سردرد سالمندان از جمله مشکلات شایع در افراد مسن هستند که می‌توانند کیفیت زندگی آنان را به شدت تحت تأثیر قرار دهند. با افزایش سن، تغییرات فیزیولوژیکی و بیماری‌های مزمن ممکن است به بروز یا تشدید سردردها و میگرن‌ها منجر شوند. شناخت انواع مختلف سردرد و روش‌های درمانی مناسب برای سالمندان اهمیت زیادی دارد. در ادامه به بررسی علل، انواع و درمان سردرد سالمندان از جمله درمان خانگی سردرد سالمندان و میگرن در سالمندان خواهیم پرداخت تا به بهبود کیفیت زندگی آنان کمک کنیم. یک پرستار سالمند مجرب می تواند این روش ها را به بهترین نحو پیاده سازی کند.
انواع سردرد سالمندان
سردرد در سالمندان، ممکن است به عوامل مختلفی بستگی داشته باشد. از جمله انواع سردردهایی که سالمندان را درگیر می‌کنند، موارد زیر قابل توجه هستند:
- میگرن: سردردهای مربوط به میگرن از شایع‌ترین‌ها و در عین حال سخت‌ترین دردها محسوب می‌شوند.
- سردرد ناشی از ضربه: همین طور ضربات سبک تا سنگین، ممکن است به بروز سردردهای موقت یا مزمن در سالمندان، تبدیل شود.
- سردرد ناشی از التهاب سرخرگ: التهاب سرخرگ یا همان آرتریت گیجگاهی، در افراد بالای 50 سال، موجب بروز سردردهای مزمن می‌شود. این نوع سردرد حالت ضربانی داشته و معمولا در اطراف سر، شکل می‌گیرد.
- سردرد نورالژی: به جز این، سردردهای نورالژی،که البته بیشتر بانوان بالای 50 سال را درگیر می‌کند، ناراحتی زیادی داشته و معمولا طولانی خواهد بود. این نوع سردرد در مقابل انواع مسکن مقاومت زیادی دارد و فرد درگیر را به شدت تحت فشار قرار می‌دهد. لازم به ذکر است که سردرد نورالژی، از عصب سه قلو که در بخش گیجگاه قرار دارد؛ نشأت می‌گیرد.
- سردرد هیپنیک: همین طور بعضی از سالمندان، سردرد هیپنیک را تجربه می‌کنند. این سردرد در وضعیت خواب شروع شده و معمولا زمانی محدود دارد.
جدای از این دلایل، بعضی بیماری های شایع سالمندان می تواند موجب سردرد شوند که در مقاله دیگری به آنها پرداخته شده است.
درمان خانگی سردرد سالمندان
درمان خانگی سردرد سالمندان می‌تواند به کاهش درد و بهبود رفاه آنها کمک کند. در ادامه، به معرفی 10 روش خانگی موثر برای درمان سردرد می‌پردازیم:
- مسکن: اگر پزشک خوردن مسکن را قدغن نکرده باشد و اگر سردرد ناشی از ضربه نیست، بلامانع است. به یاد داشته باشید که مسکن بروفن برای بیماران قلبی کمی خطرناک است. تا حد ممکن از استامینوفن یا ژلوفن استفاده کنید.
- درمان سردرد سالمندان با نوشیدن آب: کم‌آبی بدن یکی از دلایل رایج سردرد است. به همین دلیل، اطمینان از مصرف کافی آب در طول روز می‌تواند کمک بزرگی به پیشگیری و درمان سردرد کند. توصیه می‌شود در طول روز حداقل ۸ لیوان آب بنوشید، اما میزان دقیق نیاز به آب ممکن است بسته به شرایط فردی، فعالیت بدنی و آب و هوای محیط متغیر باشد.
- استراحت و خواب کافی: خواب کافی و استراحت مناسب برای سلامت کلی بدن ضروری است و می‌تواند به کاهش سردرد کمک کند. داشتن یک برنامه منظم خواب، شامل خوابیدن و بیدار شدن در ساعات معین و ایجاد محیط خواب مناسب، به بهبود کیفیت خواب و کاهش سردرد کمک می‌کند.
- کمپرس سرد یا گرم برای درمان خانگی سردرد افراد مسن: کمپرس سرد می‌تواند با کاهش جریان خون به ناحیه مورد نظر و کاهش التهاب، به تسکین سردردهای میگرنی کمک کند. برعکس، کمپرس گرم می‌تواند با شل کردن عضلات و بهبود جریان خون به نواحی دردناک، به تسکین سردردهای ناشی از تنش عضلانی کمک کند. می‌توانید از حوله‌های مرطوب گرم یا یخ‌های بسته‌بندی شده برای این کار استفاده کنید.
- ماساژ: ماساژ نواحی خاصی از بدن مانند پیشانی، شانه‌ها و گردن می‌تواند به کاهش تنش‌های عضلانی و بهبود گردش خون کمک کند. ماساژ ملایم و آرامش‌بخش می‌تواند به کاهش سردردهای ناشی از استرس و تنش‌های عضلانی کمک کرده و احساس راحتی بیشتری را فراهم کند.
- تنفس عمیق و آرامش: تکنیک‌های تنفس عمیق و آرامش می‌توانند به کاهش استرس و اضطراب کمک کنند. تمرینات تنفسی مانند تنفس دیافراگمی و تکنیک‌های مدیتیشن می‌توانند به کاهش تنش‌های عضلانی، بهبود تمرکز و به کاهش سردرد کمک کنند.
- درمان خانگی سردرد سالمندان با پرهیز از غذاهای محرک: برخی غذاها و نوشیدنی‌ها، مانند قهوه، شکلات، الکل و غذاهای فرآوری‌شده، می‌توانند سردرد را تشدید کنند. پایش و شناسایی غذاهایی که ممکن است باعث سردرد شوند و کاهش مصرف آنها می‌تواند به بهبود وضعیت کمک کند. همچنین توجه به الگوهای تغذیه‌ای و اجتناب از وعده‌های غذایی نامنظم می‌تواند مفید باشد.این، بهترین نوع درمان خانگی سردرد سالمندان است.
- استفاده از روغن‌های اسانس: روغن‌های اسانس مانند نعناع و اسطوخودوس به دلیل خواص ضد التهاب و آرامش‌بخش خود می‌توانند به تسکین سردرد کمک کنند. برای استفاده، چند قطره از این روغن‌ها را با روغن حامل مانند روغن نارگیل یا زیتون مخلوط کرده و به آرامی روی پیشانی یا شقیقه‌ها ماساژ دهید.
- تغذیه مناسب: رژیم غذایی سالم و متنوع می‌تواند به کاهش سردرد کمک کند. مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان‌ها، مانند میوه‌ها، سبزیجات و منابع پروتئینی سالم می‌تواند به حفظ سلامتی مغز و کاهش سردرد کمک کند. به ویژه، مواد غذایی حاوی منیزیم و ویتامین B2 می‌توانند مفید باشند.
- پرهیز از مصرف الکل و دخانیات برای درمان سردرد افراد مسن در منزل: الکل و دخانیات می‌توانند به سردرد دامن بزنند و شرایط را بدتر کنند. کاهش یا پرهیز از مصرف این مواد می‌تواند به بهبود وضعیت سلامت و کاهش احتمال بروز سردرد کمک کند. این تغییرات می‌توانند به بهبود کیفیت زندگی و کاهش خطر مشکلات بهداشتی مرتبط با این مواد نیز کمک نمایند.
- حفظ محیط آرام برای درمان خانگی سردرد سالمندان: محیط‌های شلوغ و پر سر و صدا می‌توانند سردرد را تشدید کنند. استفاده از نور ملایم، کاهش عوامل استرس‌زا و ایجاد فضایی آرام و راحت برای استراحت و خواب می‌تواند به بهبود وضعیت کمک کند.
به نقل از healthline :
- هیدراته بمانید: هیدراته ماندن در طول روز یک راه ساده برای کاهش خطر سردرد و در عین حال برای سلامت کلی شما است. نیاز به هیدراتاسیون بسته به عواملی مانند سطح فعالیت، اندازه بدن و موارد دیگر متفاوت است، بنابراین اجازه دهید تشنگی شما راهنمای شما باشد.
- علل زمینه ای را شناسایی کنید: علل بالقوه بسیاری برای سردرد وجود دارد، از جمله کمبود مواد مغذی. اگر سردردهای مکرر را تجربه می کنید، برای بررسی کامل برای رد علل احتمالی به یک متخصص مراقبت های بهداشتی مراجعه کنید.
- به طور منظم غذا بخورید: کم خوردن و محدود کردن کالری می تواند باعث ایجاد سردرد در شما شود. مطمئن شوید که کالری کافی در طول روز مصرف می‌کنید و مدت زمان طولانی را بدون غذا سپری نکنید
- به میزان مناسب بخوابید: هم کم خوابی و هم پرخوابی ممکن است باعث میگرن شود. مهم است که مقدار مناسبی بخوابید، نه زیاد یا خیلی کم. 7 تا 9 ساعت خواب در شب را هدف قرار دهید
این روش‌ها می‌توانند سردردهای ملایم و موقتی را مدیریت کنند. با این حال، اگر سردردها مکرر، شدید یا ناتوان‌کننده هستند، مشاوره با پزشک متخصص برای تشخیص صحیح و درمان مناسب ضروری است.
درمان فوری سردرد در سالمندان
در زیر روش‌های درمان انواع سردرد در سالمندان را مرور خواهیم کرد:
- درمان سردرد میگرن در سالمندان بالای 50 سال: سردردهای میگرنی معمولا بیش از 3 ساعت طول کشیده و همین موضوع، تحمل را برای سالمند سخت‌تر می‌کند. در این شرایط سالمند نیاز دارد که در محیط تاریک قرار گرفته و کاملا در آرامش باشد. البته به جز آن درمان‌های دارویی و مراجعه به پزشک نیز نیاز خواهد بود. درمان سر درد بعد از
- خوردن شیرینی در سالمند: بعضی از سالمندان، به ویژه آن‌هایی که به بیماری دیابت مبتلا هستند، بعد از میل کردن مواد غذایی قندی، دچار سردرد آزاردهنده‌ای می‌شوند. برای درمان این نوع سردرد، کافیست که سالمند را در حالت آرامش و استراحت قرار داده و مایعات کافی به او بدهید تا بنوشد. به علاوه استفاده از مسکن ساده مانند استامینوفن نیز کمک کننده خواهد بود.
- درمان سردرد ناشی از التهاب سرخرگ: درمان این نوع سردرد در سالمندان، نیاز به استراحت کامل و رسیدن به آرامش دارد. در واقع سالمند باید در محیطی آرام، استراحت کند و به میزان کافی آب بنوشد. همین طور استفاده از مسکن‌های ساده مانند استامینوفن نیز در درمان سردرد ناشی از التهاب سرخرگ کمک خواهد کرد. در صورتی که شرایط مزمن شده و بهبودی به راحتی حاصل نشد، باید فرد سالمند تحت معالجه و بررسی پزشک مغز و اعصاب قرار بگیرد.
- درمان فوری سردرد هیپنیک: این نوع سردرد معمولا یک طرف سر یا هر دو سمت آن را شامل می‌شود. به طور معمول سردرد نوع هیپنیک، به صورت خود به خودی برطرف شده و فراگیری کمتری نیز در مقایسه با دیگر انواع سردرد سالمندان دارد.
- درمان سریع سردرد نورالژی سالمندان: سردرد در سالمندان، ممکن است به عوامل مختلفی بستگی داشته باشد. ماساژ حرفه‌ای، یکی از بهترین روش‌های غیرتهاجمی برای درمان سردرد نورالژی است. در این ماساژ باید عضلات سفت و گرفته پشت سر، آزاد شده و فرد را نیز در یک اتاق ساکت برای استراحت قرار داد. علت درد پشت سر در سالمندان، غالبا همان تحریک اعصاب این ناحیه است. این نوع سردرد که به سردرد پشت سری معروف است، معمولا طولانی شده و حتما باید فرد سالمند، درمان لازم را دریافت کند. البته داروهایی نیز که غالبا در گروه داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی یا همان NSAIDها هستند، برای درمان این سردرد پیشنهاد می‌شوند؛ اما تجویز دارو حتما باید به وسیله پزشک صورت بگیرد. حتی در موارد پیشرفته که به درمان‌های رایج جواب نداده باشد؛ ممکن است پزشک از راه حل دیگری که تزریق بی حس کننده موضعی است، برای آرام کردن درد سالمند استفاده کند.
- درمان سردرد ناشی از ضربه: در صورتی که سردرد ناشی از یک ضربه کوچک باشد، معمولا با برطرف شدن محل درد، سردرد نیز بهبود پیدا می‌کند. در این صورت استفاده از یک کمپرس آب سرد، کمک خواهد کرد تا درد سریعتر متوقف شود. اما در شرایطی که ضربه سنگین بوده و شدت زیادی داشته باشد، توصیه می‌کنیم که حتما سالمند را نزد پزشک برده و بررسی‌های لازم صورت بگیرد. گاهی اوقات این ضربات شدید، عوارض بیشتری به جز یک سردرد ساده دارند.
درمان سردرد سالمندان نیازمند توجه ویژه به تغییرات فیزیولوژیک و شرایط خاص این سنین است. با توجه به تنوع علل سردرد و میگرن و علت سرگیجه در سالمندان، شناسایی صحیح نوع سردرد و انتخاب درمان مناسب بسیار اهمیت دارد. تغییرات سبک زندگی، از جمله رژیم غذایی متعادل، مدیریت استرس و خواب کافی، نقش مهمی در کاهش علائم دارد. همچنین، در صورت نیاز به دارو، باید با پزشک معالج مشورت شده تا از تداخلات دارویی و عوارض جانبی جلوگیری شود. به یاد داشته باشیم که مراقبت از سلامتی عمومی و نظارت منظم پزشکی و کمک گرفتن از پرستار سالمند می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی سالمندان کمک کند و در مدیریت بهتر سردردها مؤثر واقع شود.
سوالات متداول
سردرد در سالمندان چند نوع دارد؟
سردرد میگرن در سالمندان بالای 50 سال، سر درد بعد از خوردن شیرینی در سالمند، سردرد ناشی از التهاب سرخرگ
چگونه سردرد ناشی از ضربه را درمان کنیم؟
استفاده از یک کمپرس آب سرد، کمک خواهد کرد تا درد سریعتر متوقف شود. اما در شرایطی که ضربه سنگین بوده و شدت زیادی داشته باشد، توصیه می‌کنیم که حتما سالمند را نزد پزشک برده
سردرد بعد از خوردن شیرینی در سالمند را چگونه درمان کنیم؟
کافیست که سالمند را در حالت آرامش و استراحت قرار داده و مایعات کافی به او بدهید تا بنوشد مسکن و استامینوفن بدون عوارض را می توانید استفاده کنید.
سردرد هیپنیک چیست؟
بعضی از سالمندان، سردرد هیپنیک را تجربه می‌کنند. این سردرد در وضعیت خواب شروع شده و معمولا زمانی محدود دارد.
