حالت تهوع در بارداری یکی از رایج‌ترین مشکلاتی است که اکثر زنان در دوره‌ی نخست بارداری با آن روبه‌رو می‌شوند. این وضعیت به ویژه در سه ماهه اول بارداری شایع است و می‌تواند تا حد زیادی بر کیفیت زندگی و آرامش روانی مادران تاثیر بگذارد. بسیاری از زنان باردار نگران این موضوع هستند که این تهوع و استفراغ‌ها ممکن است بر سلامت جنین تاثیر منفی بگذارند، در حالی که در بیشتر موارد این وضعیت طبیعی است و مشکلی برای جنین ایجاد نمی‌کند. البته شدت تهوع در بارداری برای هر فرد متفاوت است و ممکن است در برخی افراد به شدت و طولانی‌مدت باشد.
در این شرایط، بسیاری از زنان باردار به دنبال یافتن راهکارهایی برای کاهش یا درمان حالت تهوع در بارداری هستند. پرستار کودک در منزل می‌توانند نقش بسیار مؤثری در تسهیل این دوران برای مادران باردار ایفا کنند. آنها می‌توانند با ارائه مشاوره‌های بهداشتی، مراقبت‌های مناسب و ایجاد محیطی آرام برای مادر، به کاهش فشارهای روانی و جسمی کمک کنند. در این مقاله، ما به بررسی علل، علائم، انواع و درمان‌های مختلف تهوع در بارداری خواهیم پرداخت و سعی می‌کنیم به تمامی سوالات شما در این زمینه پاسخ دهیم.
علت تهوع در بارداری چیست؟
تهوع در بارداری به علت تغییرات هورمونی و فیزیولوژیکی که در بدن مادر رخ می‌دهد، ایجاد می‌شود. در دوران بارداری، به ویژه در سه ماهه اول، هورمون‌هایی مانند hCG (هورمون گنادوتروپین جفتی انسانی) و استروژن به طور قابل توجهی افزایش می‌یابند که می‌توانند باعث ایجاد حساسیت در سیستم گوارشی شوند. این تغییرات هورمونی باعث می‌شوند که معده زنان باردار به برخی مواد غذایی و بوها واکنش نشان دهد و در نتیجه، احساس تهوع به سراغ آنها بیاید.
علاوه بر تغییرات هورمونی، استرس‌های روانی، خستگی، و تغییرات در سطح قند خون نیز می‌توانند بر شدت تهوع تاثیرگذار باشند. در مواردی نیز بارداری‌های دوقلو یا چندقلو به دلیل افزایش سطح هورمون‌ها، احتمال بروز تهوع شدیدتری را در مادر باردار افزایش می‌دهند. در هر حال، اگر تهوع در بارداری به شدت و مدت طولانی ادامه یابد، مشاوره با پزشک ضروری است تا از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری شود. همچنین یاری گرفتن از و پرستار زن باردار می‌تواند روند بارداری را تسهیل کند.
آیا تهوع در بارداری خطرناک است؟
تهوع معمولی در علائم بارداری معمولا خطری برای مادر و جنین ندارد. بسیاری از خانم‌های باردار که دچار تهوع می‌شوند، نگرانی‌هایی در مورد سلامت جنین خود دارند. با این حال، تهوع خفیف یا متوسط به طور کلی تهدیدی برای جنین به حساب نمی‌آید. در واقع، تهوع معمولاً تا سه ماهه اول بارداری ادامه دارد و پس از آن به تدریج کاهش می‌یابد. اما اگر تهوع به حدی شدید باشد که باعث از دست دادن شدید مایعات بدن، کاهش وزن غیرطبیعی یا مشکلات دیگر شود، ممکن است خطراتی برای مادر و جنین به همراه داشته باشد. در این موارد، مراجعه به پزشک برای ارزیابی وضعیت سلامت ضروری است تا اقدامات درمانی لازم انجام شود. ورزش در بارداری به گردش خون و تعادل شمی بدن از لحاظ هورمونی و غیر هورمونی کمک زیادی میکند.
انواع حالت تهوع در بارداری
حالت تهوع در بارداری به دو دسته کلی تقسیم می‌شود: تهوع خفیف و تهوع شدید.
- حالت تهوع خفیف در بارداری
این نوع تهوع معمولا در صبح‌ها و پس از بیدار شدن از خواب شروع می‌شود و با گذر زمان بهبود می‌یابد. بسیاری از خانم‌ها با رعایت برخی نکات تغذیه‌ای مانند مصرف وعده‌های غذایی کوچک و سبک، نوشیدن مایعات و استراحت کافی می‌توانند این نوع تهوع را کنترل کنند. - تهوع شدید در زمان حامله بودن
این نوع تهوع می‌تواند به صورت مداوم در طول روز ادامه یابد و حتی موجب استفراغ‌های مکرر شود. این وضعیت ممکن است باعث کاهش وزن، کم‌آبی بدن و اختلالات گوارشی شود. در این حالت، درمان‌های پزشکی و یاری گرفتن از پرستار در منزل می‌تواند ضروری باشد تا از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری شود.
علائم حالت تهوع در بارداری
علائم حالت تهوع در بارداری می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. مهمترین علائم آن را در ادامه بررسی می‌کنیم:
- تهوع صبحگاهی در زمان حاملگی
یکی از شایع‌ترین علائم حالت تهوع در بارداری، احساس تهوع به ویژه در صبح‌ها است. بسیاری از زنان باردار در هفته‌های ابتدایی بارداری با این وضعیت روبه‌رو می‌شوند. این حالت معمولاً در ساعات اولیه بیداری اتفاق می‌افتد و تا مدت کوتاهی پس از بیدار شدن از خواب ادامه می‌یابد. تهوع صبحگاهی معمولاً به علت تغییرات هورمونی مانند افزایش سطح هورمون‌های بارداری، به ویژه hCG (هورمون گنادوتروپین جفتی انسانی) ایجاد می‌شود. این نوع تهوع می‌تواند به شدت آزاردهنده باشد، اما معمولاً پس از گذشت مدت زمانی کوتاه پس از بیدار شدن، کاهش می‌یابد.
- تهوع در بارداری بعد از خوردن برخی غذاها یا بوها
در برخی از زنان باردار و حامله، حالت تهوع پس از مصرف برخی غذاها یا بوهای خاص تشدید می‌شود. غذاهای پرچرب، سرخ‌شده، یا دارای بوی تند می‌توانند موجب تهوع شوند. همچنین بوهایی مانند بوی عطر، غذاهای خاص یا حتی بوی هوا در محیط‌های بسته ممکن است باعث تحریک سیستم گوارشی و ایجاد حس تهوع شوند. این حساسیت‌ها به طور عمده به دلیل تغییرات هورمونی و تغییرات شیمیایی در بدن در دوران بارداری ایجاد می‌شوند. این تغییرات باعث می‌شوند که زنان باردار نسبت به بوها و غذاهای خاص حساسیت بیشتری نشان دهند.
- تهوع همراه با استفراغ شدید در دوره بارداری
در برخی زنان باردار، تهوع همراه با استفراغ شدید در سه ماهه اول بارداری بروز میکند. این حالت می‌تواند به قدری شدید باشد که حتی موجب کاهش توانایی مصرف غذا و مایعات شود. استفراغ مداوم می‌تواند منجر به کم‌آبی بدن و کاهش مواد مغذی مورد نیاز برای رشد جنین شود. علت اصلی این حالت، تغییرات هورمونی و حساسیت‌های جسمی است که باعث ایجاد واکنش‌های شدیدتر در سیستم گوارشی می‌شود. این نوع تهوع نیاز به مراقبت پزشکی دارد و در صورتی که ادامه پیدا کند، ممکن است نیاز به درمان‌های خاص مانند مایعات و داروهای ضد تهوع داشته باشد.
- تهوع حاملگی پس از خوابیدن یا بلافاصله پس از بیدار شدن
بعضی از زنان باردار ممکن است پس از خوابیدن یا بلافاصله پس از بیدار شدن از خواب با حالت تهوع روبه‌رو شوند. این نوع تهوع می‌تواند به علت تغییرات هورمونی و سطح قند خون باشد که در طول شب تغییر میکند. برخی از زنان ممکن است پس از بیدار شدن از خواب، به دلیل کاهش قند خون یا افزایش ترشح هورمون‌ها احساس تهوع کنند. این تهوع می‌تواند با خوردن یک وعده غذایی کوچک یا نوشیدن مایعات در صبحگاه بهبود یابد. برای جلوگیری از این حالت، توصیه می‌شود که زنان باردار وعده‌های غذایی کوچک و متعددی در طول روز مصرف کنند و از غذاهای سنگین در شب خودداری کنند.
به نقل از وبسایت nhs :
حالت تهوع و استفراغ در بارداری که اغلب به عنوان تهوع صبحگاهی شناخته می شود، در اوایل بارداری بسیار شایع است. ممکن است در هر زمانی از شبانه روز بر شما تأثیر بگذارد یا ممکن است در تمام طول روز احساس بیماری کنید.
تهوع صبحگاهی ناخوشایند است و می تواند به طور قابل توجهی بر زندگی روزمره شما تأثیر بگذارد. اما معمولاً در هفته های 16 تا 20 بارداری شما برطرف می شود و کودک شما را در معرض خطر بیشتری قرار نمی دهد.
احتمال ابتلا به یک نوع شدید بیماری بارداری به نام هایپرامسیس گراویداروم وجود دارد. این می تواند جدی باشد و این احتمال وجود دارد که مایعات کافی در بدن خود دریافت نکنید (کم آبی) یا مواد مغذی کافی را از رژیم غذایی خود دریافت نکنید (سوء تغذیه). ممکن است نیاز به درمان تخصصی داشته باشید، گاهی اوقات در بیمارستان. گاهی اوقات عفونت های دستگاه ادراری (UTIs) نیز می تواند باعث تهوع و استفراغ شود. UTI معمولاً مثانه را تحت تأثیر قرار می دهد، اما می تواند به کلیه ها سرایت کند.
درمان تهوع در بارداری
درمان حالت تهوع در بارداری بیشتر به کاهش علائم و کنترل وضعیت اختصاص دارد. روش‌های خانگی زیادی وجود دارند که می‌توانند به تسکین تهوع بارداری کمک کنند. برخی از این روش‌ها عبارتند از:
- نوشیدن مایعات برای درمان سریع حالت تهوع در بارداری
نوشیدن آب و مایعات کربنات‌دار می‌تواند به کاهش شدت تهوع کمک کند. همچنین مصرف آب در فواصل کوتاه‌مدت و در طول روز به هیدراته نگه داشتن بدن کمک میکند. برخی از زنان باردار ممکن است با نوشیدن آب‌میوه‌های طبیعی مانند آب سیب یا پرتقال نیز احساس راحتی کنند.
- درمان سریع تهوع حاملگی با زنجبیل
یکی از روش‌های رایج درمان تهوع، استفاده از زنجبیل است. زنجبیل به دلیل خواص ضد التهابی و آرام‌بخشی که دارد، می‌تواند به تسکین تهوع کمک کند. زنجبیل را می‌توان به صورت چای، دمنوش یا حتی آب نبات مصرف کرد. همچنین، برخی زنان ممکن است با خوردن تکه‌های کوچک زنجبیل تازه یا استفاده از پودر زنجبیل احساس بهتری پیدا کنند.
- درمان فوری حالت تهوع بارداری با لیمو و نعناع
بوی لیموی تازه و نعناع می‌تواند کمک شایانی به کاهش تهوع کند. این مواد به طور طبیعی سیستم گوارشی را تسکین داده و علائم تهوع را کاهش می‌دهند. مصرف دمنوش نعناع یا آب لیموی تازه می‌تواند برای برخی زنان باردار بسیار مفید باشد.
- پرهیز از غذاهای سنگین و چرب برای تهوع دوران بارداری
مصرف غذاهای سبک و کم‌چرب می‌تواند از تشدید حالت تهوع جلوگیری کند. غذاهای پرچرب یا سرخ‌شده می‌توانند گاهی باعث تشدید علائم تهوع شوند. پیشنهاد می‌شود که وعده‌های غذایی کوچک و سبک مصرف شوند.
- استراحت و خواب کافی برای جلوگیری از حالت تهوع صبحگاهی بارداری
خواب کافی و استراحت مناسب در کاهش تهوع نقش مهمی دارد. گاهی تهوع به علت خستگی و کم‌خوابی تشدید می‌شود. داشتن خواب کافی و استراحت در طول روز می‌تواند به تسکین علائم کمک کند.
- مکمل‌های ویتامین B6
برخی مطالعات نشان می‌دهند که مصرف ویتامین B6 می‌تواند به کاهش تهوع بارداری کمک کند. مصرف مکمل‌های این ویتامین تحت نظر پزشک ممکن است برای بسیاری از زنان مفید باشد.
- استفاده از تهویه مناسب برای درمان سریع حالت تهوع در بارداری
هوای تازه و تهویه مناسب محیط می‌تواند در کاهش تهوع مؤثر باشد. در صورت بروز تهوع، بهتر است از هوای تازه استفاده کرده و از محیط‌های بسته و بویژه پر از دود یا بوی نامطبوع دوری کرد.
رژیم تغذیه برای تهوع در بارداری
رژیم تغذیه مناسب می‌تواند نقش بسیار مؤثری در کاهش علائم تهوع در بارداری داشته باشد. بهتر است زنان باردار وعده‌های غذایی کوچک و متعددی مصرف کنند و از مصرف غذاهای پرچرب یا پرادویه خودداری کنند. غذاهای سبک و ملایم مانند کراکرها، برنج سفید، سیب‌زمینی و میوه‌های تازه برای تسکین تهوع مفید هستند. همچنین، مصرف مایعات کافی، به ویژه آب و نوشیدنی‌های کربنات‌دار می‌تواند به کاهش تهوع کمک کند. همچنین، برخی زنان باردار ممکن است با مصرف دمنوش‌های گیاهی مانند نعناع، زنجبیل یا رازیانه از بهبود وضعیت خود برخوردار شوند.
جلوگیری از حالت تهوع در بارداری
برای جلوگیری از بروز تهوع در بارداری، اولین گام مهم مصرف وعده‌های غذایی کوچک و متعادل است. زنان باردار باید به جای خوردن سه وعده غذایی بزرگ، وعده‌های غذایی سبک‌تر و مکرر در طول روز مصرف کنند. این روش می‌تواند به جلوگیری از احساس تهوع ناشی از معده خالی یا پر شدن سریع معده کمک کند. توصیه می‌شود که وعده‌ها حاوی پروتئین‌ها، کربوهیدرات‌ها و چربی‌های سالم باشند و از مصرف غذاهای سنگین و چرب خودداری شود. میوه‌ها، سبزیجات و غذاهای حاوی فیبر می‌توانند به عملکرد بهتر دستگاه گوارش کمک کنند و از بروز مشکلات معده جلوگیری کنند.
دومین راهکار پیشگیری از تهوع، پرهیز از غذاهای تند و تحریک‌کننده است. غذاهای پرادویه، فست‌فودها و مواد غذایی چرب می‌توانند باعث تحریک سیستم گوارشی شده و حالت تهوع را تشدید کنند. بنابراین، توصیه می‌شود که در رژیم غذایی روزانه از غذاهای ساده‌تر و ملایم‌تر مانند سوپ‌های رقیق، برنج سفید، نان سبوس‌دار و سبزیجات پخته استفاده شود. همچنین مصرف مایعات به مقدار کافی و به تدریج در طول روز بسیار مهم است تا از کم‌آبی بدن جلوگیری شود و تهوع کاهش یابد.
استراحت کافی و دوری از استرس یکی دیگر از عوامل مهم در جلوگیری از تهوع بارداری است. استرس و خستگی می‌توانند علائم تهوع را تشدید کنند، بنابراین اهمیت خواب کافی و داشتن یک برنامه روزانه منظم بسیار زیاد است. همچنین، تکنیک‌های کاهش استرس مانند یوگا، تنفس عمیق و مدیتیشن می‌توانند در کاهش احساس تهوع کمک‌کننده باشند. ایجاد محیطی آرام و بدون استرس برای مادر باردار، به کاهش شدت علائم و بهبود راحتی در طول بارداری کمک میکند.
در نهایت، حالت تهوع در بارداری یک پدیده طبیعی است که بیشتر زنان آن را تجربه می‌کنند. اگرچه این مشکل ممکن است آزاردهنده باشد، اما با رعایت برخی نکات درمانی و پیشگیرانه می‌توان آن را کنترل کرد. در صورتی که تهوع شدید یا ادامه‌دار شود، مشاوره با پزشک و بررسی علل آن ضروری است. امیدواریم با پیروی از این راهکارها در مجله زندگی برتر، دوران بارداری شما به راحتی سپری شود و از یک بارداری سالم و خوشایند لذت ببرید.
سوالات متداول
زمان شروع حالت تهوع در بارداری کی است؟
حالت تهوع معمولاً از هفته 6 بارداری شروع می‌شود و تا هفته 12 ادامه دارد، اما در برخی افراد ممکن است دیرتر یا زودتر آغاز شود.
برای حالت تهوع بارداری چه بخوریم؟
خوردن وعده‌های غذایی کوچک و متعادل، زنجبیل، لیمو، نعناع، غذاهای سبک و کم چرب، و مایعات مانند آب و نوشیدنی‌های کربنات‌دار می‌تواند به کاهش تهوع کمک کند.
اوج تهوع بارداری در کدام هفته است؟
اوج تهوع بارداری معمولاً بین هفته‌های 8 تا 10 است، سپس علائم به تدریج کاهش می‌یابند.
فواید حالت تهوع در بارداری چیست؟
برخی تحقیقات نشان می‌دهند که تهوع بارداری می‌تواند به محافظت از جنین در برابر مواد مضر و سموم کمک کند و ممکن است نشانه‌ای از بارداری سالم باشد.
نداشتن حالت تهوع در بارداری به چه علت است؟
نداشتن حالت تهوع در بارداری ممکن است به دلیل تفاوت‌های فردی، سطح هورمون‌ها یا شرایط جسمانی خاص باشد و در بیشتر موارد نگران‌کننده نیست.
