیک، عوامل محیطی، تغذیه، روابط اجتماعی، حمایت عاطفی و غیره روی کیفیت و روند رشد ذهنی کودک تاثیر می‌گذارد. از طرفی با ابزارهای مختلف مانند کتاب، کارتون، بازی و غیره می‌توان به بهبود رشد ذهنی کودک کمک کرد.

سوالات متداول

1. چطور به رشد مهارت‌‌های گفتاری کودک کمک کنیم؟

شرکت در گفت‌وگوهای منظم با فرزندان و تشویق آن‌ها برای بیان افکار و احساسات‌شان می‌تواند به این امر کمک کند. همچنین مطالعه و کتاب خوانی می‌تواند به رشد مهارت‌های گفتاری کودک کمک کند. بهتر است از کتاب‌های دارای عکس و تصویر استفاده کنید. برچسب زدن واژه‌ها روی اشیا هم می‌تواند مفید باشد.

2. چطور به کنجکاوی و اکتشاف در کودک کمک کنیم؟

با انواع اسباب‌بازی‌ها و اشیا برای کاوش بیشتر می‌توانید کودک را کنجکاو‌تر کنید. کافی است اسباب‌بازی‌ها را در محیط پخش کنید. سوالات بیشتری از کودک بپرسید و کنجکاوی آن‌ها را تحریک کنید. همچنین بازی برای تحریک کنجکاوی کودک مفید است.

3. تغذیه چه نقشی در رشد ذهنی کودک دارد؟

تغذیه مناسب برای رشد بهتر مغز کودکان مفید است. رژیم غذایی شامل میوه و سبزیجات، پروتئین‌ها و غلات برای کودک بسیار مفید هستند. هیدراته بودن بدن کودک هم اهمیت زیادی دارد.

4. عوامل تاثیرگذار در رشد ذهنی کودک شامل چه موارد اصلی می‌شود؟

مواردی که در رشد ذهنی کودک تاثیر بسزایی دارد شامل چهار مرحله ژنتیک، محیط، تحرک و روابط او است.