پرخاشگری حالتی است که در آن فرد ممکن است به دیگران آسیب برساند. پرخاشگری عکس العملی است که ممکن است فرد در هر سنی انجام دهد و سن و سال خاصی را نمی شناسد. در نوشته پیش رو با اهمیت استخد ام پرستار کودک پیرامون پرخاشگری در کودکان توضیحاتی خواهیم داد.
پرخاشگری چیست؟
اگر بخواهیم تعریفی از پرخاشگری داشته باشیم به صورت ساده بایستی بگوئیم رفتاری که باعث آزار و اذیت خود و دیگران می شود را پرخاشگری می گویند. این رفتار ممکن است باعث آسیب های جسمی و عاطفی به خود و دیگران گردد.
علت پرخاشگری
در مورد علت پرخاشگری می توان گفت برخی از افراد بر اثر فشارهای کاری و زندگی و یا رفتار دیگر اشخاص در رابطه با فرد رفتار خاصی نشان می دهند. در واقع شرایط باعث می گردد تا شخص عکس العمل هایی از خود نشان دهد. البته همیشه پرخاشگری به صورت درگیری فیزیکی با فرد مقابل نیست. ممکن است فرد پرخاشگر واکنش هایی را نسبت به خود انجام دهد. اگر فرد در این موارد نداند چه کار کند و چگونه خود را کنترل کند ممکن است باعث آسیب رساندن به خود و یا دیگران گردد که بایستی بطور جدی به این رفتار رسیدگی و در صورت لزوم به پزشک مراجعه شود. پرخاشگری در کودکان نیز باید ریشه ای بررسی شود.
دلایل پرخاشگری
هر چند گفته شد که رفتار افراد و یا برخی مسائل اجتماعی می تواند باعث بروز رفتار پرخاشگرانه گردد اما اگر بخواهیم دلایل منطقی برای این رفتار ارائه دهیم می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- عوامل اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی
- محیط تحصیل و کار
- وضعیت سلامت جسمانی
- وضعیت سلامت روحی
- محیط کار و یا تحصیل
- ساختار خانوادگی و محیط زندگی
- تجربیات زندگی
- رفتار و برخورد اطرافیان
این عوامل هر کدام به تنهایی می تواند باعث ایجاد رفتار پرخاشگرانه در فرد گردد.
نکته مهم این است که این نوع رفتار تنها در افراد بزرگسال بروز نمی کند و ممکن است کودکان را نیز شامل گردد. در ادامه در مورد پرخاشگری در کودکان توضیحاتی خواهیم داد.
پرخاشگری در کودکان
در طول زندگی والدین حتما با مسئله پرخاشگری کودکان خود مواجه گردیده اند که می تواند برای اندک زمان و یا در مواقع خاصی باشد. این پرخاشگری ممکن است با لجاجت نیز همراه گردد. اما برای پرخاشگری کودک می توان عوامل زیر را در نظر گرفت:
پرخاشگری ارثی
ممکن است رفتار پرخاشگری در کودکان به صورت ارثی از سوی یکی از والدین(پدر یا مادر) به فرزند رسیده باشد. خیلی از کودکان این رفتار را از والدین یاد گرفته و یا حتی به ارث می برند. همانگونه که عواملی مانند قد، رنگ مو، چشم و یا دیگر موارد از والدین به کودک منتقل می گردد خیلی از رفتار ها نیز می تواند به کودک منتقل گردد.
ناامیدی و ناکامی
برخی از کودکان زمانی که نسبت به مسئله ای احساس تمایل کنند ولی مانعی باعث عدم رسیدن آنها به خواسته شان شود رفتار پرخاشگرانه ای را نشان می دهند. این رفتار می تواند در قبال خرید یک اسباب بازی و یا چیزی فراتر رخ دهد.
یادگیری و پرخاشگری در کودکان
خیلی از کودکان رفتار پرخاشگرانه را ندارند و حتی نمی دانند اما در قبال رفتار والدین و یا حتی تماشای برنامه های تلویزیون و رفتار مربی اینها را یاد می گیرند.
تنبیه بدنی
متاسفانه بسیاری از والدین در امور تربیتی تنبیه را سرلوحه خود قرار می دهند که علاوه بر عدم تاثیر مثبت تاثیرات منفی بسیاری بر جای خواهد گذاشت. از جمله انتقال خشونت از والدین به فرزندان. بدین معنی که کودک ممکن است عمل تنبیه را برای برادر و یا خواهر کوچکتر و یا کودکان دیکر مجاز دانسته و آنرا عملی کند.
نابسامانی در خانواده و پرخاشگری در کودکان
برخی از خانواده ها متاسفانه دارای کشمکش های بین اعضا خصوصا والدین و یا دیگر اعضای خانواده هستند. این مسئله می تواند محیط منزل را ناامن و ناخواسته کودک را پرخاشگر کند. همیشه جایی که عصبانیت و خشونت حرف اول را می زند پرخاشگری در کودک پرورش و رشد خواهد نمود.
اعتیاد والدین
متاسفانه وجود پدر یا مادر معتاد خیلی راحت زمینه پرخاشگری در کودکان را فراهم و پرورش می دهد. یک عضو معتاد در قبال خواسته های نامشروع خود مانند تهیه هزینه مواد دست به خشونت در برابر اعضای خانواده و یا همسر خود می زند و این می تواند زمینه پرخاشگری در کودک را فراهم و حتی آموزش دهد. این رفتار در آینده کودک نقش بدی را ایفا خواهد کرد و می تواند مخاطره انگیز باشد.
بهترین کار روش مدارا مسالمت آمیز و ارائه عقیده خود در برابر پذیرش حرف، انتقاد و عقیده کودک می باشد. بایستی والدین به روشی محترمانه عقاید و باور های خود را با کودک در میان گذاشته و ضمن پذیرش عقاید آنان در رفتار خود و بروز و عقاید خود مسالمت آمیز برخورد و ابراز نظر کرده تا زمینه بدخلقی و رفتار پرخاشگرانه در کودک بوجود نیاید.
برخورد مربیان و پرخاشگری در کودکان
ممکن است کودک در منزل رفتار خوبی از طرف والدین ببیند. اما در محیط آموزشی برخورد تحکم آمیز توأم با خشونت مربی زمینه ساز خشونت کودک گردد. برخی از مربیان به غلط سعی می کنند تسلط خشک همراه با خشونت را با دانش اموزان خود داشته باشند که این امر نتیجه منفی خواهد گذاشت.
سخن آخر
در این نوشته ما به بررسی پرخاشگری در کودکان پرداختیم. در زمینه علل پرخاشگری عوامل دیگری مانند تحقیر کودک، برخورد دیگر دوستان و کودکان در محیط های غیر از خانه با کودک و دیگر عوامل می تواند تاثیر گذار باشد. در این زمینه رفتار والدین می تواند در کنترل و از بین بردن پرخاشگری تاثیر مثبت داشته باشد. ضمن این که انجام مشاوره های تربیتی می تواند گره گشای کار شما باشد.
