بیماری آلزایمر و نحوه مراقبت از سالمند مبتلا به آلزایمر

بیماری آلزایمر یا دمانس (Alzheimer’s disease)، یک اختلال مغزی مزمن پیشرونده و ناتوان کننده است که با تأثیرات عمیق بر حافظه، هوش و توانایی مراقبت از خود همراه است. این بیماری با مشکلاتی در تکلم، انجام فعالیت‌های حرکتی، شناخت مناظر یا شناخت افراد آشنا، اختلال در عملکرد برنامه‌ریزی، نوآوری، سازمان‌دهی و استدلال انتزاعی همراه می‌شود.

میزان شیوع بیماری آلزایمر (Alzheimer’s disease) پس از سن 65 سالگی به ازای هر 5 سال، دو برابر می‌شود. به طوری که تا حدود 50 درصد از سالمندان بالای 85 سال در جامعه به این بیماری مبتلا هستند.

تا 40 درصد از بیماران مبتلا به آلزایمر (Alzheimer’s disease) سابقه خانوادگی مرتبط با این بیماری را دارند، و در برخی موارد، یک جهش ژنی (genetic mutation) در روند بیماری دخیل است.

علائم بیماری آلزایمر

معمولاً فقدان حافظه، اولین علامتی است که ظاهر می‌شود؛ با این حال، حافظه دور، عملکرد بهتری نسبت به حافظه نزدیک دارد. اختلال در تفکر انتزاعی به شکل کاهش ظرفیت تصمیم‌گیری، تمایز قائل شدن و به دلیل آوردن منطقی آشکار می‌شود.

از دیگر علائم آلزایمر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کاهش در کنترل تکانه‌های پرخاشگری
• تغییرات شخصیتی
• اختلال خلقی
• عدم تعادل هیجانی به شکل غمگینی، ناراحتی، حالت‌های پرخاشگری و تهاجم یا سرخوشی بی‌دلیل
• هذیان و توهم

از سوی دیگر، مشکلات ارتباطی در این بیماران بسیار شایع است و همین امر باعث می‌شود که آنها نتوانند منظور خود را به درستی تفهیم کنند. اینجاست که نقش و اهمیت پرستاران سالمند در مراقبت از بیماران مبتلا به آلزایمر به ویژه مشهود می‌شود.

همچنین بخوانید: بیماری آلزایمر؛علائم، پیشگیری و روش های درمان

آیا آلزایمر یک بیماری ژنتیکی است؟

اخیراً، یک مطالعه در کشور آمریکا توسط محققان دانشگاه هاروارد انجام شده و نشان داده است که انتخاب‌ها در سطح نورون‌ها و سلول‌ها پس از تقسیم‌سلولی نقش مهمی در ظهور بیماری آلزایمر ایفا می‌کنند.

محققان افزوده‌اند که با افزایش سن، میتوکندری‌ها موجود در سلول‌ها کمتر انرژی تولید می‌کنند و میتوکندری‌ها با DNA خود هم‌زیستی ایجاد می‌کنند. میتوکندری‌ها انرژی سلولی را از طریق مواد مغذی مانند گلوکز تولید می‌کنند.

آنچه ممکن است فرد را به سمت آلزایمر سوق دهد، تحریک مسیر متابولیکی به همراه استرس چشمی و عاطفی است. بیماری‌هایی مانند سکته مغزی یا افسردگی عمدتاً به علت وارد شدن استرس اضافی بر سلول‌های عصبی ایجاد می‌شوند. برخی از سلول‌های عصبی از بین می‌روند و برخی دیگر عملکرد خود را از دست می‌دهند و به نوعی در این رقابت برنده می‌شوند. سلول‌های عصبی سالم به دنبال ایجاد رقابت از بین می‌روند، زیرا سلول‌های عصبی دچار اختلال می‌شوند.

در این زمینه، تدابیری وجود دارد که می‌تواند تا حد زیادی این فرآیند نابودی را کاهش دهد. مداخلاتی مانند ورزش، داروها و مکمل‌های مغزی می‌توانند به حفظ عملکرد سلول‌های عصبی سالم کمک کنند.

همچنین بخوانید: سکته مغزی؛ علائم، عوارض و نحوه نگهداری از بیمار سکته مغزی در منزل

توصیه هایی برای پیشگیری از آلزایمر

در صورتی که دچار افت فشار خون هستید، باید به دقت فشار خون خود را با داروها و رژیم غذایی کنترل کنید و ورزش را به روزی بگیرید. همچنین، رژیم غذایی کم‌کالری و سالمی را رعایت کنید تا روند بروز آلزایمر حتی در صورت وجود سابقه خانوادگی، کند و یا حداقل فرآیند پیشرفت آن به حداقل برسد. همچنین سالمندان می‌توانند از داروهای تقویت کننده حافظه نیز استفاده کنند؛ البته به شرطی که پزشک برای آنها تجویز کند.

مطالعات اخیر نشان داده‌اند که رژیم غذایی سالم قلبی، به عبارت دیگر رژیم غذایی غنی از ماهی‌ها، مغزها، سبزیجات، میوه‌ها، غلات و حبوبات می‌تواند تأثیرات محافظتی در برابر آلزایمر داشته باشد.

آلزایمر چگونه در افراد اتفاق می‌افتد؟

در اوایل بیماری آلزایمر، افت حافظه و به خصوص حافظه کوتاه‌مدت رخ می‌دهد. به عنوان مثال، فراموش کردن مکالمات اخیر یا پرسیدن مکرر یک سوال مشابه رایج است. نوسانات خلقی، تغییر در ظاهر مانند بهداشت نامناسب فردی، پوشیدن لباس‌های کثیف و سردرگمی در مورد کارهایی که قبلاً انجام می‌داده است، در بیماران مبتلا به آلزایمر مشاهده می‌شود.

در ابتدا، اگر نشانه‌های آلزایمر مشاهده شود، سالمند باید توسط یک پزشک متخصص اعصاب معاینه شود و مشکلات بهداشتی دیگری مانند مشکلات تیروئیدی یا عدم تعادل الکترولیت‌ها بررسی شود. تشخیص آلزایمر براساس معیارهای بالینی است و تست تشخیصی خاص و ویژه‌ای برای بیماری آلزایمر وجود ندارد.

آلزایمر یک بیماری پیشرونده است، اما پیشرفت آن در هر فرد متفاوت است. نرخ بقای بیماران عمدتاً 3 تا 9 سال است، اما بیمارانی هم دیده شده‌اند که تا 20 سال هم عمر کرده‌اند.

مراقبت از بیماران مبتلا به آلزایمر امری مشکل است و نیاز به برقراری تعادل بین تلاش برای بهینه‌سازی استقلال بیمار و قبول مسئولیت مراقبت از بیمار است، به عنوان مثال، بیمار ممکن است کارهای خود را به خاطر نیاورد که می‌توان از یادداشت برای توجه به بیمار استفاده کرد.

مراقبت از سالمند مبتلا به آلزایمر

بسیاری از بیماران مبتلا به آلزایمر در خانه خود احساس آرامش می‌کنند، زیرا محیط آشنا برای مراقبت از این بیماران مناسب است و پرستاران متخصص در انجام فعالیت‌های روزمره مانند بهداشت فردی، آمادگی ذهنی و روانی، انتقال و جابجایی بیماران تخصص دارند. از طرفی، این سالمندان به دلیل زمانی که با زوال عقلی و فراموشی مواجه می‌شوند، در مواقعی نیاز به کمک در پوشیدن لباس دارند. در مقاله پوشاندن لباس برای سالمندان، تکنیک‌هایی در ارتباط با این مسئله مورد بحث قرار گرفته است.

همانطور که بیماری آلزایمر پیشرفت می‌کند، بیمار ممکن است قادر به صحبت کردن، راه رفتن و تشخیص دیگران نباشد. در این مرحله، مناسب است پرستار متخصص آموزش دیده به عنوان مراقب، از وی مراقبت کند تا مراقبت‌های روتینی نظیر کنترل درد، تحویل دارو و تغذیه لوله‌ای و تزریقی در ساعات مشخص انجام شود. پرستار می‌تواند به خانواده بیماران نیز در تطابق با وضعیت فعلی کمک کرده و مشاوره‌های لازم را ارائه دهد.

مراقبت از بیماران مبتلا به آلزایمر یا هر نوع زوال عقلی می‌تواند کاری طولانی مدت و استرس‌زا باشد. با این حال، از آنجایی که در حال حاضر هیچ درمان موثری برای آلزایمر و زوال عقل وجود ندارد، مراقبت از بیماران مبتلا به آلزایمر بدون شک بیشترین تأثیر را در کیفیت زندگی فرد بیمار ایجاد می‌کند.

مراقبت و پرستاری از شخصی که مبتلا به آلزایمر شده است، ممکن است تجربیات ناخوشایندی را به همراه داشته باشد. فرد مبتلا به آلزایمر گاهی رفتارهای آزاردهنده، ناخودآگاه و ناراحت‌کننده از خود نشان می‌دهد که ممکن است باعث عصبانیت، اندوه و ناراحتی مراقبین بیماران آلزایمری شود. در این خصوص معمولاً خانواده هایی که دارای سالمند مبتلا به آزایمر هستند، از پرستار سالمند در این خصوص یاری می طلبند.

مزایای استفاده از پرستار در مراقبت ازبیمار مبتلا به آلزایمر

استخدام یک پرستار سالمند محرب و آگاه علاوه بر اینکه خانواده سالمند را آسوده خاطر می‌کند، مزایای دیگری نیز دارد؛ از جمله:

• همراهی و خدمت کردن.
• مستحکم تر کردن روابط عاطفی با اطرافیان بیمار مبتلابه آلزایمر.
• توانایی حفظ استقلال بیمار درگیر آلزایمر با کمک پرستار مراقب.
• مراقبت از یک فرد بالغ مبتلا به اختلال شناختی، نیاز به مهارت، توجه و برنامه ریزی دقیق دارد و پرستاران مراقب بیماران آلزایمر به خوبی نسبت به این قضیه واقف هستند.

خدمات پرستار سالمند در قبال سالمند مبتلا به آلزایمر چیست؟

مواردی که پرستاران مراقب بیماران مبتلا به آلزایمر انجام می دهند، عبارت است از:

• مراقبت24ساعته ازبیمار عزیز شما
• دقت و توجه به زمان مصرف داروهای بیمارمبتلابه آلزایمر
• تهیه یک برنامه پشتیبان برای مراقبت ازبیمارمبتلابه آلزایمر
• کمک به حفظ روحیه اطرافیان بیماران مبتلا به آلزایمر
• بروزرسانی اطلاعات در حیطه مراقبت و نگهداری و پرستاری از بیماران مبتلا به آلزایمر
• تمرین تکنیک های آرامش برای بیمار شما
• توسعه کارهای روزمره بیمارمبتلابه آلزایمر
• حفظ استقلال فردی بیمار

زندگی برتر؛ مرجع خدمات پرستاری سالمند

قطعا برای سالمندی که دچار فراموشی شده است، هیچ چیز مهم‌تر از مراقبت و توجه به او نیست. آلزایمر در سالمندان، اگر به درستی مدیریت نشود، ممکن است به عواقب جبران ناپذیر دیگری منجر شود. اگر به دلایل مشغله کاری خانواده، عدم تخصص کافی و مشکلات دیگر نمی‌توانید از پس سالمند عزیز خود بربیایید، بهترین گزینه استخدام پرستار سالمند در منزل است.

همانطور که میدانید، انتخاب و استخدام پرستار خصوصی در منزل، نیازمند حساسیت و وسواس بالایی است؛ زیرا خانواده ها همواره نگرانی سالمندان خود را دارند و خواهان سپردن آنها به فردی متخصص، باتجربه و قابل اعتماد هستند. از این رو  تیم پرستاری زندگی برتر اکسین با کادر پرستاری مجرب و تیم تخصصی که به طورمداوم ،مهارت های مراقبتی خود را افزایش می دهند، برای مراقبت از عزیزان مبتلا به آلزایمر درخدمت شماست!