واکسیناسیون نوزادان، یکی از مهم‌ترین راهکارها برای حفاظت از سلامت آن‌ها است. قبل و بعد از واکسیناسیون، باید مراقبت‌هایی انجام شود تا نوزاد برای تزریق آماده شده و از بروز مشکلات و آسیب‌های جدی بعد از آن نیز جلوگیری شود. در این مطلب از موسسه پرستاری زندگی برتر می‌خواهیم به مراقبت های قبل از واکسیناسیون پرداخته و کلیه اطلاعاتی که برای انجام این فرایند نیاز دارید را در اختیارتان قرار دهیم. همچنین، مراقبت های بعد واکسیناسیون که باعث می‌شود تا هم خود شما و هم کودک بتواند این مرحله را راحت‌تر سپری کند را نیز بیان خواهیم کرد. با ما همراه باشید.
زمان‌بندی واکسیناسیون نوزادان و کودکان
بر اساس آنچه که از قبل تعیین شده، هر فردی باید در سن خاصی از زندگی خود واکسن‌هایی را دریافت کند تا بتواند در برابر بسیاری از بیماری‌های مصون بماند. بنابراین قبل از آنکه بخواهیم به مراقبت‌های قبل و بعد واکسیناسیون بپردازیم، بهتر است با انواع و زمان‌بندی واکسن‌ها آشنا شویم:
| سن | واکسن |
| بدو تولد | ب ث ژ (BCG) / واکسن فلج اطفال / واکسن هپاتیت ب |
| 2 ماهگی | واکسن سه‌گانه (دیفتری، سیاه سرفه، کزاز) / واکسن فلج اطفال / واکسن هپاتیت ب (نوبت دوم) |
| 4 ماهگی | واکسن سه‌گانه (دیفتری، سیاه سرفه، کزاز) (نوبت دوم) / واکسن فلج اطفال (نوبت سوم) |
| 6 ماهگی | واکسن سه‌گانه (دیفتری، سیاه سرفه، کزاز) (نوبت سوم) / واکسن فلج اطفال (نوبت چهارم) / واکسن هپاتیت ب (نوبت سوم) |
| 12 ماهگی | واکسن سرخک / سرخچه / و اوریون |
| 18 ماهگی | واکسن سه‌گانه (کزاز، سیاه سرفه، دیفتری) (نوبت چهارم) / واکسن فلج اطفال (نوبت پنجم) |
| 4 تا 6 سالگی | واکسن سه‌گانه (کزاز، سیاه سرفه، دیفتری) (تجدید) / واکسن فلج اطفال (تجدید) / واکسن سرخک، سرخچه، و اوریون (تجدید) |
اقدامات لازم قبل و بعد از واکسن زدن چیست؟
مراقبت‌های قبل و بعد از هر واکسن چیست؟ فرقی نمی‌کند که نوزاد شما در چه سنی قرار گرفته باشد، در هر صورت باید نکات لازم برای واکسیناسیون نوزادان و کودکان را بدانید و به آن‌ها عمل کنید. نقش پرستار بیمار در این بین بسیار مهم است. اقدامات قبل و بعد از واکسینه شدن عبارتند از:
- اقدامات قبل از واکسینه شدن نوزاد
- اقدامات پس از واکسن زدن نوزاد
همچنین بخوانید: تغییر وضعیت دادن بیمار در تخت و نکاتی که باید بدانیم
1. اقدامات قبل از واکسینه شدن نوزاد
در طول واکسیناسیون نوزادان باید موقعیت مکانی خوبی را برای آن‌ها فراهم کنید. نگه داشتن کودک در آغوشتان می‌تواند باعث آرامش او شود. می‌توانید قسمت بالای بدن نوزاد را در یک پتو پیچانده و او را در آغوش خود حرکت دهید. به این شکل نوزاد احساس امنیت بیشتری داشته و پزشک می‌تواند واکسن را در ران او تزریق کند.
چگونگی مراقبت قبل از واکسن زدن نوزادان راحت است، اما در مورد کودکانی که سنشان کمی بالاتر است، باید به آن‌ها توضیح دهید که بی‌حرکت باقی بمانند. یکی از موقعیت‌های موثر برای کودکان، نشستن سینه به سینه روی دامان مراقب است. این موقعیت، مناسب واکسن‌هایی است که به بازو یا پا تزریق می‌شوند. همچنین، می‌توانید کودک را در موقعیتی که پشتش به سینه شماست، نگه دارید تا از تکان خوردن یا لگد زدن او جلوگیری کنید.
علاوه بر موقعیت‌های راحت، می‌توانید از تکنیک‌های حواس‌پرتی نیز استفاده کنید تا حواس کودک به چیزهای دیگری جلب شود. می‌توانید وسایلی که برای کودک مناسب هستند مثل عروسک مورد علاقه، پتو، اسباب‌بازی صدا دار یا کتاب‌های مورد علاقه او را در اختیارش قرار دهید. مثلا در نوزادان، شیر دادن گزینه مناسبی است یا در کودکانی که سنشان بالاتر است، تماشای یک ویدیو در گوشی موبایل می‌تواند حواس آن‌ها را پرت کند. رعایت نکاتی برای مراقبت های قبل واکسیناسیون باید بر اساس سن و بلوغ فرزندتان باشد.
همچنین بخوانید: همراه بیمار در بیمارستان و خدمات درمانی و مراقبتی در منزل
2. اقدامات پس از واکسن زدن نوزاد
پس از انجام مرحله تزریق نیز باید نکاتی برای مراقبت های بعد از واکسیناسیون را در نظر بگیرید. کودک را در آغوش گرفته و با او صحبت کنید تا خاطره بدی از واکسیناسیون در ذهنش باقی نماند. در صورت امکان از او بخواهید با تنفس عمیق به کاهش میزان درد خود کمک کند.
در صورت نیاز، کودک را برای حدود 15 دقیقه در محل واکسیناسیون نگه دارید تا از غش کردن یا سقوط ناگهانی او جلوگیری شود. قبل از ترک محل واکسیناسیون، از پزشک متخصص راهنمایی‌هایی در مورد استفاده از مسکن بدون آسپرین و سایر روش‌های آرام کردن کودک، دریافت کنید. همچنین، از پزشک بخواهید که در کارت مراقبت از کودک، تاریخ مراجعه بعدی برای تزریق واکسن را یادداشت کند. این راهنمایی‌ها در مورد چگونگی مراقبت بعد از واکسن زدن نوزادان می‌تواند باعث آرامش بیشتری در شما و فرزندتان شود شما عزیزان جهت آرامش خاطر بیشتر می توانید از پرستار بیمار و مزایای ان استفاده کند.
مراقبت های بعد از واکسیناسیون کودک در منزل
درد، تورم و قرمزی در محل تزریق واکسن در اکثر کودکان دیده می‌شود. این واکنش‌ها طبیعی بوده و معمولا چند روز بعد از واکسیناسیون بهبود می‌یابند. برای کمتر کردن عوارض مربوط به واکسن، بهتر است مراقبت‌های زیر را انجام دهید:
- پارچه خنک و مرطوبی را روی ناحیه تزریق قرار دهید تا درد، تورم و قرمزی آن کم شود.
- مهم است که پس از تزریق واکسن، کودک در طول روز مایعات کافی مصرف کند. با توجه به سن او، آب، شیر یا آبمیوه به او بدهید تا بدن کودک هیدراته بماند.
- اگر کودک با درد زیادی روبه‌روست، از پزشک بخواهید تا یک مسکن قوی و غیر آسپرینی را برای او تجویز کند. مصرف مسکن در نوزادان و کودکان باید حتما زیر نظر پزشک باشد.
- بعد از واکسیناسیون، به کودک بیشتر توجه کرده و از ایجاد هرگونه شرایط استرس‌زا یا نامطلوبی که آرامش او را به هم می‌ریزد، خودداری کنید.
- در صورت مشاهده علائم غیر طبیعی حتما آن را با پزشک در میان بگذارید.
- به همه توصیه‌های پزشک پایبند باشید.
مراقبت‌های قبل و بعد از تزریق واکسن را انجام دهید
واکسیناسیون نوزادان برای حفظ سلامتی و پیشگیری از بیماری‌ها اهمیت زیادی دارد. در این مطلب به مراقبت‌های قبل و بعد از واکسن زدن در کودکان پرداختیم که پیشنهاد می‌کنیم حتما آن‌ها را مدنظر قرار دهید. در پایان، اگر شما هم از روش‌های خاصی برای مراقبت های قبل از واکسیناسیون و مراقبت های بعد واکسیناسیون استفاده کرده‌اید که باعث حس بهتری در کودک شما شده، حتما آن‌ها را با ما به اشتراک بگذارید.
سوالات متداول
آیا کاهش اشتها بعد از واکسیناسیون طبیعی است؟
بله. ممکن است 24 ساعت پس از تزریق، کودک دچار بی حالی و بی اشتهایی شود.
آیا بعد از واکسیناسیون کودک، نیاز به مراجعه به پزشک خواهیم داشت؟
خیر. تنها در صورتی که پس از 24 ساعت تب کودک ادامه دار بود یا تورم و قرمزی محل واکسن بهبود پیدا نکرد، باید به پزشک مراجعه کنید.
آیا بعد از واکسن می‌توانیم کودک را به حمام ببریم؟
پزشکان توصیه می‌کنند 48 ساعت بعد از تزریق، کودک را به حمام ببرید.
آیا تمام واکسن‌ها برای نوزادان ضروری هستند؟
بله. واکسن‌ها برای حفظ سلامت و پیشگیری از بیماری‌ها در نوزادان بسیار ضروری هستند. هر واکسن برای مقابله با یک بیماری خاص اثرگذار است و باعث تقویت سیستم ایمنی بدن در برابر آن بیماری خواهد شد.
استفاده از استامینوفن برای کم کردن درد و تب نوزادان و کودکان پس از واکسیناسیون مناسب است؟
بله. برای کاهش این علائم بهتر است با تجویز پزشک، از مسکن‌ها همچون استامینوفن استفاده کنید.
