نوزادی و کودکی حساسترین دوران زندگی انسان را شامل میشود زیرا احتمال ابتلا به انواع بیماریها به خاطر سیستم دفاعی ضعیف وجود دارد. عفونت چشم نوزاد یکی از بیماریهای شایع است که ویروس یا باکتری منجر به بروز آن میشود. از این رو، والدین و مراقبان مانند پرستار کودک باید اطلاعاتی در مورد این بیماری داشته باشند تا به پشگیری از بروز آن بپردازند. در غیر این صورت، عفونت چشم خطراتی را برای کودکان به دنبال خواهد داشت.
عفونت چشم نوزاد چیست؟
التهاباتی که ناحیه جداره چشم و اطراف آن برای نوزاد بوجود می آید عفونت چشم می نامند. همانگونه که گفته شد منشاء این التهابات ممکن است ویروس و یا باکتری باشد. بخاطر حساس بودن چشم خصوصا در نوزادان به راحتی بوجود می آید. نوزادان در زمانی که مبتلا به سرما خوردگی می شوند امکان مبتلا شدن به عفونت چشم در آنان بسیار زیاد می باشد و نکته مهم این که عفونت های ویروسی واگیردار بوده و به راحتی قابل انتقال می باشند.
در صورتی که احتمال انتقال عفونت های باکتریائی وجود ندارد. نکته اساسی این که بخاطر حساس بودن چشم به عنوان یکی از اعضای مهم بدن در صورت بروز هر گونه عفونت و ناراحتی و قرمزی چشم کودک حتما به پزشک اطفال مراجعه کنید.
علائم عفونت چشم در نوزادان
علائم عفونت و چرکی شدن چشم در نوزادان ممکن است به صورت های زیر خود را نشان دهد:
- ترشح زرد یا سبز چرک و عفونت در چشم و کناره های آن
- چسپیده شدن پلک چشم نوزاد موقع بیدار شدن از خواب
- بازگشت دوباره این ترشحات در طول شبانه روز بعد از پاک نمودن چشم نوزاد
همانگونه که قبلا نیز گفته شد عفونت چشم در نوزاد دو حالت دارد. ویروسی و باکتریایی که در هر دو حالت چشم نوزاد دچار تورم می گردد.
علت عفونت چشم نوزاد
خوب است بدانید چرک چشم نوزاد میتواند دلایل متعددی از جمله سرماخوردگی، آنفولانزا، عفونت گوش و گلودرد داشته باشد که با علل سیاهی زیر چشم کودکان تفاوت دارد. البته عفونتهای سینوسی نیز در بروز این بیماری نقش دارند. این عفونتها به شدت واگیردار بوده و به سادگی در یک فضای بسته منتقل میشوند. بنابراین، رعایت بهداشت و فاصله اجتماعی در چنین شرایطی اهمیت زیادی دارد.
اکثر عفونتهای چشمی از راه مالیدن چشم با دستهای کثیف به وجود میآیند. نوزادان تازه به دنیا آمده هنگام خروج از رحم مادر ممکن است به این بیماری مبتلا شوند که هر چند تعداد آنها در مقایسه با سایر دلایل زیاد نیست. پرستاران بلافاصله بعد از به دنیا آمدن نوزاد، قطرات ضدعفونی کننده را در چشم او میریزند تا چشم در برابر انواع عفونتها مقاوم باشد.
دلیل چرک کردن چشم نوزاد
تا این جا در مورد تعریف عفونت چشم نوزاد اطلاعات کسب کردیم. این بیماری در کودکان میتواند دلایل زیادی داشته باشد که عفونت باکتریایی، عفونت ویروسی، عفونت قارچی، حساسیت و انسداد مجاری اشکی از جمله آنها هستند. در این بخش میخواهیم نگاهی به هر یک از این دلایل به منظور پیشگیری از این بیماری داشته باشیم.
- عفونتهای باکتریایی
باکتریهایی مانند استرپتوکوک، استافیلوکوک و هموفیلوس میتوانند منجر به بروز عفونت چشم شوند. این باکتریها در بروز خشکی چشم در سالمندان هم نقش دارند. این نوع از عفونت اغلب به خاطر تماس با محیط آلوده و سپس تماس چشمی انتقال مییابد. نوزاد شاید در حین زایمان از مادران مبتلا به عفونتهای باکتریایی نیز به این بیماری مبتلا شوند که این مورد نادر است. - عفونتهای ویروسی
برخی از این عفونتها مانند کنژکتیویت ویروسی اغلب به خاطر آدنوویروسها رخ میدهند که همراه با علائمی مانند سرفه و عطسه است. این ویروس در برخی مواقع میتواند منجر به بروز عفونتهای جدیتر در نوزادان شود. این عامل را در چرک چشم نوزاد خیلی جدی بگیرید. - عفونتهای قارچی
خبر خوب این که عفونتهای قارچی در کودکان شایع است و گاهی می توانند سبب تنبلی چشم نیز شود. با این حال، برخی از کودکان با سیستم ایمنی ضعیف ممکن است به آن دچار شوند. درمان این نوع از بیماری نیز معمولا سختتر از شرایط دیگر است. - مسدود شدن مجاری اشکی
مسدود شدن مجاری اشکی در کودکان منجر به تجمع مایعات و در نتیجه عفونت میشود. البته این وضعیت در کودکان نادر است اما به هر شکل احتمال بروز آن وجود دارد. - حساسیت و آلرژی
تماس با برخی مواد تحریککننده مانند مواد شیمیایی، دود سیگار و گرد و غبار باعث تحریک چشمها و افزایش خطر عفونت میشود. بنابراین، کودکان تا جای ممکن باید از این مواد به دور باشند.
به نقل از وبسایت www.cdc.gov :
تشخیص علت چرکی شدن چشم نوزادان اغلب دشوار است زیرا علائم اغلب برای هر علت بسیار مشابه هستند. عفونت چشم در کودکان ممکن است به دلایل زیر ایجاد شود:
مجرای اشک مسدود شده
تحریک ناشی از ضد میکروبی های موضعی داده شده در بدو تولد
عفونت در حین زایمان از مادر به نوزاد منتقل می شود
حتی مادرانی که در زمان زایمان علائمی ندارند نیز می توانند باکتری ها یا ویروس ها را در طول تولد به نوزاد منتقل کنند.
درمان عفونت چشم نوزادان
عفونت چشم نوزاد برخلاف بزرگسالان به درمان فوری نیاز دارد زیرا ممکن است به شدت گسترش پیدا کند. اگر علائمی مانند خارش، آبریزش، تورم و قرمزی را در چشم نوزاد خود میبینید، باید بدون معطلی نزد چشمپزشک یا پزشک اطفال متخصص بروید. درمانهای منطقهای و سیستمیک از گسترش عفونت ناشی از این بیماریها جلوگیری میکنند.
والدین زیادی عفونت چشم را با بیماری گلوکوم اشتباه میگیرند، در حالی که تفاوتهای آشکاری میان آنها وجود دارد. تشخیص گلوکوم تنها باید توسط پزشک انجام شود و گاهی اوقات عمل جراحی تنها راه چاره است. نوزاد حتی ممکن است بینایی خود را برای همیشه از دست بدهد. در سوی دیگر، عوارض عفونت چشم اگر زود پیگیری شود، قطعا کمتر خواهد بود.
شاید پزشک درمانهایی با قطره و پماد چشمی را برای کودک در نظر نگیرد و به جای آن داروهای خوراکی و وریدی را تجویز نماید. همچنین توجه داشته باشید که احتمال سرایت عفونت چشم به سایر اعضای بدن زیاد است. جدا از آن، احتمال گسترش عفونت از پلکها به قرنیه و لایه شفاف چشم وجود دارد. احتمال از دست دادن بینایی با لک شدن چشم حتی با سوراخ شدن وجود دارد؛ به ویژه اگر چشم بسیار متورم شده و نتوان پلکها را کاملا باز کرد که مانند پلک نزدن نوزاد است. افزایش دما و قرمزی بافتهای اطراف چشم شاید نشان از گسترش عفونت داشته باشد.
درمان خانگی چرک کردن چشم نوزاد
در بالا نیز اشاره شد که چرک چشم نوزاد میتواند به خاطر عفونت باکتریایی، قارچی یا ویروسی، انسداد مجرای اشکی یا آلرژی باشد. اگر چشم نوزاد چرک دارد، حتما باید با پزشک مشورت کنید و درمانهای خانگی را در اولویتهای بعدی خود قرار دهید. چند نمونه از مهمترین روشهای درمان خانگی این بیماری عبارتند از:
- تمیز کردن چشمهای نوزاد به طور مرتب
از پارچهای نرم و تمیز برای تمیز کردن چشم نوزاد استفاده کنید که با آب گرم مرطوب شده باشد. چشمها باید به آرامی و از داخل به بیرون پاک شوند. هر مرتبه پارچه را کاملا تمیز کنید تا از گسترش عفونت جلوگیری کرده باشید. - کمپرس آب گرم برای درمان عفونت چشم بچه ها
پارچهای تمیز را در آب گرم خیس کنید. توجه کنید که آب بیش از حد داغ نباشد. حال آن را روی چشمهای نوزاد قرار داده و برای چند دقیقه نگه دارید. این کار موجب کاهش تورم و باز کردن مجرای اشکی نوزاد خواهد شد. - درمان چرک چشم نوزاد با چای بابونه یا چای سبز
برخی اعتقاد دارند چای بابونه یا چای سبز در درمان چرک چشم نوزاد تاثیر دارد. کیسه چای بابونه یا چای سبز را در آب جوش خیسانده و سپس آن را خنک کنید. از کیسه چای به عنوان کمپرس استفاده کرده و آن را به آرامش روی چشمهای نوزاد قرار دهید. انجام این کار برای یک بار در روز باعث بهبود وضعیت چشمهای نوزاد خواهد شد. - شیر مادر، بهترین درمان برای عفونت چشم کودک
برخی کارشناسان اعتقاد دارند قطرهای از شیر مادر میتواند به درمان عفونت چشم کمک کند. چند قطره شیر مادر را به آرامش در چشم نوزاد چکانده و این کار را برای چند بار در روز انجام دهید. البته پیش از این اقدام، حتما با پزشک مشورت کنید تا نظر قطعی خود را اعلام نماید. اگر این چرک شدن چشم کودک به واسطه بیماری و آنفلونزا بوده می توانید از غذاهای مفید برای سرماخوردگی برای بهبود سریع نیز برای فرزندان خود درست کنید. - درمان عفونت چشم نوزاد با آب و نمک
محلول آب و نمک نیز در درمان عفونت چشم نوزاد کمک میکند. برای تاثیر بیشتر، یک قاشق چایخوری را در یک لیوان آب جوشانده و خنکشده حل کنید. محلول به دست آمده برای پاکسازی چشمهای نوزاد موثر است و آسیبی به چشمها نخواهد زد. - درمان چرکی شدن چشم بچه با سرکه سیب
استفاده از سرکه سیب غیرپاستوریزه یکی دیگر از روشهای رایج است. ماده اسیدمالیک در سرکه سیب تاثیر زیادی در درمان این بیماری داشته و همچنین نباید از خواص آنتیاکسیدانی آن گذشت. برای این منظور یک قاشق چایخوری سرکه سیب خام و تصفیه نشده را داخل یک لیوان آب مقطر بریزید. با استفاده از یک محلول و پنبه، محیط بیرونی چشم را چند بار در روز بشویید.
روش های جلوگیری از عفونت چشم نوزاد
پیشگیری از چرک چشم نوزاد اهمیت زیادی دارد. نوزادان بدن حساسی دارند و عفونتها در آنها خیلی سریع پیشرفت میکنند. در این بخش چند روش جهت جلوگیری از بروز این بیماری ذکر شده است.
- قبل و بعد از دست زدن به نوزاد، به ویژه زمان تعویض پوشک یا تمیز کردن بینی نوزاد، دستهای او را به خوبی با آب و صابون بشویید. برای این کار میتوانید از ضدعفونی کنندههای دست هم استفاده کنید.
- تمام وسایل نوزاد مانند اسباببازیها، پستانک و بطریها را به طور منظم شسته و ضدعفونی کنید. ضمنا بد نیست پارچهها و حولههای تمیزی را برای خشک کردن آنها به کار ببرید.
- در صورتی که چشمان نوزاد ترشحات یا چرک دارد، آن را به طور مرتب با یک پارچه نرم و تمیز پاک کنید. هر بار پارچه را به طور کامل تمیز نمایید تا مشکلی را در آینده ایجاد نکنید.
- اگر فردی به عفونتهای چشمی یا سایر عفونتهای واگیردار مبتلا است، نگذارید به کودکتان نزدیک شود. مطمئن شوید چنین افرادی دستهای خود را شستهاند.
- مطمئن شوید که اشیای کوچکی که ممکن است به چشم نوزاد وارد شوند، در دسترس او نیستند. خودتان نیز هرگز نباید چشمهای نوزاد را با دستهای آلوده لمس کنید.
- محیط اطراف نوزاد همواره باید تمیز و بهداشتی باشد؛ به ویژه سطوحی مانند تخت و محل بازی که نوزاد با آنها در تماس است.
هدف از نوشتن این مطلب در سایت زندگی برتر، آشنایی با عفونت چشم نوزاد و روشهای درمان آن بود که امیدواریم با توجه به نکات ارائه شده، خیلی سریع به دنبال شیوههای برطرف کردن مشکل باشید. البته تشخیص این روشها و چگونگی انجام آنها باید توسط پزشک متخصص انجام شود. در کنار آن حتما از تجربه بزرگترها برای روشهای خانگی استفاده کنید تا روند بهبود سریعتر دنبال شود. برای پیشگیری از بروز این بیماری نیز باید دستهای کودک را چند بار در روز بشویید تا عاری از هرگونه آلودگی و کثیفی باشد. مالیدن دستها به چشمهای آلوده، مهمترین دلیل بروز این بیماری است.
سوالات متداول
علائم چرک چشم نوزاد چیست؟
علائم این بیماری ممکن است شامل قرمزی و التهاب چشمها، ترشحات چسبنده و زرد رنگ، ورم پلکها، ناراحتی چشمها و در موارد نادر عفونتهای تنفسی مانند سرفه و عطسه باشد.
آیا عفونت چشم نوزادان مسری است؟
بسیاری از انواع عفونتهای چشم به خصوص عفونتهای ویروسی و باکتریایی میتوانند مسری باشند. بنابراین، رعایت بهداشت و عدم تماس نزدیک با نوزاد مبتلا به این بیماریها موجب کاهش خطر انتقال خواهد شد.
برای عفونت چشم نوزاد چی خوبه؟
کمپرس آب گرم، چای سیاه و شیر مادر بهترین درمان های خانگی برای عفونت چشم بچه ها می باشد.
آیا عفونت چشم نوزاد خطرناک است؟
در صورتی که چرک چشم نوزادان درمان نشود می تواند با عوارض و مشکلات جدی همراه باشد.
چرا چشم نوزاد عفونت میکند؟
سرماخوردگی، آنفلونزا و آلودگی جز موارد اصلی عفونت چشم کودک می باشد.
درمان قطعی عفونت چشم نوزاد چیست؟
شیر مادر و تمیز نگه داشتن چشم ها از درمان های قطعی چشم کودکان می باشد.
بهترین پماد برای عفونت چشم نوزاد چیست؟
برای عفونت چشم نوزاد، پمادهای آنتیبیوتیک مانند اریترومایسین معمولاً توسط پزشک تجویز میشود.
