مراقبت از کودکان نابینا از چالش های جدی پیش روی والدین و افرادی است که با آن ها سر و کار دارند. چرا که این مسئله چیزی نیست که انتظار و هم چنین آمادگی لازم برای رویارویی با آن را داشته باشند و اغلب به اشتباه تصور می کنند که این وضعیت به معنای مراقبت از کودکی است که از او انتظار نمی رود مهارت های زیادی کسب کند. فلذا طبیعی ست که در ابتدای امر، بسیار نا امیدکننده به نظر برسد. آمادگی برای مواجهه با تجربه مراقبت از کودکان نابینا نیازمند کسب اطلاعات به روز شده و مشورت با پزشکان و متخصصان مربوطه است.
هم چنین ضروری است که امکانات و تمهیدات لازم برای آموزش کودکان نابینا و پرورش مهارت های رفتاری و اجتماعی آن ها فراهم شود. در صورت بروز هر گونه اختلال در نحوه ارتباط این کودکان با مراقبان، امنیت عاطفی آن ها در معرض آسیب قرار خواهد گرفت که تبعات آن در رفتارهای کودکان نمایان خواهد شد.
وابستگی شدید به والدین، معلمان و سایر افراد از ویژگی های بسیاری از کودکان دارای مشکلات جسمی خصوصا کودکان نابینا است و در این خصوص، تجربیات مراقبان و پرستاران این کودکان می تواند بسیار مفید و راهگشا باشد. در این مقاله به بررسی این شرایط و چگونگی مراقبت از کودکان نابینا خواهیم پرداخت:
گام های ابتدایی برای مراقبت از کودکان نابینا چیست؟
استفاده از تجربیات: یافتن افرادی با وضعیت مشابه و ارتباط گرفتن با خانواده ها و پرستارانی که می توانند تجربیات خود را با شما در میان بگذارند، از اولین گام های مراقبت از کودکان نابیناست. شخصی که شرایط شما برایش قابل درک باشد و بتواند در مواقع لزوم، تجربیات خودش را با شما به اشتراک بگذارد.
تشویق کردن به استقلال: روش های بسیار زیادی وجود دارد که با استفاده از آن ها می توانید به کودک خود کمک کنید تا با اطمینان بیشتری برای حفظ استقلال شخصی و انجام دادن کارهایش قدم بردارد. همواره به یاد داشته باشید که ممکن است کودک شما برای مستقل عمل کردن در زندگی روزمره، نیاز به آموزش مهارت هایی داشته باشد که سایر کودکان با تقلید کردن آن را می آموزند.
آموزش: کودکان نابینا حق دارند که به جهت برخورداری از شرایط آموزشی خوب، از بدو تولد توسط معلمان متخصص در این امر، آموزش ببینند.
به منظور تقویت مهارت های اجتماعی در کودک، چه اقداماتی می توان انجام داد؟
کودکان مهارت های اجتماعی را بیشتر با تماشا و تقلید از دیگران می آموزند اما از آن جایی که کودکان نابینا از این امر محروم اند، قادر نیستند مهارت های لازم برای ایجاد مکالمه و ورود به اجتماع را کسب کنند. در چنین شرایطی، ضروری است که با ایجاد تعاملات اجتماعی، به کودکان نابینا در ایجاد ارتباط موثر با سایرین کمک کنیم:
به کودکان نابینا اهمیت مهارت های اجتماعی را توضیح دهیم
ایجاد مهارت های اجتماعی به جهت صمیمیت با اعضای خانواده و دوستان، یک شبکه امن برای کودک فراهم می کند و ارتباط با همسالان باعث افزایش عزت نفس، اعتماد به نفس و استقلال آن ها می شود. آموزش اصولی مهارت های اجتماعی، زمینه ساز رشد مثبت و موفقیت آن ها در آینده است.
اهداف مناسب تعیین کنید
پیش از کمک کردن به کودکان نابینا به جهت تقویت مهارت های اجتماعی در آن ها، ابتدا لازم است اهداف و انتظارات را مشخص کنید. این بدین معنی است که باید هر آن چه را که برای کودک شما به معنای داشتن مهارت های اجتماعی خوب است، تعیین کنید. این امر به شما کمک می کند که احساسات کودک و هر آن چه که او به آن احتیاج دارد، برایتان مشخص و قابل درک باشد.
تلاش کنید با شخصیت و درونیات کودک به خوبی آشنا شوید و پشتیبانی بی قید و شرط ارائه دهید. به یاد داشته باشید که هرگز نباید کودک را وادار به انجام کاری کنید که با آن احساس راحتی ندارد. در دوره مراقبت از کودکان نابینا، ممکن است آن ها احساس کنند که به اندازه همسالان بینای خود، صلاحیت ندارند. ضروری است که در چنین مواقعی، حمایت شان کنید و به آن ها یادآور شوید که اختلال در بینایی نباید موجب عدم برقراری ارتباطات معنادار با دیگران شود.
مهارت گفتگو کردن را تشویق کنید
کودکان نابینا اغلب برای حفظ مکالمات خود با دیگران تلاش زیادی می کنند. کودک نابینا ممکن است در تفسیر نشانه های غیرکلامی دچار مشکل شود و یا ممکن است نیازی به بیان احساسات خود نداشته باشد. ممکن است آن ها به آموزش و یادگیری مهارت هایی هم چون ایجاد گفتگو و ارتباط پایدار با شخص دیگری نیاز داشته باشند.
دایره واژگان بسازید
به عنوان یکی از روش های مراقبت از کودکان نابینا، احساسات خوب خود نسبت به کودک را نشان دهید به آن ها کمک کنید تا با استفاده از قدرت زبان و کلمات، نیازها و احساسات خودش را بیان کنند.
بر نوبت تاکید کنید
کودکان نابینا باید بیاموزند که هم در بازی ها و هم تعاملات اجتماعی، نوبت گرفتن مهارت مهمی است. آن ها باید یاد بگیرند که چه زمانی مناسب برای بیان نظرات خود و یا گوش دادن به دیگران است.
کودکان را به دوست یابی ترغیب کنید
کودک نابینای خود را تشویق کنید که بدون کمک شما و به تنهایی با دیگران دوست شود. به آن ها اجازه دهید به پارک برود و با همسالان خود بازی کند. از او بخواهید که خود را معرفی کند و سپس کودکان دیگر را به بازی دعوت کند. به او اجازه دهید تا تعامل های اجتماعی و حضور در جامعه را آغاز کند. یا این که می توانید کودکان دیگر را به خانه دعوت کنید تا به این ترتیب کودک شما در یک محیط آشنا قرار بگیرد و برای ارتباط گرفتن با سایرین، راحت تر باشد.
یک سیستم پشتیبانی بسازید
با والدین و پرستاران کودکان نابینا صحبت کنید و ارتباط بگیرید. آن ها منبع بزرگی از اطلاعات و تجربیات مفیدی هستند که دوست دارید بدانید و مورد نیازتان است. ارتباط و گفتگو با این افراد هم چنین می تواند به منظور جهت یابی مشکلات، یافتن منابع مناسب و مشاوره، بسیار موثر و راهگشا باشد.
