زندگی در عصر دیجیتال و مسئله حضور کودکان در فضای مجازی Children in Cyberspace و استفاده از تلفن همراه یکی از حقیقت های زندگی هر انسانی در عصر دیجیتال می باشد. این مسئله که از چه سنی می توان برای کودک خود موبایل یا تبلت خرید ؟ و نگرانی از خطرات حضور کودکان در فضای مجازی از سؤالاتی است که در ذهن بسیاری از والدین به یک چالش بزرگ تبدیل شده است. در پاسخ به این سؤال باید گفت بهتر است قبل از اقدام به خریداری یک تلفن همراه یا تبلت برای فرزند خود ، ابتدا با درنظر گرفتن شرایط سنی ، میزان آمادگی او را بررسی نمایید و در این خصوص با یک مشاور صحبت نمایید .
در صورتیکه فرزند شما دارای وسایل ارتباطی در فضای مجازی است لازم است قواعدی را به عنوان والدین کودک وضع نمایید که هم از طرف شما و هم از طرف فرزندتان مورد رعایت قرار گیرد و از این طریق می توانید جلوی اثرات مخرب حضور کودکان در فضای مجازی را به حداقل برسانید.
در این مقاله به شرح روش های کاربردی برای جلوگیری از بروز اشتباه در استفاده از فضای مجازی و تلفن همراه توسط والدین و کودکان می پردازیم:
کودکان در فضای مجازی را دنبال کنید :
در محیط های رسانه های دیجیتال مانند اینستاگرام و یوتیوب و غیره فرزند خود را فالو نمایید و از طریق اکانت خود پست های آنها را ملاحظه فرمایید. اگر در پست فرزند خود مواردی را ملاحظه نمودید که با اصول اخلاقی و اجتماعی دارای منافات است با آرامش با او در این مورد صحبت نموده تا او را از جنبه های مختلف این پست که احتمالا از دید او پنهان بوده است آگاه نمایید.
نگاه به چشمان کودک نه به گوشی :
وقتی فرزندتان با شما صحبت می نماید، به چشمان او نگاه کنید و از نگاه کردن به صفحه تلفن همراه خود اجتناب ورزید. با اینکار با القاء احساس ارزشمندی به فرزند خود نقش مهمی در شکل گیری شخصیتی قوی و سرشار از عزت نفس در او خواهید داشت.
آموزش حفظ حریم به کودکان در فضای مجازی:
لازم است والدین نسبت به اهمیت حفظ حریم و عدم افشای اطلاعات شخصی و خانوادگی در فضای مجازی به کودکان خود آموزش کافی را داده تا کودکان را در فضای مجازی از سو استفاده افراد کلاه بردار حفظ نمایید. لازم است به کودک بیاموزید که در موارد زیر اطلاعاتی در فضای مجازی منتشر ننماید:
- شماره تلفن
- آدرس دقیق منزل یا مدرسه
- اطلاعات شناسنامه ای
- رمز های ورود حساب های کاربری و کارتهای بانکی
- عکس های خصوص شخصی و خانوادگی
ارتباط با کودکان از طریق فضای مجازی:
والدین می توانند ویدئو یا عکس های آموزنده و سرگرم کننده ای که حاوی پیام های مثبت و سازنده است را برای تلفن همراه فرزندتان خود ارسال نمایند تا ارتباط دوستانه ای نیز در فضای مجازی با آنها داشته باشید. اما لازم است در این خصوص افراط نکرده و از تعادل خارج نشوند و حجم زیادی از اطلاعات هر چند مفید و آموزنده را برای کودک ارسال ننمایند.
ممنوعیت استفاده از فضای مجازی در هنگام صرف وعده های غذایی و جمع های خانوادگی:
ضروری است والدین درهنگام صرف وعده های غذایی و زمان هایی که افراد خانواده با یکدیگر در حال معاشرت و گفتگو هستند از تلفن همراه خود استفاده ننمایید. با اینکار به افزایش حس صمیمت در فضای خانواده کمک نموده و خانه را به محل امنی برای بیان احساسات و گفتگو های دوستانه تبدیل نمایید.
ارتباط تصویری با کودکان :
در صورتیکه بنا به دلایلی موقتا از محیط خانواده و فرزندان خود دور هستید می توانید ازتماس تصویری برای ارتباط با آنها استفاده نمایید اما در شرایط عادی هرگز از این روش برای ارتباط با کودکان خود استفاده ننمایید و این روش را جایگزین ارتباط های واقعی نکنید.
گفتگو با فرزندان :
اگر فرزند شما نیاز به توجه و گفتگو با شما دارد سریعا تلفن خود را کنار گذاشته و به حرف های او گوش فرا دهید. گاهی والدین با فرض این موضوع که کودک حرف مهمی برای گفتن ندارد و صرفا به دنبال جلب توجه است به حرفهای او توجه کافی نمی نمایند و خود را با تلفن همراه مشغول می سازند.
تاثیر بر خاطرات شیرین کودکی :
استفاده از تلفن همراه و فضای مجازی را تا حد امکان در حضور کودکان کاهش دهید تا بیشترین خاطره کودکی فرزندان از شما به عنوان پدر یا مادر، فردی نباشد که به صورت دایمی مشغول کار با تلفن همراه خود است و زمانی برای گذارندن وقت با خانواده و فرزندان خود ندارد. لازم است والدین وکودکان در ساعاتی از شبانه روز از استفاده از فضای مجازی محدودیت زمانی و منع داشته و استفاده از این روش باعث مدیریت زمانی بهتر در خانواده میگردد.
افزایش میزان مهارت والدین در استفاده از فضای مجازی :
در شرایط کنونی که کودکان از سنین پایین شروع به یادگیری و استفاده از فضای مجازی می نمایند این کودکان به مرور تبدیل به افراد ماهری دراین زمینه خواهند شد و ممکن است از والدین دراین خصوص پیشی گرفته .بهتر است والدین سعی نمایند تا سواد دیجیتال خود را افزایش داده تا در صورت لزوم بتوانند استفاده فرزندان خود را از این فضاها محدود نمایند. در استفاده از فضای مجازی محدویت هایی را به روی دستگاه فرزند خود اعمال نمایید و او را ملزم به رعایت این قوانین نمایید .
در استفاده از وب کم یا دوربین های گوشی و موبایل به کودکان اطلاعات کافی داده تا به صورت ناخواسته مورد سوء استفاده قرار نگیرند و اطلاعات شخصی و خانوادگی از مجرای این دوربین ها به خارج از خانواده ارسال نگردد.
به صورت مداوم تاریخچه سرچ تب لت یا گوشی یا …… فرزند خود را در فضای مجازی کنترل نمایید تا در صورت استفاده آگاهانه یا نا آگاهانه از محتوای نامناسب اقدامات و عکس العمل صحیحی از خود نشان دهید و در صورت نیاز با مشاور در مورد حضور کودکان در فضای مجازی گفتگو نمایید.
سعی نمایید که بیشتر نرم افزارهای آموزشی و سازنده روی تلفن همراه خود داشته باشید تا از این لحاظ الگوی مناسبی برای فرزندان خود باشید.
آگاه سازی کودکان در فضای مجازی:
با فرزندان خود در مورد خطرات احتمالی که در فضای مجازی ممکن است با آن روبرو شوند صحبت نموده و با اینکار آنها را از قرار گیری در موقعیت های خطرناک و نگران کننده حفظ نمایید. به او بیاموزید اگر فردی به هر دلیل با پیام و یا تصویری به هر نحو باعث بروز احساس نگرانی و نا امنی در او شده است باید به والدین در این مورد اطلاع رسانی نمایند.
فریب کودکان در فضای مجازی :
به کودکان خود بیاموزید که ممکن است بعضی از افراد به دلایل مختلف از جمله اختلالات شخصیتی و بیماری های پنهان روحی و روانی در فضای مجازی شخصیت متفاوتی از خود بروز داده و نسبت به جلب توجه و اعتماد کودکان تلاش نمایند. همواره به کودک در خصوص عدم اعتمادبه افراد ناشناس هشدار دهید.
پیام از طرف افراد ناشناس:
به فرزندان خود بیاموزید که گاهی اوقات ممکن است پیام های از افراد ناشناس با عناوین جذاب و عکس های خاص دریافت نمایند که باید از گشودن این پیام ها اجتناب نمایند زیرا ممکن است سبب انتشار ویروس در دستگاه آنها شده ومنجر به سرقت رفتن اطلاعات شخصی آنها شود.
با دیگران مهربان باشید:
به کودکان در فضای مجازی ضرورت حفظ ادب و مهربانی را گوشزد نموده و آنها را با روشهای محترمانه و مودبانه ابراز نظرات آشنا نمایید. علی الخصوص در مواقعی که کودک با نظراتی مخالف با نظرات خود روبرو می گردد حفظ ادب ضرورت بیشتری می یابد.
همانگونه که بیان گردید با استفاده از روش های مختلف می توان از بروز خطرات احتمالی برای کودکان در فضای مجازی جلوگیری نمود و لازم است والدین و پرستاران کودک با اگاهی از موارد فوق از کودکان در این محیط محافظت نمایند.
